Alevler 28 gün sönmedi
Kapalıçarşı'nın büyük bölümünün kül olduğu 26 Kasım 1954 yangını için itfaiye ekiplerinin hazırladığı rapor ve ilginç fotoğraflar ilk kez günışığına çıktı.
Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461'de kurulan, İstanbul'un yüzyıllardır ticari hayatının merkezi olan Kapalıçarşı, tarihinin en büyük yarasını 26 Kasım 1954 yılında meydana gelen yangında aldı. Çarşının neredeyse tamamı yanarak, kül oldu. Çarşıdaki yangını söndürebilmek için İstanbul'daki 489 itfaiye memuru 28 gün boyunca çalıştı. Kapalıçarşı yangını ardından birçok soru bıraktı. Yangını söndürme görevine katılan itfiaye memurlarından günümüzde bir tek 81 yaşındaki Mustafa Gürez yaşıyor. Gürez'e o döneme ait yangın fotoğraflarını gösterdiğimizde bir itfaiyecinin fotoğrafı dikkatini çekiyor. "Bu itfaiye memuru benim" diyen Mustafa Gürez'in gözleri doluyor. Gürez, Kapalıçarşı ile ilgili 50 yıl sonra en önemli soruyu da yanıtlıyor; "Biz bütün itfaiyeci arkadaşlar olarak o dönemde Kapalıçarşı'nın kundaklandığını düşünüyorduk. Ancak, herhangi bir ip ucu bulamadık. Yangının çıkış sebebi raporlarda elektrik kontağı denildi. Eskiden yangının çıkış nedeni bulunamayınca raporlara elektrik kontağı yazılırdı." Kapalıçarşı yangınında 28 gün geceli gündüzlü çalıştığını anlatan Mustafa Gürez, "Çarşının içine girmek mümkün değildi. İçeride cehennem sıcağı vardı. 4 gün sonra içeri girdik, söndürme çalışmalarına devam ettik. Yanan dükkanlarda kilolarca altın vardı. Çarşı içinde yangın söndürme çalışmaları yaparken, tüm itfaiye arkadaşlar ortak karar aldık. Çarşıdan çıkarken polislere üstümüzü arattırıyorduk. Bir yağma oluşmasını istemiyorduk. Yangını söndürdükten sonra 25 lira ikramiye aldık" diyor. O dönemin İtfaiye Müdürü Muavini Tarık Özavcı'nın hazırladığı Kapalıçarşı yangın raporunda yangının büyümesine yardım eden amilleri şu şekilde sıralıyor: "Zamanla çarşı içine girmiş, yuva yapmış ve yavrulamış olan kedi, fare ve emsali ayaklı ve sürüngen hayvanların galip bir ihtimal ile tutuşarak rastgele açık buldukları delik, aralık ve oyuklardan kaçışmaları büyük rol oynamıştır. Dükkanlar arasında barut bayileri, kolonyacı dükkanları ve bu dükkanlarda parlayıcı mevat bulunması. Yangının başladığı sırada ve devamı süresince esen rüzgarın camları kırık pencerelerden ve bilhassa evvelden açılan kapılardan kurander ve sokak aralarında anafor yapması neticesi alevlerin zemine paralel olarak sokakları yalaması ve teşhir mallar ile dükkanları sıravari tutuşturması. Çarşı içinde mebzulen muhallabici, sütçü, aşçı, köfteci ve emsali yiyecek maddesi satılan dükkanların bulunması. Söndürmeyi müteakip çarşı içinde toplam 1364 dükkan ve çarşı dışında 30 dükkanın yandığı anlaşılmıştır. Yangına 15 Milyon Lira zarar tevlit etmiş ve sigorta şirketlerince 7 Milyon Lira ödenmiştir ki bu rakamlar facianın büyüklüğünü anlatmak için kafidir."
Güngör Karakuş
|
