 |  |
Okuyucu "sor" dedi.. Sorduk
Hafta sonuydu, Antalya'daydık. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Doğan Cansızlar da Antalya'daydı.
Doğan beyi gazetelerden, TV'lerden tanıyan çok. Tanıyanların bir kısmı zaman zaman bizim yanımıza geldi:
- Sayın Cansızlar'a şunu sorar mısınız?.. Bunu sorar mısınız?
Aynı kişiler ertesi gün yine geldiler:
- Sordunuz mu?.. Ne dedi?
***
Soruları bir kağıda döktük. Soru sahipleri içinde doktor var, yargıç var, Avrupa'da yaşayan Türk var, işadamı var. Ve akşam yemeğinde Doğan Cansızlar'ın önüne koyduk.
İşte sorular. Ve işte SPK Başkanı'nın yanıtları.
SORU: Borsa kumar mı?
Doğan Cansızlar:
Böyle bir şeyi kabul etmek kesinlikle mümkün olamaz. Hayır, borsa kumar değil. Dünyanın her tarafında borsalar, diğer tanımı ile sermaye piyasaları, orta ve uzun vadeli tasarrufların değerlendirildiği yatırım alanlarıdır... Borsa, kısa vadeli tasarrufun değerlendirileceği yer değil.
SORU: Belli bir tasarrufum var. Ve bunu kısa vadede değerlendirmek istiyorum. Ne yapayım?
Doğan Cansızlar: Size üç öneride bulunacağım.
1. Bankaya gidin, paranızı faize yatırın.
2. Devlet tahvili gibi tahvil alın.
3. Ama ille de sermaye piyasalarında değerlendirmek istiyorsanız, profesyonel bir yatırım danışmanı ile birlikte çalışın.
SORU: Paramı TL olarak mı, dolar olarak mı, yoksa Euro olarak mı tutmamı önerirsiniz?
Doğan Cansızlar:
Türkiye'de dolarizasyon diye çarpık bir realite var. Ekonomisi düzgün hiçbir ülkede, vatandaş, tasarrufunu kendi parası dışında başka bir para şeklinde tutmaz. Türkiye'de 25 yıldır enflasyon yüksek ve ekonomi de dalgalı olduğu için, vatandaş haklı olarak, tasarrufunu koruyabilmek için, bir miktar parasını yabancı para cinsinden tutmayı tercih etti.
Piyasalara güven geldikçe dolarizasyon azalacak.
Mevduatın yarısını dolar veya başka parada tutma eğilimi gerileyecek.
Böyle olması da gerekir. Bizim milli paramız Türk Lirası'dır.
SORU: 2004 sonunda dolar kaç lira olacak?
Doğan Cansızlar:
Bütçe hazırlıkları sırasında öngörülen rakam 1 milyon 500 bin ile 1 milyon 600 bin lira arasında. Tabii bu dış faktörlere göre bir miktar değişebilir.
SORU: Karı, koca, emekli doktoruz. 100 milyar lira birikmiş paramız var. Nereye yatıralım?
Doğan Cansızlar:
Tasarrufunuzu tek sepete koymayın. Yani riski dağıtmanızda yarar var. Bankada, tahvilde ve sermaye piyasalarında değerlendirmek gibi.
Sizin için en doğrusu budur.
SORU: Yılbaşında TL'den 6 sıfır atılacak... Aralık'ta tasarrufumu dolara çevirmeyi, Ocak 2005'te yine TL'ye dönmeyi düşünüyorum. Ne dersiniz?
Doğan Cansızlar:
Hayır, bunu yapmayın. Böyle bir düşünceye ve endişeye hiç gerek yok. Operasyonun özü, Türk parasından 6 sıfırın atılması. Yani bir şey değişmeyecek. Ne paniğe kapılın ve ne de huzursuzluk duyun.
SORU: Paradan 6 sıfır atılınca enflasyon yükselir mi?.. Pahalılık olur mu?
Doğan Cansızlar:
Bazı ülkelerde Euro'ya geçilirken, rakamların yuvarlanmasından kaynaklanan bazı fiyat artışları yaşanmış.
Olaya şöyle bakmak lazım: Bazı rakamlar yukarı doğru, bazıları da aşağı doğru yuvarlanır.
Ve bunlar birbirini götürür.
6 sıfırın atılmasının, fiyatlar üzerinde fazla bir etkisi olmaz.
SORU: Borsada manipülasyon olabilir mi? Manipülasyon var mı?
Doğan Cansızlar:
Dünyanın bütün borsalarında, kanuna göre suç sayılan bu tür işleri yapanlar var. Bütün mesele manipülasyonla iyi mücadele edebilmek.
Bir de manipülasyon ile spekülasyonu birbirinden iyi ayırmak gerek. Spekülasyon suç değil.
Spekülasyon şu:
Bir vatandaş, ileride artacak diye şu hisselerden alım yapar.
Gerçekten artarsa, kazanır. Artmazsa, zarar eder. Bu spekülasyondur. Ama manipülasyon yapay fiyat oluşturmaktır. Ve suçtur.
Bunun önlemleri vardır ve alınmıştır.
Elektronik altyapıya sahibiz, erken uyarı sistemimiz işlemektedir. Manipülasyon yapılırsa, bir şirketin kağıdında aşırı dalgalanmalar olursa, anında kırmızı sinyal alırız. Sonra da gereği yapılır.
SORU: Senelerce Almanya'da çalıştım... Almanya'dan emekliyim... Yılın yarısını Almanya'da, yarısını Türkiye'de geçiriyorum... Belli bir tasarrufum var... Türk borsası güvenilir bir borsa mı?
Doğan Cansızlar:
Evet, Türk borsası güvenebileceğiniz bir yerdir. Gelişmekte olan piyasalar içinde en güvenilir ve en çok kar getiren borsa, Türk borsasıdır.
Ama sakın ha sakın, borsada bugün alım yapıp, yarın paramı ikiye katlarım diye bir düşünceye kapılmayın.
Böyle bir yaklaşım, dünyanın hiçbir borsasında sağlıklı değildir.
Türk borsası kendisini kanıtladı. Kasım 2000 ve Şubat 2001'de iki kriz oldu. Sermaye piyasasında hiçbir sıkıntı çıkmadı.
Bankacılık sektörü krizde yara aldı fakat sermaye piyasalarında sorun yaşanmadı. Sermaye piyasaları, gemiyi, güvenli limana taşıdı. Türk borsasının güvenilirliği konusunda kimsenin en ufak endişesi olmasın.
|
