2005 boyunca hem TL hem de YTL dolaşımda olacak. Etiketler iki para birimine göre düzenlenecek. Ancak muhasebe kayıtları, sadece Yeni Türk Lirası üzerinden tutulacak.
2005 yılı başından itibaren parasından sıfır atan 50 ülke arasına girmeye hazırlanan Türkiye'de, Hazine'den Maliye'ye, bankacılıktan Milli Eğitim Bakanlığı'na kadar her kesimde hazırlıklar sürüyor. Yeni Türk Lirası'na (YTL) ilişkin tereddütlerin giderilmesi konusunda ilgili kesimlerin web siteleri de sorular ve cevaplarla yayınlar yapıyor. Kuruşlu dönem, vatandaşın alışkanlıklarını değiştirmesi açısından önem taşıyor. Ancak işin daha önemli boyutu, Maliye ve bankacılık kesiminin YTL'ye uyumlu hale gelmesi. İşte bu cephelerde hazırlıklar daha geniş boyutlu yapılıyor.
ÖZEL MUHASEBE Buu amaçla hazırlanan YTL'ye geçişte 'Özel Muhasebe' alanında karşılaşılabilecek sorunlar ve çözüm önerileri taslağında özellikle yeni yılda tutulacak muhasebe kayıtlarına dikkat çekildi. Burada, 2005 yılı boyunca hem TL hem de YTL'nin dolaşımda olacağı hatırlatılarak, bu durumun muhasebe kayıtlarının YTL ile tutulması zorunluluğunu değiştirmeyeceği vurgulandı. Konuyla ilgili yasa hükmünde şöyle denildi: "1 Ocak 2005'ten itibaren düzenlenecek belgeler ve yapılacak muhasebe kayıtları sadece YTL üzerinden olacak. Ancak etiket ve tarife listeleri ise 2005 yılı boyunca her iki para birimi üzerinden ayrı ayrı gösterilecek." Özel kesimi ilgilendiren muhasebe işlemleri açısından akla gelen diğer soru ve ve öneriler de şöyle sıralandı:
* 31.12.2004'ten önce satılan malların 01.01.2005 tarihinden sonra iade edilmesi halinde iadeye konu mallara ilişkin fatura hangi para biriminden düzenlenecek? Sözkonusu malların 01.01.2005 tarihinden sonra iade edilmesi halinde, faturadaki tutarlar YTL'ye dönüştürülerek hesaplara alınacak ve düzenlenecek iade faturaları YTL para birimi üzerinden düzenlenerek muhasebeleştirilecek.
TABLO ANALİZİ * Önceki yıl ve dönemler ile karşılaştırmalı olarak hazırlanan bilanço ve gelir tablosunda önceki dönemlere ait rakamlar hangi para birimi ile hangi esaslar dahilinde gösterilecek? Bilanço ve gelir tablolarının karşılaştırmalı olarak (önceki dönem-cari dönem) düzenlenmesindeki amaç, söz konusu tabloların kıyaslanarak analizinin yapılması olduğu için önceki döneme ait tablolarda kullanılan para birimi ile cari döneme ait para biriminin aynı olması gerekir. 2004 mali yılı işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen, ancak 01.01.2005 tarihinden sonra verilmesi gereken gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ekinde yer alan karşılaştırmalı bilanço ve gelir tablolarında para birimi YTL olacak.-
* 2004 yılı harcamalarından kaynaklanan ücretlilerde vergi indirimi uygulamasında vergi indirimine esas alınacak belgeler 2004 yılına ait olacağından para birimi TL olacak. Bu durumda belgelerin tek tek YTL'ye çevrilmesi gerekecek mi? 2004 yılında yapılan harcamalar karşılığında alınan belgelerdeki tutarlar ile azami indirim tutarının belirleneceği 2004 yılı vergi matrahı TL üzerinden belirtildiği için 20 Ocak 2005 tarihine kadar verilecek vergi bildirimlerinin TL üzerinden doldurulması gerekiyor. Ancak 1.1.2005 tarihinden itibaren ücretlerin YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun aynı para birimiyle ifade edilen değerler oranında yapılabilecek olması nedeniyle TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutarının bildirimi alan kurum tarafından YTL'ye çevrilerek muhtasar beyannamede mahsup konusu yapılması gerekiyor.
