Ev kiralarken kart borcu çıkıyor!

Bir öğrenci veya ilk kez çalışma hayatına başlayan bir kişi nasıl kredi kart sahibi olur? Başka bir soru: Diyelim ki, 3-4 kredi kartına sahipsiniz. Birini ödeyemediniz. Diğer kredi kartlarını kullanmaya devam edebilir misiniz?
Dünyanın en liberal ülkesi kabul edilen ABD'de işlerin nasıl yürüdüğü hakkında fikir sahibiyim. En azından başıma geldiği için biliyorum. Amerika'da ilk kez kredi kart başvurusu yapıyorsanız işiniz zor. Çünkü borcunuza ne kadar sadık bir insan olduğunuzu kanıtlamanız lazım. Diyeceksiniz ki, kart almadan bu nasıl olacak? Haklısınız. Sistem sizi denemek için şöyle bir fırsat sunuyor: Öncelikle bankaya gücünüz ile orantılı bir para yatırıyorsunuz. Banka, bu parayı bloke ediyor ve limiti, bloke edilen para kadar olan kredi kartını veriyor. Böylece, neredeyse 20 doların üzerinde nakit paranın kabul edilmediği bir ülkede kredi kartı sahibi oluyorsunuz! Bir süre sonra, düzenli ve aksatmadan yapılan ödemeler sayesinde "güven" sağlanıyor ve kart limitiniz artırılıyor. Elbette insanların zor zamanları oluyor. Örneğin işsiz kalabilir ve borcunuzu ödeyemeyebilirsiniz. O zaman da şahsi iflas yolu açılıyor. Ve borçlarınızı 5 yıla, 10 yıla vadelendirme hakkına sahip oluyorsunuz. Kapınızda sizi boğazlamak için beklenmiyor. Ama aynı süre içinde başka bir bankadan kart sahibi olmanızın yolu tıkanıyor. Kayıtlarınız (en çok) 5 yıl boyunca sizi takip ediyor ve ev kiralarken, otomobil alırken bile karşınıza çıkıyor.
İkinci sorunun yanıtı ise basit. Eğer x bankasından aldığınız kredi kartını ödememişseniz, bir süre sonra, diğer kredi kartlarınız da iptal edilir. Anlayacağınız sistem sizi aşırı riskli bulmuş ve gerekli önlemi derhal almıştır.
Türkiye ise kredi kart konusunda yolun çok başında. Yıllık 60 milyar dolarlık özel tüketim harcamalarının sadece yüzde 13'ü kredi kartıyla yapılıyor. Yaklaşık 10 milyon kişi, cüzdanlarında 21 milyon kredi kartı taşıyor. Bu kredi kartlarıyla yapılan harcamanın tutarı 15 katrilyon lira civarında. Sadece 55 bin kişi borçlarını zamanında ödeyememiş görünüyor. Ortada alarm verecek bir durum olmamasına rağmen tartışmalar bence sağlıklı. BDDK haklı olarak kredi kartlarının işleyişine yönelik hukuki bir alt yapının oluşturulmasını istiyor.
Sistemi doğru kurduktan sonra, simitçi de işsiz insanlar da kredi kart sahibi olabilir. Bundan rahatsızlık duymanın alemi yok...