  |
|
Sperm mıknatısı ile ayrıştırılan spermler gebelik oranını artırıyor
Sağlıklı bir erkekte bile, yüzde 30-40 oranında sağlıksız sperm bulunduğuna dikkat çeken uzmanlar, 'sperm mıknatısı' ile kaliteli spermin seçilebildiğini söylüyor. Yöntem, mikroenjeksiyon sırasında genetik kusurlu spermlerin ayrıştırılmasını, tedavide kaliteli olanların kullanılmasını sağlıyor. Bu teknik sayesinde, uygulamaların başarısı artıyor, sağlıklı bebekler dünyaya geliyor
Yale Üniversitesi ve Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aydın Arıcı ile Op. Dr. Aytuğ Kolankaya, sperm mıknatısı ile ilgili sorularımızı yanıtladı...
* Biyolojik sperm mıknatısı nedir? Sperm mıknatısı genetik olarak sağlıklı spermleri ayırmaya yarayan biyokimyasal bir yönteme verilen isim. Ortada mıknatıs yok, ancak genetik olarak normal olan spermlerin hücre zarlarında bulunan özel bir protein, bu spermlerin laboratuvarda önceden hazırlanmış plakalara yapışmasını sağlar. Genetik olarak kusurlu spermler ise, bu proteine sahip olmadıklarından bu plaka engelini aşamaz ve dışarıda kalır. Plakalara mıknatıs gibi yapışan sağlıklı spermler, mikroenjeksiyon sırasında seçilir. Sağlıklı bir erkekten alınan spermlerde bile, en azından yüzde 30-40 oranında genetik olarak kusurlu sperm mevcuttur. Sperm sayısının düşük olduğu durumlarda ise, bu oran çok artmaktadır. Bir erkekte azo sperm varsa, spermlerin büyük bir kısmı kusurludur. Mikroenjeksiyon yöntemi kullanılmaya başlandığından beri doğan bebeklerde klasik tüp bebeğe göre çok ufak da olsa, anomalilerde ya da yapısal bozukluklarda bir artış izlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda bu artışın mikroenjeksiyon işleminden değil, işlemde kullanılan spermlerde artmış genetik bozukluktan ileri geldiği belirlenmiş.
* Sperm mıknatısını kimler için kullanıyorsunuz? Sperm mıknatısı tüm klasik mikroenjeksiyon tedavilerinde kullanılabilir. Erkekte sperm sayısı düşük olduğunda çok daha faydalıdır.
* Sperm mıknatısı hangi riskleri engeller? Tüp bebekten farklı olarak, mikroenjeksiyonda sperm embriyolog tarafından seçilip, yumurta içine yerleştirildiğinden normal şartlarda dölleme kabiliyeti olmayan, ancak dış yapısı normal gözüken ve genetik bozukluğu olan bir sperm yumurta içine yerleştirilip döllenme sağlanabilir. Bu durumun iki sonucu olabilir. Bir tanesi; embriyonun duvara tutunmayıp gebeliğin oluşmamasıdır. Bir diğeri ve daha vahimi ise, embriyonun rahim duvarına tutunup gebeliği sağlaması ve anomalili bir bebeğin doğabilmesidir.
PGD İŞLEMİNDEN DAHA EKONOMİK
* PGD'den farkı nedir? PGD teknik olarak detaylı ve masraflı bir yöntemdir. Ayrıca, PGD yapıldığında artık iş işten geçmiştir. Yani, embriyo oluşmuş ve sadece embriyo kalite kontrolü yapılabilmektedir. Eğer embriyo genetik olarak kusurluysa, kullanılamaz ve atılması gerekir. PGD işleminin kendisi teknik olarak da embriyo kaybına neden olabilir. Sperm mıknatısı ise, son derece ekonomiktir. Teknik olarak uygulanması kolay olduğundan, her mikroenjeksiyonda rahatlıkla uygulanabilir. Sperm sağlıklı seçildiğinde, embriyonun genetik olarak sağlıklı olma şansı çok yükselir. Ancak, yine de önceden bilinen genetik bozukluk riski varsa, kesin tespit için PGD kullanılır.
* Erkekten gelen hastalıklar sperm mıknatısı ile ayrılabilir mi? Bu mıknatıs genetik olarak bozuk spermleri büyük oranda saf dışı bırakır. Ancak, spesifik bir hastalığı tayin etmek için geliştirilmiş bir teknik değildir. Erkek kısırlığında kullanılan mikro enjeksiyonlarda sağlıklı spermlerin kullanılmasıyla, rahme tutunma ve gebeliği sağlama gücü daha yüksek olan sağlıklı embriyoların daha çok miktarda gelişeceği kesindir. Bu nedenle de, gebelik oranlarında ve oluşan gebeliklerin genetik olarak sağlıklı olmasında sperm mıknatısının ciddi bir rol oynayacağını düşünüyoruz.
BU TEKNİK ÖDÜL KAZANDI
* 'Maliyeti çok yüksek değil' diyorsunuz. Peki, tüp bebek harcamalarını ne kadar artırıyor? Sperm mıknatısını kullanmak kısır çiftlere ekstra bir yük getirmeyecek.
* Türkiye'de uygulaması var mı? Sperm mıknatısı, Amerika'da Prof. Dr. Aydın Arıcı'nın başkanı olduğu Yale Üniversitesi Üreme Sağlığı Kürsüsü'nde geliştirildi. Halen bu buluşun patenti bu departmana ait. Amerika'dan sonra sperm mıknatısı ilk defa Türkiye'de Anadolu Sağlık Merkezi'nde kullanılacak. Bu çalışma, 2004 yılında hem kongrelerde hem de tıbbi dergilerde sunuldu. Hatta, ödül kazandı.
|
