Kaptanın kazanılmış hakları ve yeni yönetmelik

Geçtiğimiz hafta yeni yönetmelikle ilgili görüşlerimi yazmıştım. Gazetedeki yerimiz kısıtlı olduğu için bir bölümünü sizlere bu hafta aktarabiliyorum. Aşağıdaki satırlarda okurlarım kendi maillerine cevap olabilecek bilgiler de bulabileceklerdir. Yine inancımı tekrarlayarak söze başlayalım: Yeni yönetmelik doğru bir anlayışla hazırlanmıştır. Geçiş dönemlerinde bir takım sıkıntıların olması da doğaldır. İşin felsefesi amatör- profesyonel ayrımını net bir şekilde yapmaktır. Dünyanın her yerinde amatör uğraşlarla, profesyonel yani para kazanmak için yapılan çalışmalar birbirlerinden çok sıkı bir şekilde ayrılırlar. Çünkü medeni ülkelerin hepsinde otorite tüm hobilere "İnsanların keyfinin kahyası olmamalıyım" diye bakar. Ülkemizde uygulamalar zaman zaman akıl ve mantıkla uyuşmadığı için, zaman zaman da şark kurnazlığımız ağır bastığından "Hile-i şeriye" yani kanuna karşı "kılıfına uydurma"ya pek sık rastlanılır. Amatör belgeyle profesyonel yat kaptanlığı da bunlardan biridir. Pek çok insan bu yolla ekmek parası da kazandılar. Uygulama ne kadar çarpık olursa olsun insan vicdanı "kazanılmış hakların" kaybına razı olmuyor. Samimi olarak söyleyeyim ben bunu hakkaniyete uygun da bulmuyorum. Örneğin adam 30 senedir sünnetçilik yapıyor. Sen kalkıp "bundan sonra sünnetçiler tıp fakültesinden mezun olmak zorunda diye" bir kanun çıkartırsan o kişinin hakkını da kaybettirmemek zorundasındır. O adam mesleki melekesini bir gecede kaybedecek değil ya!.. Geçiş bölümünde bunlara bir belge verirsin, hayatlarının sonuna kadar işlerini yürütürler. Amatör denizci belgesinde maalesef bu iş tam anlamıyla böyle olmadı. Evet yönetmelikle profesyonel olarak çalıştığını belgeleyenlere "gemici belgesi" veriliyor ama bu o kişileri olduğu yerden bir adım geriye götürüyor. İşte bu doğru değil. Ben olaya açık bakıyorum. Öyle bakılırsa da adil olur diye düşünüyorum. İşin esası şu: ADYB'yi kullanan bir profesyonel yat kaptanı daha önce hangi tekneyi kullanıyorsa şimdi de aynı tekneyi kullanabilmeli. Adam dün 18 gros tona kadar tekne kullanıyorsa, bugün eline verdiğin belge de buna aynı imkanı sağlamalı. Gemici belgesi bunu sağlıyor mu? Hayır. O zaman iş adil değil. İnsanlar iş yaşamlarında bir adım geri gitmemeliler ve olduğu yerde durabilmek için yeniden sınava filan girmemeliler. Aynen sünnetçi örneğinde olduğu gibi... Denizcilerin en ufak sıkıntılarında, Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü'nün (0312) 231 33 06 nolu telefonuna faksla müracaat edebileceğini bir kez daha hatırlatayım.

Amatör denizcilerin sıkıntıları elbette sadece bu yönetmelikle bitmedi. Sağlık Cüzdanı sefaleti halen sürüyor. Ayrıca Türkiye'de amatör teknelere, varlık vergisi mantığıyla alınan ve en ufak bir hakkaniyet taşımayan motorlu taşıtlar vergisi uygulanıyor. Bu vergilerin tamamen kaldırması, ülkemize daha çok imkan sağlayacağı gibi Türk bayraklı tekne sayısında da patlama yaratacaktır. Bu iş gerçekleşirse ticarilerden amatör teknelere büyük dönüş olacağına inanıyorum. Elbette bu da kullanım açısından rahatlık sağlayacaktır. Birçok kişinin bu vergiden kaçmak için teknesini ticari olarak kaydettirdiği, kullanım sırasında sıkıntılar yaşandığı da bir gerçek. Müsteşarlığın üzerinde ciddiyetle durduğu amatör- profesyonel ayrımı bir tek ticari sürat teknelerinde aşılmıştı. Ve ticari sürat teknelerinin spor amacıyla amatör denizci belgesi ile kullanılmasına yönetmelikte izin verilmişti. Bunun amacı da bir otele, tatile giden kişinin bu tür teknelerden kiralayarak denize çıkabilmesiydi. Ama yaygın olarak rastlanılan bir meslek var. Bazı kişiler muz, hamburger veya paraşüt çeken tekneler kullanıyorlar. Ve bu tür teknelerde çok büyük boyutlarda olmasa bile sık sık kazalar yaşanabiliyor. Öğrendiğime göre Müsteşarlık bununla ilgili de bir çalışma yapıyor. Artık bu tür tekneler sadece gemici belgesiyle kullanılabilecek. Amatör dostlarımız açısından işi tekrar özetlersek; Bizler için son derece yararlı bir yönetmelik çıkarıldı. Sıkıntıları ve aksaklıkları aşmak için her zamanki gibi elbirliği ile sesimizi duyurmalıyız. Bunun için de yönetmelikleri, uygulamaları sıkı takip etmemiz gerekiyor. Müsteşarlığın bu gayretine de köstek değil destek olmalıyız.

Önümüzdeki günlerde Türkiye'de bir ilk daha gerçekleşecek. Bodrum Yalıkavak Marina 25/26 Eylül tarihleri arasında bir ikinci el tekne fuarı düzenliyor. Bu fuarın tekne almak isteyenler, teknesini satmak isteyenler ya da "Acaba gücüm ne tür bir tekneye yetebilir?" diyenler için ilginç bir buluşma noktası olacağına inanıyorum. Eğer bir aksilik çıkmazsa ben de fuara katılmak istiyorum ve inanıyorum ki, bu tür bir fuar İstanbul'da da düzenlenirse çok büyük ilgi görebilir. Ve insanımızı biraz daha denize yaklaştırabilir. Çünkü insanlarımız bu tür fuarlar sayesinde ikinci el otomobil fiyatına tekne sahibi olunabileceğini de görebilirler.