|
 |
 |
 |
 |
|
Obez çocuklar tehdit altında
Her yıl 4 milyon kişi kalp rahatsızlıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Yanlış beslenme ve egzersiz yetersizliği çocukların da kalbini yoruyor.
26 Eylül Pazar günü, Dünya Kalp Federasyonu tarafından "Dünya Kalp Günü" olarak kutlanıyor. Bu yılki tema ise "Çocuklarda obezite ve kalp hastalıkları". Konuyla ilgili araştırmalar, kalp hastalıkları açısından çocukların da artık en az erişkinler kadar tehdit altında olduğunu ortaya koyuyor. Peki sebepleri neler ve ne yapılmalı? Türk Kalp Vakfı bünyesinde çalışan Prof. Dr. Muharrem Coşkun, Pazar Aktüel'in konuyla ilgili sorularını yanıtladı.
* Obezitenin genel bir tanımını yapabilir misiniz?
Beden kitle indeksi ya da boya göre ideal kilo saptanır. Buna göre kişinin obez olup olmadığı tespit edilir. Ama çocuklarda bunu yapmak genelde zordur. Çünkü sürekli değişime uğruyorlar ve belli bir standarttan bahsetmek mümkün değil. Çocuklarda daha çok ciltteki yağ kıvrımlarına bakarak karar veriyoruz. Obeziteden korunmada sağlıklı beslenme ve egzersizin önemli bir rolü var.
* Çocuklarda obezite ve kalp hastalıklarındaki artış günümüzde ne durumda?
ABD'de 1960'ta yapılmış bir araştırma var. 1980 yılında benzeri bir çalışma yapılmış ve bu iki tarih arasında obezitenin yüzde 25 arttığı saptanmış. 1996 yılında obezite konusunda yapılan çalışmada ise 20 yaşın üstündeki obezlerin, 50 yaş üstü obezlerden daha fazla olduğu görülmüş. Bu oranın Fransa'dakilerden 2, İngiltere'dekilerden 1.5 kat daha fazla olduğu belirlenmiş. Kalp hastalıklarının erkekleri tehdit ettiği sanılırdı. Sonra kadınların daha büyük risk taşıdıkları tespit edildi. Günümüzde yapılan araştırmalar ise çocukların da en az yetişkinler kadar büyük bir risk altında olduğunu gösteriyor.
* Artışın sebepleri nedir ve hangi faktörler etkili?
Sebepleri çok çeşitli. Örneğin kadınlarda obeziteye daha fazla rastlanır oldu. Sigara tüketimi arttı. Yani kısaca kadınlar kalp hastalıklarına davetiye çıkaran daha fazla risk faktörü ile karşı karşıya.
* Çocuklarda görülen kalp hastalıkları artışı neye bağlı?
Obeziteyi, genetik ve çevresel faktörler açısından ikiye ayırmak lazım. Bazı bölgelerde ise her iki faktör de bulunuyor. Bu durumlarda kalp hastalıkları kaçınılmaz oluyor. İkizlerde yapılan araştırmalarda obezitenin yüzde 75 oranında genetik olduğu saptanmış. Ama bazen aşırı ve yanlış beslenme de buna davetiye çıkarıyor.
* Obezite ile kalp hastalıkları doğru orantılıdır, diyebilir miyiz?
Evet. Obez çocuklarda kalp hastalıkları dışında endokrin hastalıkları yani hipertansyion, ensilün rezistansında artış, erken ergenlik gibi durumlarla karşılaşılır. Ayrıca solunum hastalıkları, uyku ve ortopedik bozukluklar görülüyor.
* Obezite arttığına göre kalp hastalıklarının da aynı oranda arttığını söylemek mümkün mü?
Evet, özellikle çocuklar bu açıdan büyük bir tehdit altında. Belki çocukken kalp rahatsızlığı çok fazla görülmüyor ama ergenlik çağına geldiklerinde risk artıyor. Çocuk, obez ise erişkinliğinde tam obez oluyor. Bu da muhtemel bir kalp rahatsızlığı anlamı taşıyor.
