Stratejik işletmeler

Yabancı sermaye, parayı bastırıp istediği şirketi satın alabilir mi? Başbakan Erdoğan'a göre, evet.
Hiçbir kuşkunun gölgelemesine izin vermediği bu kararlılığı nedeniyle, "Yabancı sermayenin potansiyel tehlikesi"ne dikkat çeken ve "Yasal sınırlama" isteyen Başbakan Yardımcısı Şener'i susturdu.
Erdemir'in "stratejik" bir sektörde faaliyet gösterdiği için özelleştirilmesine ama daha da önemlisi yabancılara satışına karşı çıkanları (aralarında Türkiye İşverenler Sendikası Başkanı Tuğrul Kutadgobilik de var) payladı. "Bunlar artık çağın gerisinde kaldı. Parayı veren gelsin alsın" diyerek noktayı koydu.
Ancak dünyada tuhaf gelişmeler görülmeye, Erdoğan'ın "Demode" ilan ettiği fikirler hortlamaya başladı. Hem de Fransa gibi yabancı sermayeye hiçbir sınırlama olmayan ülkede. Daha şaşırtıcısı, ABD gibi kapitalizm ve küreselleşme cennetinde.
ABD'den başlayalım. Çin petrol grubu "Cnooc" bir süre önce Amerikan petrol devi "Unocal Corporation"ı satın almak istedi. 18.5 milyar dolar veriyordu. Teklif açıklanınca ABD'de kıyamet koptu. Cumhuriyetçiler'e yakın "Fox TV" yaylım ateşi açtı: "Korkuyoruz; Çinliler parça parça ülkemizi satın alacaklar!" TV kanalı, IBM'in PC bölümünün Çin grubu "Lenovo" grubuna satıldığını da sürekli hatırlattı.
Ardından Kaliforniya'nın (Unocal'ın merkezi orada) Cumhuriyetçi senatörleri, stratejik sektördeki bir şirketin yabancılara geçmesinin ulusal güvenlik için tehlike oluşturacağını açıkladılar. 30 Haziran'da Temsilciler Meclisi,
"Petrol sektörünün ulusal güvenlik için önemi nedeniyle Unocal'ın Çinliler'e satışının önlenmesini" isteyen bir karar tasarısını kabul etti. Onu 15 Temmuz'da Demokrat Senatör Byron Drgan'ın Kongre'ye Unocal'ın Çinliler'e satışının yasaklanmasını öngören yasa önerisi vermesi izledi.
Şimdi Unocal yönetim kurulunun 10 Ağustos'taki kararı bekleniyor. Karar satış yönünde olursa, olaya hem ABD'deki Yabancı Yatırımlar Komisyonu el koyacak, hem de Kongre.

Fransa'yı korkutan teklif
Gelelim Fransa'ya. Geçen hafta Amerikan "PepsiCo"nun dünya ölçeğindeki Fransız su ve süt grubu "Danone"yi satın almaya hazırlandığı söylentileri çıkınca tüm partiler ayaklandı. Konu bir anda "Devlet sorunu" haline geldi.
"PepsiCo" tepkiler üstüne geri çekildi ama Fransızlar'ın korkuları yatışmadı. Cumhurbaşkanı Chirac hükümeti topladı ve bakın neler dedi: "Geçen hafta bir Fransız işletmesinin bir yabancı grubun denetimine geçmesinin derin kaygısını yaşadık. Stratejik işletmelerimizi korumak için önlem almak zorundayız. Bu, sanayi gücümüzün zayıflamaması için hayati önem taşıyor. " Chirac'ın uyarısının ardından Başbakan Dominique de Villepin, "Ekonomik yurtseverliği güçlendirecek bir paket" hazırlayacaklarını duyurdu.
Pakette, Eylül ayında yabancı sermayeye getirilecek kısıtlamalara ilişkin bir kararname yayınlanması da var. Başbakan de Villepin'in ifadesiyle, "Dünyanın değiştiği, zorlukların arttığı bir dönemde, Fransa'yı ve Fransız olan her şeyi savunmak zorundayız. " 1990'lardaki özelleştirme furyasında yabancı sermayeye geçen işletmeleri yeniden millileştirme kampanyasının başlatıldığı Arjantin'i hiç anlatmayalım.
Erdoğan'ın bu çağda stratejik kuruluş olamayacağı, yabancı sermayenin engellenmemesi gerektiği görüşünü dünyanın liberalizm şampiyonları bile paylaşmıyor. Dikkatine...