  |
|
İşini bilen anne babalar minik dahiler yetiştiriyor
Çocuklarla tıpkı bir yetişkin gibi iletişim kurmak, onlara sevgi ve ilgi göstermek, kendilerini geliştirebilecekleri ortamlar yaratmak, zeka gelişimlerine büyük katkı sağlıyor. Çocuklarınıza hazıra konmayı değil, istediğini elde edebilmenin yollarını öğretin. Sonrasında bırakın başarmanın keyfini sürsünler...
Çocuğunuzun zekasını geliştirmek sizin elinizde. Bebeğinizin beyninin anne rahmine düştüğü ilk günden itibaren gelişmeye başladığı gerçeğinden yola çıkarak, onun zekasına katkıda bulunacak önlemleri alabilirsiniz. Doğduktan sonra onunla kuracağınız doğru iletişim tüm hayatı boyunca çocuğunuzun algılamasını etkileyecek. Bu işi yalnızca kulaktan dolma bilgilere bırakmayın. İşin uzmanı doktorlar artık çocukların zeka seviyelerini en üst noktaya çıkarabilmenin yollarını ailelere öğretiyorlar. Çocuk beyninin gizli dünyası konusunda özel dersler veriyorlar. Hangi ayda çocuğunuz hangi gelişmeleri göstermeli? Onunla nasıl konuşmalısınız, nasıl oynamalısınız ki, çocuğunuzun algıları açılsın? Beslenmesi zekasını etkiler mi?... Hangi masalları seçmeniz gerektiğinden, nasıl bir ceza uygulamanızın doğru olacağına kadar pek çok konuyu bu yazı dizisinde okuyabilirsiniz. Bütün bu bilgileri işin uzmanı doktorlar sizler için gösterdi... Anne baba olarak çocuğunuz için her şeyin en iyisini istemek en doğal hakkınız. Onun hayatı güzel yaşaması için çocuğunuzun ileride kendine yetebilen, başarılı, özgüvenli ve zeki bir yetişkin olmasını sağlamak ise, sizin elinizde. Çocuklarla kurulan doğru iletişimin zeka gelişimindeki önemine dikkat çeken Memorial Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan, onlarla nasıl diyalog kurmanız gerektiğini anlattı...
* Çocukların zekaları yetiştirmeye bağlı olarak geliştirilebilir mi?
Zeka faktörü en çok genetik faktörden etkilenir. Ancak, çevresel yani yetiştirmeye bağlı faktörler de zekanın geride kalmasında ya da ortaya çıkmasında etkili oluyor. Örneğin; çok zeki olan bir çocuk yetiştirilmeye bağlı olarak gerekli uyaranları almazsa, zeka olarak geride kalabilir.
SEVGİNİZİ GÖSTERİN
* Çocuklar hayata nasıl hazırlanmalı?
Ona sevginizi gösterin, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılayın, çocuğunuzla konuşun, çocuğunuza düzenli olarak bir şeyler okuyun, çocuğunuzun yeterince çevresel uyaran almasını sağlayın, onun yeni girişimlerini destekleyin, bu arada kendinizi ihmal etmeyin ve çocuğunuzun sağlık bakımını iyi yaptırın.
* Çocuğa ailenin gösterdiği sevgi zeka gelişimini etkiliyor mu?
Çocuklar yaşamak, gelişmek için sevgiye ihtiyaç duyarlar. Ebeveynin duygusal ilgisi ve desteği, çocuğa dünyayı keşfetmesi için güvenli bir temel sağlar. Araştırmalar, özellikle çocuğun hayatının ilk yılında olmak üzere erken dönemde anne - baba veya bakım verenin çocuğa gösterdiği sevgi ile iyi bir duygusal ilişki kurmasının, çocuğun ileriki yıllardaki fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişiminde çok büyük etkisi olduğunu ortaya çıkarmıştır. Sevgi ve duygusal yakınlığın çocuk beyninin gelişmesinde de etkili olduğu, yine araştırmalarla ortaya çıkarılmıştır.
* Sevgi ve ilgi nasıl gösterilmelidir?
Kucaklama, gülümseme, cesaretlendirme, çocuğu dinleme ve vakit bulunduğunda çocukla birlikte oyun oynama, sevgi gösterme yolları arasında sayılabilir. Çocuk ihtiyaç duyduğunda onun yanında olmak, onu rahatlatmak, çocukta güven duygusunun oluşmasına ve ebeveynle güçlü bir bağ oluşturmasına yardımcı olur. Çocuğun heyecan duyduğu, zevk aldığı şeyleri paylaşmak da aynı şekilde önemlidir.
* Çocukla nasıl diyalog kurulmalı?
