|
 |
 |
 |
 |
|
Stend veya by pass gerektiğinde ikinci bir doktor görüşü alınmalı
Uzmanlar, kalp damar hastalıklarında stend ya da by-pass kararı verildiğinde, ikinci bir uzmandan fikir almak gerektiğini söylüyor. Farklı bir kurumdaki kardiyologdan görüş almak, Amerika'da çok yaygın bir uygulama. Bu sayede, tedaviden emin olunuyor
New York Presbiteryan Hastanesi kardiyoloğu Doç. Dr. Özgen Doğan, son dönemde Fatih Altaylı'nın köşesinde başlayan ve tüm tıp dünyasını içine çeken "Daha ucuz olan stend mi kalp damar tıkanıklığında daha başarılı bir tedavi yöntemi, yoksa by-pass mı?" sorusunun yanıtını son araştırmalarla veriyor...
"Stend mi, by-pass mı?" Bu konu bütün dünyada süren bir tartışma mı? Süren bir tartışma... Bu konuyla ilgili tüm dünyada peş peşe deneyler yapılıyor. Şu bir gerçek ki by-pass ameliyatı yapan merkezlerde yüzde 30 civarında azalma var. Colombiya Üniversitesi Hastanesi'nin anjiyo olan hastalarının bugün sadece yüzde 5'i by-pass ameliyatına giriyor. Hastaların yüzde 95'i ya ilaç tedavisi ile ya da stendlerle tedavi ediliyor.
Bu konu kadiyologlarla cerrahlar arasında bir polemik sayılabilir mi? Polemik doğru bir kelime değil, bilimsel olmak gerekli. Verileri veya olayları kişisel görüşlere değil, yapılan çalışmalara dayandırmak gerekli. Benim söyleyeceğim rakamlar bu çalışmalardan ortaya çıkıyor. Ben burada tekerleği yeniden icat etmiyorum. Ortada ne varsa, onları söylemeye çalışacağım.
FİKİR AYRILIĞI OLABİLİR
Prof. Dr. Mehmet Öz'le birlikte çalışıyorsunuz. O da bir cerrah. Sizce aynı hastaya pass'ı, siz stendi önerebilir misiniz? Öyle bir durum olabilir ama nadir durumlarda olabilir. Diyelim ki, ben stend önerdim, Mehmet ameliyatı tercih etti. Böyle bir durumda 'stend' denenebilir, stendle açılamazsa, hastanın by-pass'a gitme şansı vardır. Bu olabilir... Aramızda böyle hastalar oldu. Ama diğer türlü hasta by-pass'a yönlendirilirse, stend şansını kaçırmış olur.
By-pass nedir?
Diyelim ki, bir damarınızda tıkanıklık var, by-pass pek çok kişinin bildiğinin aksine o damarın açılması değildir. By-pass ameliyatında tıkalı damarın ilerisine bir damar getirip eklersiniz, tıkanıklık sonrası kan akımı bu damardan devam eder. Yani, diyelim ki bir yolda trafik tıkanıklığı var. Siz bildiğiniz yan yoldan bu tıkanıklığı geçmiş oluyorsunuz. Stendde ise biri gelip bütün arabaları açmış olur. Bir bakıma by-pass sonrası bu tıkanıklık kaldığı için onun etrafındaki kalp kaslarına kan gitmeyebilir. By-pass ile damarların tamamen açıldığı zannedilmesin. Bacaktan alınan bypass damarlarının yüzde 15'i bir yıl içinde tıkanıyor. Beş sene içinde yüzde 60'ı tıkanıyor.
Stend tam olarak nedir?
Stend tıkalı damarın açılması işlemidir. Stend bir çelik. Tıkanıklık, damar balonla genişletilip, stend konularak açılır. İlk günkü gibi olsun isteniyorsa, stendler daha uygun.
İlaçlı stend nedir? Çeliğin üzerine bazı maddeler kaplanıyor. maddeler tıkanıklık şansını azaltıyor. Hatta, yüzde 5'e kadar düşürüyor. Konan 100 stendden 95'inde yeniden tıkanma olmuyor.
Stendle by-pass'ı karşılaştırır mısınız? By-pass ameliyatı genel anestezi ile yapılıyor. Hasta göğüs duvarı kırılarak ameliyat ediliyor. Bir gün yoğun bakımda kalınıyor. Bir komplikasyon çıkmazsa, hasta beş gün hastanede kalıyor. Stendde genel anestezi verilmiyor. Hasta normal yatakta yatıp, sabah evine gidiyor. İşine bir hafta içinde dönüyor. Ameliyatlarla stendleri karşılaştırırken, sadece ölüm ve felç riskini karşılaştırmak yanıltıcı olur. Örneğin by-pass ameliyatlarında çok daha fazla kan nakli riski var. Hastaların yüzde 10'unda kalbin elektriksel aktivitesi bozuluyor. Yani, ritm bozukluğu oluyor. Yüzde 2'si civarında, göğüs duvarında enfeksiyon oluyor. Gerçekçi olmak gerekirse, işe dönme iki-üç ay alıyor.
SON KARARI HASTA VERİR
Türkiye'de Kardiyoloji Derneği'nin rakamlarına göre yılda 15 bin kişiye stend takılırken, 25 bin kişi by-pass oluyor. Bu rakamlar Amerika'da da aynı mı? Amerika'da tam tersi. Stend konan kişi sayısı by-pass yapılanın iki katı kadar ve by-pass da stend teknolojisindeki son gelişmelerden dolayı giderek azalıyor. En önemli noktalardan biri: Sol ana damarın başına eskiden stend hiç konmazdı, şimdi ise stend de konuluyor. Magnezyum kaplı stendler gelecek. Bunlar biyolojik olarak eriyecek ve damar çeperinizde yabancı madde kalmayacak.
Sorun damar tıkanıklığıyla... Bunun tedavisinde ilk adım ne olmalı? Stendlerin ya da by-pass'ın çoğunda acil durum yoktur. Onun için ani bir karar verilmesi doğru değil. Hasta ikinci bir fikir alsın, ondan sonra karar versin. En iyisi değişik bir kurumdan kardiyoloğa gitmektir. İkinci fikir almak, hem doktor hem de hasta açısından Amerika'da yaygın kullanılan bir yöntem.
By-pass, stend ayrımında hangisinin hasta için en uygun olduğuna doktoru mu, hasta mı karar vermeli? Çoğu durumda stend daha uygundur. Hasta karar verirken genel anestezi alacağını, riskleri bilmesinde fayda var. Doktorların hastalara seçenekleri en iyi şekilde sunması gerekli. Seçimi ise, hasta yapmalı.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
