Çin, ekonominin lokomotifine set çekti, başka çıkış yolu var mı?

Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından dün açıklanan son veriler, ihracatın nisan ayında artış hızını kestiğini ve yüzde 14.59'a indirdiğini gösteriyor. Dört aylık ihracat artışı ise yüzde 22.90 düzeyinde.
İhracatın hızını kesmesinde lokomotif sektör tekstil ve konfeksiyonun önemli bir payı var. Çünkü tekstil ve konfeksiyon ihracatı nisan ayında yüzde 10.2 artışla genel artışın 4.4 puan gerisine, ilk dört ayda da yüzde 10.23 artışla genel artışın 12.67 puan gerisine düştü. Dört aylık artış genel artışın yarısını bile yakalayamadı.
Tekstil ve konfeksiyon sektörü yüzde 28.85 ile ihracatta en büyük payı oluşturan sektör. İhracatın da lokomotifi durumunda. Lokomotif sektörün hız kesmesi toplamı etkiliyor.
Bunun yanında tekstil ve konfeksiyon sektörünün bir özelliği daha var. O da dış ticaret fazlası yaratan tek sektör olması. Yani ihraç edilen ürünler içinde ithal girdinin en az kullanıldığı sektör. Otomotiv veya demirçelik gibi değil. Bu açıdan genel ihracat içindeki payının giderek azalması aynı zamanda dış ticaret açığının yüksek seyretmesini de beraberinde getirebilecek.
Orta şiddette etki- 2005 yılına girildiğinde Dünya Ticaret Örgütü tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ticari kısıtlamaları kaldırdı. Bu durumun da, işçilik maliyeti en düşük olan ve ölçek olarak en büyük fabrikalara sahip Çin'in işine yarayacağı biliniyordu. Birkaç aylık gerçekleşmeler de bu yönde. Bitişikte AB'nin tekstil ve konfeksiyonda yaptığı ithalatın ülkeler itibariyle dağılımı yer alıyor. Çin zaten pastadan yarıya yakın pay alıyor. Şimdi bu oran giderek artıyor.
Türkiye'nin payı ise yüzde 9 düzeyinde. Yıllır itibariyle göreli bir azalma söz konusu. Bu azalmanın 2005 yılı ile birlikte hızlandığı tahmin ediliyor. Bir süre önce Türkiye'ye gelerek bir konferans veren Çin uzmanı Dr. Nichoals Lardy, ne Türkiye'nin ne de bir başka ülkenin ucuz mal üretimi konusunda Çin ile rekabet etme şansı bulunmadığını belirtmişti. Lardy kotaların kalkmasından dolayı tekstil ve konfeksiyon sektörlerini kastederek "Türkiye'nin orta şiddette eklineceğini" söylemişti.
Sektörde olanlar- 2005 yılının ilk gerçekleşmeleri de şöyle oldu:
* Yılın ilk iki ayında tekstil üretimi yüzde 10.5 azaldı, konfeksiyon üretimi yerinde saydı. Üretim azalmasına karşılk ihracatın yüzde 10 artması ise ya iç tüketimin hızla daraldığını ya da ortada açıklayamadığımız bir durumun varlığına işaret ediyor.
* Sektörün dört aylık ihracatı ise yüzde 10.2 arttı ama bu genel ihracat artışının yarısını bile yakalayamadı.
* Çin malları karşısında rekabette zorlanılması üzerine 2008'e kadar yeni kotalar konulabilme olanağını kullanmak için harekete geçildi. AB, 9 ayrı kategoride kota konulması için soruşturma başlattı. Şikayetçi ülkelerin zarar gördüğünün belirlenmesi üzerine kotalar yeniden konulabilecek ama geçici olarak. 2008 sonrasında ne olursa olsun ticaret serbest olacak.
* Mart ayında İş Yatırım, Tekstil ve Giyim Sektörü'nü konu alan bir araştırma yapmıştı. Türker Hamzaoğlu'nun yaptığı araştırma, Çin'in rekabetinden dolayı Türkiye'nin tekstil ve hazır giyim ihracatının 2005 yılında 2.3 milyar dolar, 2006 yılında 1.3 milyar dolar, 2007 yılında 0.5 milyar dolar ve 2008 yılında 0.9 milyar dolar daralma yaşayacağını tahmin etti. Bu kaybın telafi edilemeyeceği varsayımıyla GSYİH üzerinde yüzde 1.1 azalmaya yol açacağı da hasaplandı.
* İş Yatırım'ın araştırmasına göre giyim sektöründe 2.5 milyon ve tekstil sektöründe 500 bin kişi istihdam ediliyor. Üretimin azaldığı, ihracatın hız kestiği dikkate alınırsa, bunun istihdama yansıması da beklenebilir. Araştırmada, sektöre yönelik nihai talebin yüzde 12.5 daralması halinde 2005'te yüzde 8'lik istihdam kaybının olacağı hesaplanmış. Bu da yaklaşık 250 bin yeni işsiz ve istihdamın büyütülmesinin önüne yeni engellerin çıkması demek.
Çıkış yolu ne?- Yeni kotalar getirilse bile geçici olacak ve 2008'den sonra Çin'in rekabetinden kaçış mümkün olmayacak. Bu durumda, kendimize ya yeni lokomotif sektör bulmamız veya tekstilkonfeksiyon sektörünü marka yaratan ve yüksek katma değerli ürünler ürüten bir yapıya kavuşturmamız gerekiyor. Aksi ise hem istihdamda hem ihracatta, hem dış ticaret dengesinde kayıpları gündeme getirecek.
Sonuç- "Kaygının tedavisi hareket halinde olmaktır" Elbert Hubbard