Araştırmalar çocukluğun erken dönemlerinde ebeveynlerin çocuklarla sık olarak konuşmasının zihinsel gelişimi olumlu yönde etkilediğini ve bu çocukların diğer çocuklara göre daha zengin bir sözcük dağarcığına sahip olduğunu göstermektedir. Küçük çocukla konuşmada konu seçiminde zorlanılıyorsa, yapılan aktivitelerin söze dökülerek anlatılması önerilir. Örneğin; "Şimdi senin mamanı hazırlıyorum, karnın acıkmış olmalı, şu anda sana banyo hazırlıyorum, suyu ısıtacağım, köpük koyacağım" gibi.
* Çocuklara masal okumak önemli mi?
Konuşmadan sonra, çocuğun hayal yeteneğini, sözcük dağarcığını ve konuşmasını geliştirmek için en önemli şey; çocuğa yüksek sesle kitap okumaktır. Çocuklara her gün düzenli olarak yüksek sesle kitap okumak, gelişmiş ülkelerde sıklıkla tavsiye edilip, uygulanmaktadır. Okunan şeyin ille de çocuk kitabı olması gerekmez. Bir dergiyi, gazeteyi de yüksek sesle okuyup çocuğunuzun faydalanmasını sağlayabilirsiniz.
* Çevre şartları çocuğun gelişimini ne kadar etkiler? Bu konuda nelere dikkat edilmeli?
Çocuğun insanları, çevreyi, yaşamı öğrenebilmesi için onları görmesi, içinde bulunması gereklidir. Her yeni etkileşim ona dünya hakkında ve onun içinde kendi yeri ile ilgili bir bilgi verir. Araştırmalar, yeni deneyimler yaşamasına olanak sağlayan zengin çevre şartlarında büyüyen çocukların daha büyük ve daha aktif beyne sahip olduklarını göstermektedir. Oynadığı oyuncak ve objelerin çeşitli olmasını sağlamak önemlidir. Oyuncakların kare, dikdörtgen gibi çeşitli şekillerde, çeşitli renklerde, değişik sesler çıkaran ve çeşitli dokularda olması sağlanabilir. Birlikte markete, alışverişe gitmek, yürüyüşe çıkmak, etkileşimli oyunları birlikte oynamak gibi basit günlük aktiviteler bile çocuğun uyaran alması ve beyninin gelişmesi için faydalı olur. Yeni insanlarla tanışmak ve sosyal ortamlara sık çıkmak da, çocuğun sosyal uyaranları almasına ve sosyal yetilerinin gelişmesine yardımcı olur.
* Çocuklara yabancı diller dinletmek ilerde yabancı dil öğrenmesini kolaylaştırır mı?
Ana dilini öğrenirken başka dillerde bir şeyler dinletmek, ana dilini öğrenmesinde zorluk çıkartır. Bu durumda çocuk ana dilini istediği gibi kullanamaz. Ancak, ileride o dillere yatkınlık kazandığı için yabancı dil öğrenmesi kolaylaşır.
BIRAKIN KENDİ BAŞARSIN
* Çocuklar problem çözmeyi nasıl öğrenir?
Beynin çocuklukta gelişmeye başlayan ve bütün yaşam boyu gelişen önemli özelliklerinden biri; problem çözme yetisidir. Yeni bir aktivite çocuğa kolay gelmezse, çocuk bu aktiviteyi başarmak için yeni yollar ve yöntemler bulmaya çalışır. Burada çocuğa yeni uğraşlar sağlamak ve ilk başta yapamadığında hemen yardımcı olmamak önemlidir. Örneğin; çocuk bir kutuyu açmaya çalışırken hemen elinden alıp açıp vermektense, onun açma yollarını bulmasını beklemek, yapamıyorsa öneride bulunmak ve başarma yollarını bulmasını desteklemek gerekir.
* Çocukla çok vakit geçirmek yararlı mı? Yoksa başka kriterler mi önemli?
Mutsuz, depresif anne-babalar veya bakım verenler çocukların ihtiyaçlarına yerinde, zamanında ve duyarlı bir şekilde cevap veremezler. Araştırmalar özellikle annenin depresif olmasının çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Kendi yaşamını iyi kurmuş, verimli, kendine güveni ve saygısı olan ebeveynler, bunu çocuğa da yansıttıkları için çocuk gelişimine olumlu yansımaları olur. Depresyon konusunda bilinçlenmek ve bir uzman yardımı almak çok önemlidir. Depresif olan ebeveynin sorumlulukları diğer kişilerle paylaşması iyi olur. Eğer çocuğa bakan boşanma, ölüm gibi nedenlerle tek kişi ise, etrafta yardımcı figürlerin, desteklerin olması çok önemlidir. Anne ve babaların kendilerine zaman ayırmaları, kendi mutluluk ve sağlıklarını sağlamış olmaları, dolaylı yollardan çocuğun iyi gelişmesine katkıda bulunur.
|
