Anadolu'nun dinamizmi ve sorunları

Son iki haftadır Anadolu'da çeşitli kentleri dolaştım. Buralarda düzenlenen bazı toplantılara katıldım. Anadolu'nun dinamizmini bir kez daha yakından gözledim. Yatırım ortamı oluşmuş. Bir çok girişimci yeni yatırımlar peşinde. "Teknolojiyi nasıl daha geliştirebilirim" sorusuna yanıt arıyorlar. Satış için dünya ile cep telefonları aracılığıyla ile iletişimdeler.
Tabii ki sorunları var. "Burası Türkiye. Sorun olmadan yaşanamaz" genel kuralını unutmamak lazım.
Kahramanmaraş, Afyon, Bolvadin ve Elazığ'da konuştuğumuz, dinlediğimiz iş adamlarının sorunları genelde 5 noktada toplanabilir.

Enerji maliyetleri
1. Enerji maliyetlerinin yüksekliği: Hükümetin faiz dışı fazla yaratmak için üzerlerine yüklendiği ve ağır bir biçimde vergilendirdiği enerji ürünleri, bunları girdi olarak kullanan üreticileri zorluyor. Benzin, mazot, elektrik gibi girdilerin fiyatları uluslararası düzeyin çok üzerinde.. Rekabeti olumsuz etkiliyor. Bunun yanında "hükümet acaba ürettiğimiz ürünlerin hangilerinden daha başka vergi alabilir?" şeklindeki soruları canlı tutuyor. Bu ise yatırım ortamı için istenmeyen bir durum yaratıyor.
Elazığlı sanayici Kemal Arslan, bu durumdan sadece yakınmıyor, çıkış yollarını da arıyor. "Hiç yoksa burada püfür püfür esen rüzgardan yararlanıp enerji elde edelim ve maliyeti düşürelim dedik. Ama izin alamadık." diye serzenişte bulunuyor.
2. Bankacılık sisteminin katkısının az olması: Anadolu'lu iş adamlarına göre, bankacılık sistemimiz Anadolu'daki girişimcilere hala şüphe ile yaklaşıyor. Girişimciler kredi almakta zorlanıyorlar. Yurt dışından fon arıyorlar. Şartları yerine getirenler dış kaynaklardan yararlanabiliyorlar. Basel II uygulamaya geçince durumlarının daha da güçleşeceğini biliyorlar.

Döviz kuru
3. Döviz kuru rejiminin belirsizlikleri: Anadolu'lu iş adamlarına göre, uygulanan döviz kuru sistemi kriz çıkartmıyor, ama bir sağdan bir de soldan vuruyor.YTL'nin aşırı değerlenmesi ve en fazla malı sattıkları Avrupa'da Euro'nun durumu kendilerini rahatsız ediyor.. İleriye dönük sözleşmelere girme riskini yükseltiyor. Zorluklarla elde ettikleri ihracat pazarlarını günün birinde sırf döviz kuru nedeniyle kaybetme düşüncesi, ihracatçıları endişelendiriyor.
4. Bürokrasi ve kırtasiyecilik: Bürokrasi ve mevzuatın getirdiği kırtasiyecilik gözlerini korkutmuş. Her hata yapanı mahkemeye veren, buna karşı çalıp çırpanın yanına kar kaldığı bir sistemin parçası olmak bürokrasiyi iyice sertleştirmiş. Çözümü zor noktalar yaratmış. Politikacıların " bürokrasi azalacak, işler 3 günde bitecek" gibi demeçlerine inanmıyorlar.
5. Teşvik yasası: Yeni çıkan teşvik yasası girişimcileri bıktırmış ve ümitsizliğe sevk etmiş. Teşviki ve dolayısıyla parasını vermemek için düzenlendiğine inandıkları teşvik yasası'na ve bunu bu hale sokan IMF'ye ağır eleştiriler yöneltiyorlar.
Yukarıdaki 5 nokta, halen Anadolu'nun dinamizmini frenleyen konuların başında geliyor. Daha da var, ama en önemlileri bunlar.