 Afganistan uçurumun kenarında
Taliban rejiminin yıkıldığı Afganistan BM raporuna göre yeniden kargaşaya sürüklenebilir.
Afganistan'da Taliban rejiminin yıkıldığı 2001 yılından bu yana önemli gelişmeler sağlanmasına rağmen, ülkenin yoksulluk nedeniyle yeniden kargaşaya sürüklenebileceği bildirildi. BM Kalkınma Programı'nın (UNDP) hazırladığı raporda, istihdam, sağlık hizmetleri, eğitim gibi temel insani ihtiyaçların karşılanamaması durumunda Afganistan'ın, hem kendi halkı hem de
uluslararası topluma yönelik tekrar bir tehdit haline gelebileceği kaydedildi.
Gözlemcilerin, Afganistan halkının günlük yaşam şartlarıyla ilgili verilerine dayanarak hazırlanan ''Ulusal İnsani Kalkınma Raporu: İnsani Yüzüyle Güvenlik'' başlıklı raporda, Afganistan'ın karmaşık sorunlarının çözümünde kalkınmayla refahın askeri güç ve diplomasiden daha önemli olduğu ifade edildi.
Raporun yazarı Şehrbanu Taçbahş, ''Uluslararası toplum, Afganistan'da terörizm ve uyuşturucuya karşı mücadele etmektedir,
ancak bu ülkede insani güvenlik, Afgan ulusunun ve diğer ulusların, uluslararası güvenlik çıkarlarının gerisinde kalmaktadır'' dedi. Taliban rejimin yıkılmasından sonra Afgan ekonomisinde önemli gelişme kaydedildiği belirtilen raporda, Afgan milli gelirinin 2002'de uyuşturucu hariç 4 milyar doları aştığı, 2003'te de ekonomik büyümenin yüzde 16 oranında olduğu kaydedildi.
Raporda, bu gelişmelere rağmen her iki Afganistan vatandaşından birinin yoksul sınıfına girdiği, kırsal kesimde yaşayan Afganların beşte birinin günde 2 bin 70 kaloriden az tükettiği, kuraklığın da ülke nüfusunun yarısını etkilediğine dikkat çekildi. Yoksulluk nedeniyle komşu ülke halklarına göre 20 yıl daha az yaşayan Afgan halkının ortalama ömrünün 44,5 yıl olduğuna işaret edilen raporda, her 30 dakikada hamile bir Afgan kadınının hayatını kaybettiği kaydedildi.
Ülkede eğitim alanında önemli gelişmeler olduğuna değinilen raporda, 2004'te temel eğitim yaşında olan çocukların yüzde 54,4'ün okula devam ettiği, 2002 yılından bu yana lise kaydı yaptıran öğrenci sayısının 4 milyona ulaşıldığı ifade edildi. Buna rağmen, nüfusunun sadece yüzde 28,7'si okuma yazma bilen Afganistan'ın dünyanın en kötü
eğitim sistemine sahip olduğu kaydedildi.
Afganistan'da yeniden inşa ve insani yardımların askeri yardımlardan daha faydalı olacağının belirtildiği raporda, bu
yardımlarla yabancı ülkelerle geliştirilecek ticaretin Afganistan'ın ekonomik istikrarına katkıda bulunacağı ve siyasi aşırılıkları engelleyeceğine dikkat çekildi. Afganistan'ın, güvenlik ve refah açısından 178 ülke arasında 173. sırada yer aldığına, tüm dünyada sadece beş Afrika ülkesinin durumunun Afganistan'dan daha kötü olduğuna işaret edilen ve önsözü Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin yazdığı 288 sayfalık raporda, çoğu İran ve Pakistan'da bulunan 3 milyon Afgan mültecinin ülkelerine dönmelerinden de bir başarı olarak bahsedildi.
|
