|
 |
 |
 |
Takım elbise mi smokin mi?
Smokin ve frak, cenaze törenlerinden nikahlara resmiyetin sembolü.
Frak, 20. yüzyılın başlarından itibaren popülaritesini koruyor. Eğer bir davet için şart koşuluyorsa, alternatifi yok. Ya giyilecek ya da kapıdan dönme riski göze alınacak. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer resepsiyonlarda frak giyiyor; Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise frak ya da smokin yerine koyu renk takım elbiseyi tercih ediyor.
Giymeli mi giymemeli mi? İşte bütün mesele
Frak ve smokin pek çok resmi törenin 'olmazsa olmaz'ı... Günümüzdeki öneminden Papa'nın cenaze töreniyle gündeme gelen frak tartışmasına işte tüm bilinmeyenler.
Katolik dünyasının ruhani lideri Papa II. Jean Paul'ün Vatikan'da cuma günü düzenlenen cenaze törenine dünyanın dört bir yanından devlet ve hükümet başkanları katıldı. Kardinaller Meclisi'nin frak giyme zorunluluğunu kaldırması sonucu liderler, siyah takım elbise giymişti; Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da siyah takımı tercih etti. Erdoğan'ın resmi davetlerde, törenlerde frak giymediği biliniyor. Peki frak ve smokin giyilmezse ne olur? Smokin ve frağın alternatifi siyah takım elbise mi? İşte resmiyet sembolü olan bu özel takım hakkında bilinmesi gerekenler... Yıllardır kraliyet düğünleri/ cenazeleri, devlet törenleri, balolar gibi önemli olaylarda erkekler tarafından giyilen frak birkaç yüzyıllık bir geçmişe sahip. 18'inci yüzyılda sabah saatlerinde ve at binerken giyilen 'frak'ta, o dönemlerde gri ve kırmızı renk tercih ediliyordu.
RESMİYETİN SİMGESİ
Ceketin önünün açık olmasının nedeni at binerken dizlerin rahat hareket edebilmesini sağlamaktı. Zamanla resmi giyim alanlarında da kullanılmaya başlanan frak, 1920'lerde özellikle devlet başkanları ve banka yöneticileri tarafından resmiyeti sembolize etmek için tercih ediliyordu. 1920'li yılların sonuna doğru popülaritesini kaybetmeye başladı ama 1930'larda İngiltere'de Kraliyet At Yarışları'nda giyilmeye başlanınca yeniden yükselişe geçti. Kravatla kullanılan gri frak, günlük olarak kullanılmaya devam  ederken üst düzey davet, tören ve balolarda beyaz papyonla kullanılan siyah frak tercih edilmeye başlandı. Çok özel davetler için müşterilerine zaman zaman frak diken ve frağın erkek gardırobunun kralı olduğunu söyleyen modacı Ferruh Karakaşlı neredeyse 200 yıldır frağın kullanım şeklinin hiç değişmediğini anlatıyor: "Frak olarak bilinen kuyruklu ceket yan tarafları iki saten şeritli pantolonla birlikte giyilir. Ceketin boyunun kesinlikle erkeğin arka diz hizasını geçmemesi gerekir. Mono veya kruvaze kesim pike beyaz yelek, pike beyaz papyon, ön kısmında yeleğin kumaşından şerit kullanılan ata yaka beyaz gömlek frağın ana tamamlayıcılarını oluşturur. Burada, yeleğin alt uçlarının kesinlikle frağın bitim noktasından daha uzun olmamasına dikkat edilmesi gerekiyor. Ayakkabının siyah rugan veya son derece düz, işlemesi olmayan, siyah renkte bir model olması şart. Ek aksesuar olarak keten cep mendili ve karanfil kullanılabiliyor."
ALÇAKGÖNÜLLÜ SMOKİN
Nerede frak nerede smokin giyilmesi gerektiği ise isme gönderilen davetiyede özellikle belirtilir. Tüm dünyada davetiyede yazan "White Tie" (Beyaz kravat/ papyon) ibaresi frak, "Black Tie" (siyah kravat/ papyon) ise smokin giymenin zorunlu olduğu anlamına gelir. Frak en resmi zirvelerin kıyafetiyken smokin daha alçakgönüllüdür. Yine özel  davetlerde, yemeklerde tercih edilir ama frak kadar katı kuralları yoktur. Smokini fraktan ayıran en önemli özellik ceketinin daha kısa ve yırtmaçsız olmasıdır. Ayrıca smokinin pantolonunun yanında sadece tek saten şerit kullanılır; gömlek, papyon, yelek, kuşak, ayakkabı, çorap ve palto ile uyum içinde olması gerekir. Genellikle özel gömleği ve kol düğmesiyle giyilen smokinlerin papyon rengi isteğe bağlı olarak değişebilir. Smokinle kullanılacak ayakkabıların ise siyah rugan, içine giyilecek çorabın da ince dokuya sahip ve siyah olması şarttır. Smokinin tarihi ise 1837-1901 yıllarında hüküm süren İngiltere kraliçesi Victoria'nın oğlu veliaht Prens Edward (daha sonra VII Edward olarak kral oldu) zamanına kadar uzanır. O dönemde erkeklerin resmi törenlerde, davetlerde giydiği fraktan bıkan Prens Edward, terzisinden gece davetlerinde giymek için kısa bir ceket ister. Prensin arzusuna çare bulan terzisi Henry Poole bu giysileri harmanlayarak tek düğmeli ve kuyruksuz yeni bir ceket diker. Kalçada biten, gömleği beyaz pike kumaştan olan yelekli bu cekete "dinner jacket" yani akşam yemeği ceketi adı verilir. İngilizce'de hala bu şekilde tanımlanan smokinin üç çeşidi vardır: Sivri yaka tek düğme, kruvaze ve şal yaka.  Klasik olan ve en çok kullanılan smokin türü ise sivri yaka tek düğme olandır. Beymen Ürün Satın Alma Direktörü Polat Uyal frağın Türkiye'de çok sık kullanılmadığını balo, resmi davet, gala ve törenlerde daha çok smokinin tercih edildiğini söylüyor: "Yurtdışında smokinde siyahın yanı sıra lacivert, beyaz ve bej de tercih ediliyor. Ama Türkiye'de siyahın ağırlığı var. Smokin yelekli, kuşaklı kullanılabilir. Daha elegan olmak isteyenler yeleğin iki cebinden birine zincirli saat koyabilir."
ALTERNATİFİ YOK
Meclisin açılışında Atatürk tarafından giyilen frak, günümüzde de meclis başkanları tarafından giyilmeye devam ediyor. Her ne kadar frak Türkiye'de Avrupa'da olduğu kadar sık kullanılmasa da resmi davetlerde konuklar tarafından tercih ediliyor. Modacı Ferruh Karakaşlı, Hintliler veya Pakistanlılar gibi yerel kıyafeti olan devlet başkanlarının Papa'nın cenazesi gibi özel törenlere bu kıyafetlerle katılmalarının da doğal olduğu görüşünde... Kesin olan bir kural var ki "Frak giymek zorunludur" ibaresi konulan bir davetiye alındığında davete frak giymeden gidilirse, kapıdan geri dönülüyor. Modacı Ferruh Karakaşlı, geçmiş yıllarda bir bakanın yurtdışında, frak giymenin zorunlu olduğu bir davete smokinle gittiği için içeriye alınmadığını da ekliyor.
Eylem Bilgiç
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
