  |
|
Kısır erkeklerin yüzde 80'i modern tıbbi yöntemlerle baba olabiliyor
Uzmanlar, çocuk sahibi olamayan çiftlerin yüzde 50'sinde sorunun erkekten kaynaklandığına dikkat çekiyor. Çevre kirliliğinden alkole, sigaradan bazı ilaçlara ve hatta mesleğe kadar pek çok etken erkekte kısırlık sebebi olabiliyor
Erkek kısırlığının nedenleri ve bu sorunun tedavisindeki son gelişmeler hakkında merak edilen tüm soruların cevaplarını, Jinemed Kadın Sağlığı Direktörü Prof. Dr. Teksen Çamlıbel ile Üroloji Bölümü Sorumlusu Uzm. Dr. Serdar Erkan yanıtladı...
* Erkek nüfusun yüzde kaçında kısırlığa rastlanıyor?
Tüm çiftlerin yüzde 15'inde çocuk sahibi olamama sorunu vardır. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin en az yüzde 50'sinde ise, sorun erkektedir. Diğer bir anlatımla, erkeklerin yüzde 7 ila 10'u çocuk sahibi olmakta zorlanıyor ve kısırlık sorunuyla uğraşıyor.
* Var olan yöntemlerle kısır erkeklerin kaçı tedavi edilebiliyor?
Günümüzde kısır olduğu tespit edilen erkeklerin yüzde 80'i tedavi edilebiliyor.
* Erkek kısırlığı neden olur?
Erkek kısırlığının testis dışı ve testis kaynaklı nedenleri vardır. Testis dışı nedenlerin başında hormonal nedenler gelir. Bunlar içinde; testisten sperm üretimini sağlayan hormonların tek tek veya birlikte eksik olması, hipotalamus ve hipofiz yetersizliği, prolaktin fazlalığı, hiper veya hipotiroidi gibi tiroit hastalıkları yer alır.
FAZLA DEMİR KISIRLIK SEBEBİ
* Kısırlık doğuştan olur mu?
Bu hormonal bozukluklar doğuştan olabileceği gibi, daha sonra çeşitli hastalıklar sonucunda da gelişebilir. Ayrıca demir fazlalığı ve karaciğerde demir birikmesi de çocuk sahibi olamama nedenlerinden bir tanesidir.
* Erkek kısırlığı irsi midir? Yani, kısırlık tedavisi ile baba olan bir erkeğin çocuğu da kısırlık tedavisi ile mi çocuk sahibi olur?
Sorunun cevabı hem evet, hem de hayır. Eğer hastada bir kromozom anomalisi varsa, bir sonraki jenerasyona da geçer. Genetik bozukluk yoksa, bir sonraki kuşağa geçer diye bir şey yok.
* Kısırlık genetik olabilir mi?
Erkek kısırlıklarında en önemli nedenlerin arasında kromozom anomalileri yer alır. Genel olarak erkek kromozom anomalileri yüzde 6,2 oranında gözükür. Eğer sperm sayısı 10 milyonun altındaysa kromozom anomali oranı yüzde 11, eğer erkekte hiç sperm yoksa kromozom anomali oranı yüzde 21'dir. Bu nedenle, sperm sayılarının çok düşük olduğu kişilerde mutlaka kromozom çalışmaları yapılması gerekir. Bunların diğer önemi, kromozom bozukluğu olan erkeklerde bu bozukluğun babadan oğula geçme ihtimalidir.
KABAKULAĞA DİKKAT!
* Testislerden kaynaklanan kısırlık nedir?
Erkek kısırlığının testise bağlı nedenleri arasında; kromozom anomalileri, doğuştan ya da yapısal olarak iki taraflı testis olmaması ve testiste genetik bozukluklar geliyor. Ayrıca dışarıdan alınan ilaç, sigara, alkol gibi toksik maddeler, radyasyon, geçirilmiş yumurtalık iltihapları da kısırlığa yol açıyor. Yine özellikle testise top, tekme gelmesi gibi darbeler, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, bazı kan hastalıkları ve erkeklik hormonu olan androjen üretiminin yetersizliği de kısırlık nedenleridir.
* Kabakulak erkeklerde kısırlık yapar mı?
