 |  |
Terörün cehennem ateşi...
Yeryüzünün en gelişmiş sekiz ülkesinin liderleri İskoçya'da toplantı halindeyken terör Londra'ya cehennem ateşleri yağdırdı. Dünyanın televizyon olan her mekânında o günahsız insanları öldürerek, yaralayarak yakan cehennem alevleri bir kez daha parlayıp yandı, parlayıp yandı.
G-8'lerin görüşeceği konular içinde terör yoktu ama herhalde en önemli dosya olarak listenin en üst sırasına tırmanıverdi. Neler konuşulup, ne kararlar alındığını yakın zaman içinde daha derinden hissederiz. Dikkatli gözlemciler, bu terör eyleminin ardından ABD'nin Kyoto Antlaşması'na doğru bir adım atarken, diğerlerini de tüm dünyayı bir elden gözetleyecek bir güvenlik örgütlenmesine razı edeceği kanısında. Böylece dünya yerel teröre karşı küresel bir örgütlenme ile savaşacak. Güvenlik yerküre ölçeğinde merkezileşecek.
Londra'daki terör kanlı vahşetiyle öne çıkmış görünse de, dünyanın ve uluslararası sistemin gidişatını izlemek açısından G-8 toplantıları hayati önem taşır. G-8 zirvelerinin iyi okunması bulunduğumuz yer ve gidilen yön açısından hayati önemi haiz bir pusuladır.
Toplantıları sektirmeden, birbirine ekleyerek yorumladığınız vakit, gelişmelerden öncelikle haberdar olmakla kalmaz, olup biteni de şaşırmadan izlersiniz. Bu zirve de terörle gölgelense de içeriği ve aldığı kararlar açısından diğerleri gibi çok önemliydi.
Terörün Londra'yı vurması Tony Blair'in önlenemez yükselişi ile de çakıştı. İngiltere, AB yanında G-8'lerin de, dönem başkanlığını yapıyor. Blair'in ülkesinde kendisine tarihsel bir seçim başarısı daha kazandıran politikaları, dünya ölçeğinde genişleme eğiliminde. Blair, "Üçüncü Yol" olarak nitelenen liberal-sol uygulamayı küresel bazda etkin hale getirmeye uğraşıyor. Zaten zirvenin gündemine damgasını vuran iki konu da bu nedenle çevre ve Afrika'ya yardım oldu.
Dünya medyası her ne kadar bu iki konuyu öne çıkarsa da G-8 toplantısının gündemi bulunla sınırlı değildi.
Yıl boyunca G-8'lerin liderliğini yapacak olan İngiltere Afrika'yı öncelikli konusu yaptı. Bunun yanında ikinci hedefi de gittikçe gündelik yaşamda bile hissedilir hale gelen küresel ısınmaya karşı topyekun bir savaş yürütmek. ABD bu konuda bir adım attı ama uzun zamandır Kyoto Antlaşması'nı imzalamamak için direnmekte.
ABD dünya nüfusunun yüzde beşini oluşturuyor ama dünya ekonomisinin üçte birine sahip. Bu yüksek düzeydeki üretim ABD'yi küreyi en fazla kirleten ülke haline getiriyor. Hesaplamalara göre yeryüzündeki sera etkisi yapan gazların neredeyse dörtte biri Amerika'dan yayılmakta. Bush yönetimi, küresel ısınmaya neden olan gazların üretimini durdurması halinde Amerikan ekonomisinin büyümesinin derinden etkileneceğini iddia ediyor. Bush yönetimine göre böyle bir karar 2010'a kadar Amerikan üretiminin 400 milyar dolar kaybına neden olacak. Bir başka deyişle ABD'nin yıllık üretiminin yüzde dördü kaybolacak. Bu da beş milyonluk iş kaybı anlamına geliyor. Neyse ki şimdilik bu konuda Chirac'ın deyimiyle Bush "önemli ama yetersiz" bir adım attı.
G-8'lerin gündemindeki üçüncü konu ekonomiydi. Başını alıp giden petrol fiyatlarına rağmen ekonomik büyümenin nasıl sağlanabileceği temel sorunlardan biri olarak duruyor. G-8'ler zirvede buna cevap aradı.
Bir de kabarık bir dosya olarak ortaya gelen uluslararası sorunlar zirve gündeminde madde oldu. Toplantıya katılan her ülkenin farklı önceliği vardı. İngiltere öncülüğünü yaptığı Filistin'e yardım konusunu çözüme bağlamak istemekteydi. Japonya, K.Kore'nin nükleer silah üretimiyle ilgiliydi. Amerika ise aynı endişeyi İran için duyuyor ve İngiltere, Fransa ve Almanya'dan Tahran'ı nükleer güç olmaktan vazgeçirmelerini istiyordu.
Tabii bir de, Türkiye açısında da hayati sayılacak bir konu, satır arasında yer aldı. Bu da hem ABD hem de İngiltere ile Fransa arasında "tarım sübvansiyonları" tartışmasıydı. Zirve öncesi dünya basınına görüşlerini açıklayan Bush, Fransa'nın tarım politikasından şikâyetçi olan İngiltere'ye destek vermek için "AB'nin de aynı şeyi yapması halinde tarıma verdiği tüm destekleri kaldırmaya hazır olduklarını" açıkladı. Bu konu bizim için yaşamsal öneme sahip.
Bu konular 2005'in ilk yarısı itibariyle, terörün cehennem ateşleri içinde dünyayı yönetenlerin birincil meşguliyetlerini oluşturuyor. Derinlemesine ilgilenmekte büyük yarar var.
|
