  |
|
Siz de bir çocuğun istediği gibi gülmesini sağlayabilirsiniz
Dudak damak yarığı ile doğan çocuklar hem konuşmada hem de beslenme ve gülmede sorun yaşıyorlar. Tedavilerindeki birkaç aylık gecikme bile, bütün hayatlarını olumsuz etkileyebiliyor. Plastik Cerrahi Özürlü Hastalara Yardım Vakfı, bu çocukların sağlıklarına kavuşabilmesi için ihtiyacı olanlara maddi destek veriyor. Vakfa bağışta bulunarak, siz de bir çocuğun dudak damak yarığından kurtulmasına, mutlu olmasına katkıda bulunabilirsiniz
Dudak ve damak yarığı bulunan çocukların, sağlıklarına kavuşup, gülümseyebilmeleri için üç aylıkken tedavi altına alınıp, erişkin olana kadar bir dizi ameliyat geçirmeleri gerekiyor. Sorun yalnızca gülmeleri de değil, tedavi edilmediklerinde konuşmaları anlaşılamıyor, psikolojik travma sonucu çoğu hayata tutunamıyor. Tedavideki birkaç aylık gecikme, çocukların bütün hayatlarını etkiliyor. Plastik Cerrahi Özürlü Hastalara Yardım Vakfı, bu çocukların sağlıklı şekilde gülebilmeleri için ihtiyacı olan hastalara maddi destek veriyor. Bu hareketin öncülerinden Plastik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Onur Erol, Türkiye'de her bin çocuktan birinde görülen dudak damak yarıklarının en son tedavi yöntemlerini anlattı...
* Dudak damak yarığı neden oluşuyor?
Bebek dünyaya gelmeden önce, ana rahminde dört ile yedinci haftalar arasında dudak, yedi ile 12. haftalar arasında da damak gelişmesini tamamlar. Bu sıralarda; genetik, çevre etkileri, radyasyon, kullanılan ilaçlar gibi nedenler sonucu, gelişmekte olan dokularda birleşme gerçekleşmeyip dudak yarığı veya damak yarığı meydana gelebilir. Bin doğumdan birinde meydana gelebilecek bu şekil bozukluğuna, üst dudakta bir ayrılık varsa "yarık dudak" adı veriliyor. Bu şekil bozukluğu ve birleşmeme ağız içinde, damağın tabanında olursa, buna da "yarık damak" adı veriliyor. Dudak ve damak yarıkları yalnız başına veya beraberce aynı çocukta meydana gelebiliyor. Dudak ve damak yarıklı çocukların tedavisinde çok büyük gelişmeler sağlanmış ve bu gelişmeler sayesinde bu çocukların sosyal yaşama adaptasyonu fevkalade şanslı bir duruma getirilebilmiştir. Ancak, bu yarıkların boyutları, bir arada olması ve hafif veya aşırı olması, yapılacak tedavilerin kalitesine, aynı zamanda uzunluğuna direkt olarak etki yapıyor, alınacak sonuçların kalitesini etkiliyor.
EKİP ÇALIŞMASI GEREKİYOR
* Dudak damak yarığı olan hastalara hangi doktorlar müdahale eder?
Tedaviye üç aylıkken başlanıyor ve 18 yaşına kadar tedavi süreci devam ediyor. O nedenle konsey kurduk. Dudak damak yarığı konseyimiz; çocuk doktoru, konuşma terapisti, psikolog, genetik uzmanı hatta, beyin cerrahından oluşuyor. Bu sorun birçok branşı ilgilendirdiğinden, ekip çalışması ile alınacak sonuç tabii ki çok daha etkili olacaktır. Böyle bir ekip, plastik cerrahın başkanlığında; pediatrist (çocuk doktoru), ortodontist (diş hekimi), konuşma terapisti, sosyal uzman, kulakburun- boğaz doktoru, psikolog, genetik danışman ve hemşireden oluşmaktadır.
* Bu ameliyatlar için risk var mı?
