Bakü-Ceyhan'da tarihi adım

Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'na (BTC) hayal proje olarak bakanlar, asrın boru hattına karşı çıkıp bazı petrol şirketlerine lobi çalışması yapanlar yakında şapkalarını önlerine indirecekler. Zira Azeri petrolü bu yıl içinde Ceyhan'a akmaya başlayacak. Türkiye'de gözlerden kaçan ve BTC için çok önem arz eden bir gelişme geçen hafta yaşandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 18 Şubat'ta Hazar'daki Merkezi Azeri Platformu'nu (MAP) açılışını büyük bir törenle yaptı.
Aliyev, Bakü'ye 187 km uzaklıktaki bu platformun açılışında, petrolcülerin geleneklerine sadık kalarak ilk çıkan petrolü de eliyle yüzüne sürmüş. Tıpkı 1997 yılında babası Haydar Aliyev'in yaptığı gibi. Ama ne yazık ki bu önemli merasimde baba Aliyev yoktu ve ne yazık ki bu yılın ortalarına doğru BTC'den ilk petrol Ceyhan'a geldiğinde de olmayacak.
MAP'ın hizmete girmesiyle BTC, yılda 20 milyon ton petrolü garanti altına aldı. Hazar'da üç petrol yatağı olduğunu dikkate aldığımızda, yıllık kapasitesi 50 milyon ton olan BTC için sadece MAP'dan 20 milyon gelecek olması projenin isabetliliğini gösteriyor.
1994 yılında merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in bütün dış baskılara rağmen dirayetle imza koyduğu asrın petrol anlaşmasına, belli güçler hayal ürünü gözüyle bakıyorlardı. İşte bu hayalin, başkalarını rahatsız edecek şekilde gerçeğe dönmesine az bir süre var. Ama BTC'ye ve Türkiye'nin Enerji Koridoru olma yolundaki adımlara daha fazla değer kazandırılmak isteniyorsa, soğukkanlı, makul ve bölge ülkeleriyle menfaatleri paylaşan strateji güdülmesi icap ediyor.
BTC'nin faaliyete geçmesiyle Azerbaycan'ın kaynakları da hızlı bir şekilde dünya pazarlarına ulaşıp, değere dönüşecek. Şu an itibarıyla 'Hazar Petrollerini' taşıyan iki hat bulunuyor. Bakü-Novorossiyks (Rus) ve Bakü-Supsa (Karadeniz). Bu iki hattın toplam kapasitesi 10 milyon ton/yıl. Azerilerin 'İlkin Petrol İhracatı' adı verdikleri petrol bu hatlardan piyasa arz edilirken, 'Büyük Neft Hasılatı' yani Hazar'ın ana petrolü ise BTC 'Neft Kemeri' (petrol boru hattı) ile taşınacak.
İlginçtir, petrolün çok önem ifade ettiği 1941 yılında Azerbaycan, yılda 23.5 milyon ton petrol üretiyordu. Tarih sayfalarına, Ruslar'ın II. Dünya Savaşı'nı, Baku petrolleri sayesinde kazandığını notunun düşülmesi boşuna değil. Koca Rusya akan petrol şimdi sadece Azerbaycan'ın olacak.
Azerbaycan İstanbul Başkonsolosu İbrahim Nebioğlu'yla BTC'deki yeni gelişmeler üzerine daldığımız sohbette, MAP'ın hizmete sokulmasına çok sevindiğini belirterek, 'Böylece BTC çalışması için gerekli olan petrol miktarına kavuşmuş oldu' ifadesini kullandı.
Nebioğlu, 1994 yılından bugüne kadar denizden petrol hasılatına ve platform kurulmasına 3.4 milyar USD harcandığını, Batı ve Doğu Azeri Platformları'nın faaliyete geçmesi için 5 milyar USD daha harcanacağını kaydetti. Azeri yetkililere göre, 3 platform rahatlıkla, BTC için gerekli olan 50 milyon ton/yıl petrolü 30 yıl boyunca tedarik edebilir.
Gerçi Hazar'da yatırımı olan yabancı petrolcülerle (konsorsiyum üyeleri) Azeri jeofizikçiler arasında Hazar rezervleri konusunda tartışmalara devam ediyor. Ancak, petrol biliminin merkezi sayılan ve dünyadaki yegane petrol akademisine sahip olan Azeri bilim adamları, deneyimlerine dayanarak, rezervlerinin varsayılanın aksine daha fazla olduğunu söylüyorlar.
BTC'den petrol akmaya başladığında başka kaynaklarında, Türkiye'nin bölgedeki politikalarına göre bu hatta yönelebileceğini unutmamak gerekir.