* Obez  bir çocuğun normal bir çocuğa oranla kalp hastalıklarına yakalanma riski nedir?
Tabii ki çok daha fazladır. Yüzde 50'den fazla. Dünyada 22 bin civarında obez çocuk var. Türkiye'de böyle bir araştırma yok ama Amerikan tipi beslenmeden dolayı bizde de artış yaşanıyor. Fast food yanlış beslenme, ailenin obez olması bu oranı artırıyor. Aslında böyle aileleri topluca diyete almak lazım. Çocuğun aldığı kalori kesilmeden, daha sağlıklı beslemek onu obeziteden korumak için yeterli oluyor. Tabii egzersiz de önemli.
* Çocuklarda ve erişkinlerde kalp hastalıklarına daha çok büyük şehirlerde mi rastlanıyor?
Kırsal kesimde büyük şehirlerden daha az olduğu söyleniyor ama yapılmış bir araştırma yok. Bunun sebebi de beslenme ve egzersiz. Kırsal kesimde doğru beslenme ve bol hareket var. Büyük şehirlerde yanlış beslenme, sigara-alkol tüketimi, hareketsizlik ve stres faktörleri kalp hastalıklarını tetikliyor.
* Araştırmalar 2030'da kalp hastalıklarında büyük bir patlama yaşanacağını gösteriyor. Neden?
Erken yaşta başlayan sigara tüketimi, düzensiz beslenme, çevresel faktörler, obezitede görülen artış kalp hastalıklarında bir patlama olacağını gösteriyor. Amerika'da yapılan son araştırmalarla obezite kalp hastalıkları için bağımsız risk faktörü olarak kabul edilmiş. Yani sigara, hipertansiyon, stres, hareketsizlik gibi obezite de artık bağımsız bir risk faktörü.
* Son yıllarda çocuklarda ve gençlerde kalpten kaynaklanan ani ölümler arttı. Nedenleri neler?
Çok çeşitli. Bir tanesi kişi tarafından bilinmeyen doğumsal kalp hastalıkları. Onların aslında spor yapmasını engellemek gerekiyor. Kalp damarlarıyla ilgili problemler olabiliyor. Ailede varsa çocukta da çıkma olasılığı yüksek. Bu çocukların tetkiklerden sonra spor yapması gerek. Spor yapanlara değişik testler uygulamak lazım. Efor testi yapılıyor ama kalp çok fazla irdelenmiyor maalesef...
* Kalp hastalıkları açısından çocuklar erişkinlere oranla daha mı fazla risk altında?
Bunu söylemem doğru değil ama aileden bir kişi sigara içiyorsa ve çocuğu da o ortamda ise, risk altında oluyor. Yani çocuk da küçük yaşta sigara içmiş gibi oluyor. Ama çocukların sigara içme yaşı da bir hayli düştü. Bunlar önemli nedenler. Obezitenin önemini zaten söyledik. Eğer çocuklar obeziteden korunurlarsa, kalp hastalıklarından da yüzde 80 oranında korunmuş oluyorlar. Bu yüzden bir beslenme uzmanından yardım almak ve çocuğun hareket kabiliyetin artırmak lazım.
* Kalp hastalıklarından ölenlerin diğerlerine oranı nedir?
Kalp hastalıklarından ölümlerin dünyada bütün ölümlerin yarısından fazla olduğu tespit edilmiş. Yılda 4 milyon insan kalpten ölüyor. Türkiye'de ise bu yılda 180- 200 bin arasında.
"OBEZ çocuğun ailesini de diyete almak lazım" diyen Prof. Dr. Muharrem Coşkun bu çocukların kalp hastalıklarına yakalanma riskinin yüzde 50 fazla olduğunu söylüyor.
Aynur Erdem
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
