 |  |
 |
|
İlaçta doğru reçete
 Sabah'ın 26 Temmuz tarihli manşeti çarpıcıydı: Hapı Yuttuk.
Habere gore, Sağlık Bakanlığı'nın "eşdeğer ilaç" ve fiyat indirimi uygulamasında ciddi sorunlar vardı. Spot şöyleydi:
"Sağlık Bakanlığı'nın tasarruf amacıyla hazırladığı "eşdeğer ilaç" listesi sağlam insanı hasta edecek hatalarla dolu. Vitamin yerine adet düzenleyici, ağrı kesici yerine de sivilce ilacı veriliyor."
Habere göre, Sağlık Bakanlığı'nın ilaçta fiyat indirimi ve eşdeğer ilaç uygulaması karmaşaya yol açmıştı. Eşdeğer ilaç olarak piyasada bulunmayan ilaçların önerildiği listede, bazı ilaçların eşdeğeri olarak da tedavi ile ilgisi olmayan ilaçlar yer alıyordu.
Yusuf Akay'a göre, haberde ciddi yanlışlıklar var. Şöyle yazmış:
"Birincisi, bu listede yer alan bazı ilaçların eşdeğer karşılıkları yok. İkincisi, bu liste Sağlık Bakanlığı'na ait olmayıp Maliye Bakanlığı'ndan yayınlanan Bütçe Uygulama Talimatının bir ekidir. Üçüncü yanlış: İnsanlara A ilacı yerine B ilacı verilmiyor."
Akay eleştirilerini şöyle açıyor:
"Maliye Bakanlığı her yıl yeni bütçenin oluşturulması ile birlikte bir Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı (Sıra No: 12) (Tedavi Yardımı) tebliğ eder. Bütçe Uygulama Talimatı (BUT) sene içinde çeşitli değişikliklere uğrar ve bu değişiklikler yine Maliye tarafından tebliğ edilir. BUT, devletin çalışanları için (Devlet memurları, Emekliler, İşçiler ve Bağ-Kur'lular ile yeşil kartlılar) tüm tedavi yardımlarının hangi koşullar çerçevesinde geri ödeneceğini anlatır. Ek-2/D listesi BUT'un eklerinden birisidir ve Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi'ni kapsar. Türkiye'de ruhsat almış ve piyasada kullanılan yaklaşık 7.000 ilaç vardır. Devlet bu ilaçların hepsini ödemez. Devlet sadece Ek-2/D listesi (Bedeli Ödenecek İlaçlar) Listesindeki ilaçları öder. Bu listede yer alan 6700 civarı ilaçtan 3380 adet kalemi 313 farklı gruba ayrılmıştır. Eşdeğer (Benzer) Ürün Grubu koduna sahip ilaçlar birbirlerinin fiyat eşdeğeri sayılır. Ucuz fiyat eşdeğeri demek eşdeğer demek değildir. Yani gazetenizde yer alan haberin bahsettiği gibi bu ilaçlar eşdeğer değildir.
Eşdeğer şudur: Eğer iki ilacın etken maddeleri, etken madde miktarları ve dozaj şekli aynı ise bu iki ilaç farmasotik açıdan eşdeğer kabul edilir. Bu iki ilacın arasında hiçbir fark yoktur, biri diğerinin yerine kullanılabilir.
Fiyat eşdeğer ise Maliye Bakanlığı tarafından uygulanan bir mali yöntemdir. Asla iki ilacın eşdeğer yani birbirlerinin yerine kullanılabileceğini söylemez. Maliye Bakanlığı, sadece Eşdeğer (Benzer) Ürün Grubu koduna sahip ilaçlardan birisi yazılmışsa aynı grupta yer alan ilaçlardan en ucuzunun yüzde 30 fazlası kadarını geri öder. Bu yöntemin maksadı şudur: Piyasada ilaç firmaları maalesef devleti soymaktadır. Eşdeğer (Benzer) Ürün Grubu koduna sahip 2 ilaç düşünün. Birisi A ilacı=3 YTL iken diğeri B ilacı= 30 YTL olabilmektedir. Eğer doktor YTL'lik ilacı yazdı ise devlet şu an bu ilaca sadece 3.3 YTL öder. Ama bu asla bu iki ilaç birbirinin yerine verilebilir anlamına gelmez. Bu sadece bir finans uygulamasıdır. Hastalar hiçbir şekilde mağdur olmamaktadır. Uygulama ilk başladığında ufak tefek hatalar olmakta ancak kısa sürede düzeltilmektedir. Gazetenizde yer alan haberde 'Supradyn ilacının yerine X ilacı veriliyor' yazıyor. Orijinal listede Supradyn ilacını bulursanız Eşdeğer (Benzer) Ürün Grubu sütununun boş olduğunu göreceksiniz. Bu demektir ki o ilacın ucuz eşdeğeri yok. Remidon için de aynı şey geçerli."
