|
 |
 |
 |
|
| Kendini gizleyen hastalık
|
|
Çabuk üşüyor, son zamanlarda fazla kilo alıyor ya da sık sık depresif duygular yaşıyorsanız tiroid beziniz az çalışıyor olabilir. Unutmayın bu hastalık her zaman çok yavaş ve sinsi gelişir.
Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi) fazla çalışmasına göre daha sık görülen bir durumdur. Tiroid bezinin yetersiz fonksiyonunun nedenleri çeşitlidir. Örneğin tiroid bezinin iltihabı fonksiyon azalmasına yol açabilir. Boyun bölgesine uygulanan ışın tedavisi tiroid fonksiyon kaybına neden olur. En sık görülen neden kronik lenfositer troiditis (Hashimoto Tiroiditis)' dir. Bu hastalıkta bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyonuna bağlı olarak TPO-antikorları oluşur. Bu antikorlar tiroid hücrelerini tahrip ederler. Sonuçta hormon üreten tiroid hücreleri giderek azalır ve kan hormon düzeyi düşer. Tiroid fonksiyonu yetersizliğine yol açan ve sıklık bakımından ikinci sırada olan neden tıbbi tedavilerdir.
* Tiroid bezi ameliyatları (ameliyat sonu çok az tiroid dokusu kalması)
* Radyoiyod tedavisi
* Tireostatiklerle uzun süreli tedaviler
* Ön boyun bölgesine uygulanan ışın tedavisi gerekli tedaviler olmasına rağmen tiroid fonksiyonunda kayba yol açarlar.
Bu seçenekler hasta için zorunlu olabilir. Tiroid hormonu yerine koyma tedavisi kural olarak yan etkisi olmayan bir tedavi olduğundan tıbbi tedavilerden sonraki tiroid fonksiyon yetersizliği göze alınabilir. Ancak bu tür tedavilerden sonra hastanın özenle takibi ve oksit tiroid hormonunun levothyroxin ile tamamlanması gerekir. Eğer bu takipte eksik hormonun yerine konması iyi değilse tiroid fonksiyon yetersizliğinin tüm belirtileri ortaya çıkar. Tiroid yetersizliğinin nedenleri çeşitli olmasına rağmen sonuç aynıdır: Kanda tiroid hormon düzeyi düşer, tiroid hormonunun hücrelerdeki yetersiz etkisi sonucu tipik klinik belirtiler ortaya çıkar. Tiroid hormonu tüm organları etkilediğinden eksikliğinde çeşitli organlara ait belirtiler ortaya çıkar. (Yukarıdaki şekile bakınız.)
*Kalp-dolaşım sistemi: Nabız sayısında azalma, düşük tansiyon (yüksek tansiyon da olabilir).
*Sinir sistemi: Yorgunluk, ilgisizlik, bellek zayıflığı, depresyon, yavaşlamış refleksler, bedensel ve zihinsel performansta azalma.
*Deri: Soğuk ve kuru, soluk duru renk.
*Saç: Saç dökülmesi, mat ve kuru saç.
*Tırnaklar: Kırılgan, yavaş uzama.
*Mide-bağırsak sistemi: Kabızlık.
*Kadınlarda regl bozuklukları, kısırlık.
*Genel: Kansızlık, üşüme, kilo alma.
Tiroid fonksiyon yetersizliğinin tanısı Hastalar genellikle tiroid yetersizliğine ait belirtileri ya çok geç, ya da hiç fark etmezler. Aşağıdaki testi bizzat uygulayarak tiroid yetersizliğinin olup olmadığını anlayabilirsiniz.
Tiroid yetersizliği testi
*Çabuk üşüyor musunuz?
*Son aylarda kilo aldınız mı?
*Çoğu zaman yorgun musunuz?
*Sık sık depresif duygular yaşıyor musunuz?
*Cildinizin soluk ve soğuk olduğu kanısında mısınız?
*Saçlarınız kuru ve mat mı, dökülme fazla mı?
*Tırnaklarınız çabuk kırılıyor ve uzaması yavaş mı?
*Zaman zaman kabızlık çekiyor musunuz?
*Son zamanlarda unutkan mı oldunuz?
Eğer üçten fazla soruya evet diyorsanız tiroid bezinizin yetersizliğinin araştırılması için doktorunuza başvurmalısınız.
Hastalık çok yavaş ve sinsi gelişir. Kişi yıllarca çok az ve hafif klinik belirtileriyle tiroid bezi yetersizliği yaşar. Kişi hastalığın belirtilerine alışır. Tiroidle sorunu olduğunu düşünmez. Yorgunluğunu ve depresyonunu başka şeylere bağlar. Özellikle yaşlı kimselerde birçok tipik belirtiler, örneğin unutkanlık, devamlı yorgunluk yaşlılığa bağlanır. Ancak hastalık her an kötüleşebilir. Teşhis hastanın sorgulanması, klinik muayenenin yanısıra özellikle laboratuvar tetkiki ile olur. TSH düzeyi yüksektir (5 mU/L'den fazla), serbest T4 düzeyi düşüktür (0,8 ng/dl'dan küçük). Otoimmun (bağışıklık sisteminin vücudun kendi hücrelerini tahrip etmesi) bir hastalık olup olmadığını açıklamak için TPO ve Tg antikorları araştırılır. Ultrasonla tiroid bezinin büyüklüğü ve dokusundaki iltihabi değişiklik saptanır.
Tedavi
Tiroid bezi yetersizliğinin tedavisi levothyroxin ile başarılı bir biçimde yapılır. Tedavi sabit bir şemaya göre değil, hastalık belirtilerine ve laboratuvar bulgularına göre (TSH, fT4, T3) ayarlanarak yapılır. Tedaviye düşük dozla başlanır ve TSH değeri 0,8-1,0 mU/L oluncaya kadar (hastalık belirtileri kayboluncaya kadar) levothyroxin dozu kademeli olarak artırılır. Yaşlı hastalarda günde 12,5 ile 25 mcg levothyroxinle başlanır. Her 4 haftada günlük doz 12,5 ile 25 mcg artırılır. Genç hastalarda günlük başlangıç dozu 50 mcg'dır. Her 4 haftada günlük doz 25 ile 50 mcg artırılır. Tedavinin kontrolü başlangıçta 1 ile 2 aylık aralarla, sonraları 6 ile 12 aylık aralarla sürdürülür. Önümüzdeki hafta tiroid bezinin fazla çalışmasını işleyeceğiz.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