Herhangi bir ameliyatta olduğu gibi cerrahi ile ilgili riskler ve bu müdahaleye özel komplikasyonlar söz konusu. Dudak yarığı tamirinde en sık rastlanan problem; ağız ve burunun bir tarafının diğer tarafa uymaması, yani asimetridir. Yarık dudak tamirindeki amaç; üst dudaktaki ayrığı kapatmak, normal fonksiyonlu ve normal görünümlü bir dudak yaratmaktır. Eğer bunlar ilk ameliyatla sağlanamıyorsa, ikinci bir operasyon gerekebilir. Yarık damak tamirindeki amaç; ağız tavanındaki açıklığı kapatarak, çocuğun rahat yemek yiyebilmesini ve düzgün konuşabilmesini sağlamaktır. Bazen damaktaki zayıf iyileşme veya kötü konuşma, ikinci bir operasyonu gerektirebilir.
* Dudak yarığı olan çocukların tedavisinde ve günlük yaşamında nelere dikkat etmek gerekiyor?
İlk görüşmenizde doktorunuz işlemin detaylarını size anlatacaktır. Bu konular; ameliyatın nerede yapılacağı, anestezi tipi, olası riskleri ve komplikasyonları, iyileşme dönemi olacaktır. Ayrıca, doktorunuz bebeğinizin ameliyat öncesi ve sonrasında beslenmesi, biberon ve emzirme yolu ile ilgili ne gibi önlemler alınması gerektiğiyle ilgili sorularınızı yanıtlayacaktır. Dudak yarıklı çocukların anne memesini emememesi nedeniyle, bu çocuklara uzun biberon tavsiye edilmektedir. Ayrıca, damak yarığı olan çocuklarda, oturur vaziyette veya ayakta beslenme, çocuğun yediklerinin boğazına kaçmaması bakımından önemli bir tedbirdir. Çocuğun akciğerine gıda kaçması, sağlığını ileri derecede bozacak ve ameliyatına mani olabilecek kötü şartlar ortaya koyacaktır. Bu bakımdan beslenme işlemine çok dikkat etmek, çocuğu besledikten sonra yüzü koyun veya yan yatırarak kusmuklarının akciğere kaçmasını önlemek, anne baba için önemli bir tedbir olmalıdır. Bu çocuklar diğer çocuklar gibi aynı besinlerle beslenir, yediklerinin sağlıklı çocuklardan hiçbir farkı yoktur. Sadece beslenme şekilleri değişiktir ve buna önem verilmelidir.
* Dudak yarığı için ilk ameliyat ne zaman yapılmalı?
Çocuk 5 kilo veya üzerindeyse, kan durumu yeterliyse, bu çocuk ameliyata hazır demektir. Genellikle iki buçuk - üç aylık devreleri doldurduktan sonra yapılan ameliyatlardan daha iyi sonuç alınır. Ayrıca, bu durumda anestezi hastanın daha az etkilenmesine neden olur.
KONUŞMAYI BOZUYOR
* Tedavide geç kalınırsa ne olur?
Damak yarığı zamanında tedavi olamazsa, konuşmanın düzelmesi çok zor oluyor. Bu çocuklar genizden konuştuğu için söylediklerinin anlaşılması zor oluyor. Dudak damak yarıkları çocuklar için aynı zamanda psikolojik bir travma oluyor. Bu çocukların zamanında ameliyat edilmesi, hem şekil bakımından hem de konuşma fonksiyonları bakımından çok önemli. Bir yaşından sonra damak ve yutak kısmındaki kaslar yanlış geliştiği için konuşma bozukluğu düzelmiyor. Tedavisi çok büyük uğraş gerektiriyor. Senelerce konuşma tedavisi görmeleri gerekiyor. Bu sebeplerle, dudak damak yarığı olan çocukların en geç bir yaşına kadar tedavi edilmeleri gerekli.
* Dudak yarığı ameliyatından sonra başka ameliyat gerekiyor mu?
Dudak yarığı ameliyatından sonra, özellikle iki buçuk yaşına gelindiği sırada burun deliğindeki asimetrinin küçük bir müdahale ile düzeltilmesi yaygın olarak yapılıyor. Buna "dudak yarığı burnunun düzeltilmesi" ameliyatı ismi verilir. Böyle bir düzeltmedeki amaç; buradaki kıkırdak bozukluğunun daha ağır bir duruma gelmesini önlemektir. Buraya yapılacak müdahale bir estetik burun ameliyatı değildir. O bakımdan 17-18 yaşlarına kadar beklemek gerekmez. Eskiden yanlış bir inanış ile müdahale 16-17 yaşında yapılır ve böylece dudak yarığına bağlı burun şekil bozukluğunun düzeltilmesi daha zorlaşırdı.
|