"Sağlıkla ilgili hapı yuttuğumuz o kadar çok konu varken, GSS ile ilgili çıkmazlar, devleti soyan ilaç ve medikal firmaları ile boğuşulurken, esas hakkında haber yapılması gerekenleri bir yana itip hiçbir bilimsel dayanağı ve kaynağı olmayan haberler yapmanız çok üzücü."
Eleştirilerle ilgili olarak Sabah Ankara Temsilcisi Aslı Aydıntaşbaş'ın yanıtı:
"Haberimiz büyük yankı uyandırdı. Bizim haber araştırmamız sırasında ise Sağlık Bakanlığı İlaç Eczacılık Genel Müdür Yardımcısı Mahmut Tokaç ile telefonla görüşüldü, yetkili Supradyn konusundaki durumu doğrulayarak bunun bilgisayar hatası olduğunu, hemen düzeltileceğini söyledi. Listenin Supradyn bölümü, ancak haber yayınlandığı gün düzeltildi. 9 Temmuz'dan bu tarihe kadar listede haberde yer aldığı gibiydi. Biz de eczanelerden bunu teyit ettik; birden fazla eczaneyle görüştük. Söz konusu listenin Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanmadığı eleştirisine gelince... Bir ilacın içeriği, hangi tedavilerde kullanılacağı, bunun eşdeğerinin hangi ilaç olduğu Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulları tarafından belirleniyor, İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü listeleri hazırlıyor, nihai kararı Sağlık Bakanlığı veriyor. Ancak geri ödeme kurumları (Emekli Sandığı, SSK ve BağKur) ilaç fiyatları konusunda ortak hareket etmek için yaptıkları protokol gereği olarak Maliye Bakanlığı listeleri yayınlıyor. Emekliler, ilaç almak için eczaneye gittiğinde, eczacı reçeteye göre, merkezi bilgisayar sisteminden, hastanın sosyal güvenlik kurumuna göre listelere girerek fiyatını söylüyor. Eğer fark varsa bu ilacın muadilini (eşdeğerini) talep eden hastaya listede yer alanı öneriyor. Eczacılar, listede yer alan muadilinin tedavi ile ilgisi olmadığını fark ederse hastayı uyarıyor. Uygulama böyle."
Akay'ın uzun notu, sağlık gibi kitlesel bir konuda net haber vermenin önemine ve sorumlu haberciliğin duyarlı boyutlarına işaret ediyor. Listenin hangi bakanlıkların elinden geçtiği, sorumluluğun adresi ve 'eşdeğer' kavramının anlamı belli ki tartışılmaya muhtaç. Uygulamada yaşanan sorunların sistematik ve genel olup olmadığını daha iyi anlatmalıydık. Muğlak anlatımlar okur algılamasını olumsuz etkileyen başlıca faktör.
Ayrıca aynı haberle ilgili bir de düzeltme var. Hakan Rüzgâr, Calpol Plus adlı ilacın fiyatının abartıldığı" görüşünde:
"Muadili olmayan bu ilacın piyasa fiyatı 3.5 YTL olduğu, Emekli Sandığı'nın yalnızca 600 kuruşluk bölümü ödediği yazılmış. Rakam abartılmış, çünkü 600 kuruş 6 YTL'ye eşittir.. Doğrusu 60 kuruş olmalıydı."
|