Yumurtalık iltihapları da spermleri etkiler. Kabakulak orşiti dediğimiz hastalık bunlar arasında en önemlisidir. Eğer kabakulağa erkekler erişkin yaşında yakalanırsa, yüzde 15 20 oranında testis tutulması olup, sperm parametreleri bozulur.
* Bir erkek daha önce çocuk sahibi olduğu halde, ikinci kez baba olamamak gibi bir durumla karşılaşabilir mi?
Bu sık görülen bir durum. Bir erkek bir kez çocuk sahibi olduğu halde, ikinci kez baba olamama sorunuyla karşılaşabilir. Böyle bir durum varsa, o zaman yüzde 80-90 oranında varikoselden şüphelenilir.
* Varikosel nedir?
Buna 'yumurtalık varisi' de denir. Hastalar bazen ağrı nedeniyle, bazen de fiziksel görünümden rahatsız olduğu için doktora başvurur. Kimi hastalar da, çocuk sahibi olamamalarının nedenini araştırırken varikosel olduğunu öğrenir. Varikosel fiziksel muayene ve ultrason ile tespit edilir.
* Sperm sayımı her laboratuvarda yapılabilir mi?
Sağlıklı bir sperm sayımının mutlak genetik laboratuvarlarında ve bunları barındıran tüp bebek merkezlerinde yapılması gerekir. Sperm sayımı çok pahalı bir uygulama değil. Ortalama 70 YTL'ye sperm sayımı yaptırılabiliyor.
* İlaçlar kısırlığa yol açar mı?
Bazı ilaçların ve radyasyonun testisi bozarak kısırlığa yol açtığını biliyoruz. Bunların başında kanser kemoterapisi gelir. Radyasyon tedavisi gören erkeklerde de eğer uygulama doz 600 rad'ın üzerindeyse, sperm hücre hasarı oluşur. Kemoterapi ilaçları da sperm hücrelerini öldürür. Ayrıca, mide ülseri tedavisinde kullanılan, etken maddesi simetidin olan ilaçlar da bir testosteron blokeri olarak sperm sayısını düşürür. Bununla birlikte marihuana, eroin, morfin gibi ve kokain, sigara, alkol gibi maddeler testiste sperm oluşumunu engeller.
STRES SPERM AZALTIYOR
* Modern yaşam erkek kısırlığını tetikliyor mu?
Çağımızda çevre kirliliğinin artması, stres, nükleer artıklar, besinlerdeki genetik modifikasyonlar ve katkı olarak kullanılan hormonlar da sperm üretimini olumsuz yönde etkiliyor. Yine yaşlanmayla birlikte, sperm sayısının belli oranlarda azaldığı biliniyor. Ayrıca, cinsel performans bozuklukları da erkek kısırlığına neden olabiliyor.
* Kısırlığa neden olan meslekler var mı?
Bazı meslek gruplarında sperm üretiminde yetersizlik olabilir. Yüksek ısı altında çalışan tellaklar, fırıncılar, kimya endüstrisinde çalışan işçiler, radyasyona maruz kalan nükleer reaktörlerde çalışan erkeklerde kısırlık görülüyor.
* Azospermi nedir? Tedavisi mümkün mü?
Azospermi hiç sperm görülememe durumuna denir. Bu genetik bozukluklarda görülebileceği gibi, sperm kanallarının tıkalı olması sonucunda da olabilir. Çocuk sahibi olamayan azospermik erkekler artık 'mikroskobik testiküler sperm ekstrasyonu' dediğimiz "mikro tese" yöntemiyle çocuk sahibi olabiliyor.
* "Mikro tese" yöntemi nedir?
Mikro tese, testislerin sperm üreten hücrelerinin mikroskop altında 40 defa büyütülerek, çok detaylı şekilde incelenmesi ve sperm çıkma olasılığı olan hücrelerin buralardan alınarak tüp bebek laboratuvarlarında incelenmesi yöntemidir. Eskiden klasik testis biyopsisiyle sperm bulunmayan erkeklerin bir kısmında artık mikroskobik yöntemle sperm elde ediliyor ve bu elde edilen spermler mikroenjeksiyonda kullanılarak, çiftlerin çocuk sahibi olması sağlanıyor. Eğer sperm kanallarında tıkanıklık varsa, bu tıkanıklık bölgesi belirlendikten sonra mikroskop tekniğiyle tıkanıklık bölgesi çıkarılarak, iki uç birbirine dikilebilmektedir.
|
