|
 |
 |
 |
 |
|
Uykusuz her gece
Jet sosyetenin yeni eğlencesi 'uykusuzluk' hapıyla 24 saat ayakta kalmak. Türkiye'ye de sıçrayan bu çılgın modayı uzmanlar çok riskli buluyor.
Akşam erken saatlerde eğlenmeye başlıyorlar ve parti 24 saat boyunca kesintisiz sürüyor. Amerika ve Avrupa jet sosyetesinin bu yeni eğlence tarzının çıkış noktası "Provigil" adlı ilaç. Aslında uyku bozukluğu için geliştirilen bu ilaç kısa sürede bir "24 saat topluluğu" ve modası yarattı. Türkiye'de de hızla yayılan bu eğlence tarzı için uzmanlar "çok riskli" diyor.
Yan etkileri bilinmiyor
Eğlenmek isteyenlerin yanı sıra uykusuzluğa dinç kalarak direnmek isteyen iş adamlarının, öğrencilerin, uzun yol şoförlerinin ve kıtalararası uçuş yapanların tercih ettiği ilacın denetimsiz kullanılması doktorları endişelendiriyor. Uzmanlar uzun dönemdeki yan etkileri bilinmeyen ilacın sinir sistemi ve uyku bozukluklarına yol açabileceğini hatırlatıyor.
***
Sosyete bu ilaçla 24 saat eğleniyor
Amerika ve Avrupa'daki jet sosyetenin son gözdesi, uzun süre uyumadan dinç bir şekilde ayakta kalmayı sağlayan Provigil adlı ilaç. Provigil eğlenmeyi seven Türkler'den de büyük ilgi görüyor. Uykusuz ama dinç bir 24 saat geçirmek isteyenler ilaçtan bir ya da en fazla iki tablet kullanabiliyor. İlacın olur olmaz herkes tarafından kullanılması ise tıp çevresini endişelendiriyor.
Amerika ve Avrupa'da jet sosyetenin son aylardaki gözdesi bir ilaç. Akşam erken saatlerde eğlenmeye başlayan ve enerjilerinden bir şey kaybetmeden, ertesi gün aynı saatlere kadar ayakta kalmak isteyen gençler tarafından tercih edilen Provigil adlı ilacı Türkiye'de de kullananlar var. İlaç, saatlerce, hatta bazen günlerce uyku yüzü görmeden, yataktan yeni kalkmış kadar enerjik olmayı sağlıyor. Jet sosyetenin yanı sıra kamyon şoförleri, öğrenciler ve jet lag'dan mustarip uluslararası yolcuların kullandığı ilaç Amerika'da "24 saat topluluğu" adı verilen bir kitle yarattı bile. Amerika'da yılda 125 milyon dolarlık bir ciro yaratan Provigil çılgınlığının Avrupa'ya da sıçraması ise daha birkaç aylık bir geçmişe sahip. Daha önce reçeteyle satılan ve kullanımı kısıtlı olan ilaç, artık İngiltere başta olmak üzere Avrupa'nın pek çok ülkesinde rahatlıkla eczanelerden alınabiliyor. Provigil, son zamanlara kadar sadece, önlenemeyen uyku ataklarından mustarip narkolepsi hastalarına reçeteyle veriliyordu. İlacın satışının serbest hale gelmesiyle Amerika'da olduğu gibi Avrupa'da da ağırlıklı olarak sağlık problemi olanlar tarafından değil, uyumadan dinç bir şekilde ayakta kalmak isteyenler tarafından kullanılmaya başlandı. Provigil'i keşfetmeden önce bol bol kahve içerek uyanık kalmaya çalışanlar, ilacın yüksek miktarda tüketilen kafein gibi kendilerini sinirli ve endişeli yapmadığını söylüyor. Los Angeleslı 46 yaşındaki Laurie Coots, Provigil sayesinde, bir hafta içinde yaptığı iki kıtalararası uçuşun yorgunluğu ve uykusuzluğuyla kolayca başa çıkabildiğini ve ardından saatlerce eğlenebildiğini söylüyor: "Çok fazla kafein tükettiğim veya uyarıcı aldığım zaman fazlasıyla sinirli ve keyifsiz oluyorum. Bu da sunumlarımda başarılı olmamı engelliyor. Provigil olmasaydı hayat benim için çok zor olurdu herhalde." Uykusuz ama dinç bir 24 saat geçirmek isteyenler ilaçtan bir ya da en fazla iki tablet kullanabiliyor. İlacın olur olmaz herkes tarafından kullanılmaya  başlanması ise tıp çevresini endişelendiriyor. Viagra'nın başına gelenin Provigil için de yaşanacağını söyleyen uzmanlar, ilacın tedavi amaçlı değil de bir yaşam tarzı olarak kullanılmaya başlanmasının ciddi sorunlar doğuracağını düşünüyor. Pennsylvania Üniversitesi'nden profesör Martha Farah; Provigil'i uzun süre kullananların daha iş bağımlısı, başarı ve yaratıcılık takıntılısı haline geldiğini söylüyor ve ilacın; uyumak için yatağa gitme ihtiyacı gibi doğal süreçleri öldürdüğünü sözlerine ekliyor.
IRAK SAVAŞI'NDA DA KULLANILDI
Provigil'i üreten Cephalon adlı firma da ilacın bir yaşam tarzı olarak kullanılmasının korkutucu olduğunu düşünüyor. Cephalon'un klinik araştırmalardan sorumlu genel müdürü Paul Blake; "Provigil bir yaşam tarzı haline getirilebilecek bir ilaç değildir. Uyku bozukluğuyla savaşanlar için geliştirilmiştir" diyor. Ama bazı uzmanlar Cephalon'un yaptığı bu açıklamaları hiç de samimi bulmuyor. Provigil daha birkaç yıldır piyasada olduğu için ilacın uzun dönemli yan etkileri bilinmiyor. Kısa dönemli yan etkilerinin ise ana maddesi amfetamin olan çoğu ilaçtan daha az olduğu söyleniyor. Ama bu ilacın yan etkilerinin olmadığı anlamına da gelmiyor. Provigil'in kapış kapış kullanıldığı yerlerden biri de ordu. ABD, İngiltere ve Fransa'da askerler tarafından yoğun olarak kullanılan Provigil'in, Irak'ta bulunan askerlere verildiği de biliniyor. Provigil üzerinde yapılan bazı araştırmalar ise ilacın olumlu yanlarını ortaya koyuyor. Örneğin; Cambridge Üniversitesi Klinik Nöropsikoloji bölümünden profesör Barbara Sahakian'ın 60 genç erkek üzerinde yaptığı araştırmaların sonunda ilacı kullananların çok daha canlı, atak ve enerjik olduğu ortaya çıkmış. Lancaster Üniversitesi'ne bağlı Edge Hill Koleji'nden, ilaçların insan davranışları üzerindeki etkisi konusunda uzmanlaşmış psikolog Philip Murphy ise Provigil tarzında bir ilaç kullanma ihtiyacı duyanların yaşam tarzlarını gözden geçirmeleri gerektiğini düşünüyor: "Eğer uykuya vakit bulamayacak kadar yoğunsanız, ilaç kullanmak yerine yaşam tarzınızı değiştirmeye çalışın."
Eylem Bilgiç
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
