Sigara şirketlerinin fiyat indirimi hem gençlerimizi zehre teşvik ediyor hem de sağlık harcamamızı katlıyor
Vıceroy ve Pall Mall'ın fiyatı yüzde 20 oranında düştü. Diğer sigara şirketleri de sırada. Avrupa Birliği ve ABD'deki ağır vergilerden kaçan şirketler düşük fiyatla Türkiye pazarını tutmayı hedefliyor.
2 katrilyonluk zarar Gençlerin zehre alışmasının yanı sıra, fiyatların düşürülmesi Maliye'ye 2 katrilyona mal oluyor. Sağlık harcaması da 2 milyar dolar artacak.
***
Bu indirim sağlığımızı bozar
BAT sigara fiyatlarını %15-20 indirdi. Türkiye'de arka arkaya diğer şirketler de indirim sinyali verirken, dünyada, artırılan vergilerle fiyatların düşürülmesi engelleniyor Sabit gelsin Sigara inmesin t Araştırmalara göre sigarada her yüzde 10'luk fiyat indirimi gençlerde tüketimi yüzde 8 artırıyor. Fiyat düşüşüyle devlet vergi kaybına uğruyor. Kısacası bu indirim sağlığımızı bozuyor.
British American Tobacco (BAT) firmasının Türkiye'de Viceroy ve Pall Mall markalı sigaraların fiyatında yüzde 15-20 oranında indirim yapması sigara fiyatlarını yeniden tartışmaya açtı. BAT'nin indirimini, JTI ve Philip Morris gibi diğer sigara devlerinin izlemesi durumunda pazarın yüzde 40'lık kısmını oluşturan popüler ve düşük fiyat segmentindeki sigara fiyatlarında aynı oranda indirimin yapılması bekleniyor. Bu indirimin ardından JTI ve Philip Morris'in de durum değerlendirmesi yaptığı belirtiliyor. Tekel Genel Müdürü Sezai Ensari, Tekel'in indirime gitmeyeceğini açıklasa da, piyasanın diğer devlerinin de aynı oranda fiyatları düşürmesi halinde Maliye'nin yaklaşık 2 katrilyon liralık vergi kaybına uğrayacağı konuşuluyor. Türkiye'de sigaradan alınan vergilerin büyük kısmının oransal vergi olması, indirimi makul hale getirirken, tüm dünyada devlet politikası haline gelen fiyat artırarak sigaraya özendirmeden kaçınma politikası izleniyor. Yapılan araştırmalara göre sigara fiyatlarında yüzde 10'luk bir indirim talepte yüzde 8'lik talep artışını doğuruyor. Bu talep artışının büyük çoğunluğu düşük gelirliler arasında yaşanıyor.
VERGİLER ARTTI Türkiye'de sigara üzerinden yüzde 55 oranında nispi vergi alınırken şubat ayında yapılan düzenleme ile maktu vergi de getirildi. Buna göre perakende satış fiyatı 1 milyon 600 bin lira ve altında olan sigaralardan tane başına 1250 lira, pakette 25 bin lira ÖTV alınacak. Satış fiyatı 1 milyon 600 bin lirayı geçen, fakat 3 milyon 50 bin lirayı geçmeyen sigaralara tane başına 2 bin 500 lira, pakette 50 bin lira vergi uygulanmaya başlandı. Satış fiyatı 3 milyon 50 bin lirayı geçen sigaralarda ise maktu özel tüketim vergisi tutarı tane başına 4 bin lira, paket başına da 80 bin lira oldu. Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış sigaralardan da adet başına 2 bin 500 lira maktu vergi alınmaya başlandı.
AB'DE DURUM AB de sigaralardan alınan vergi, ürün başına alınan bir sabit vergi, en popüler fiyat kategorisi (EPFK) adı verilen uygulamaya göre sektörün en çok satılan ürününün fiyatından hesaplanan bir oransal vergi ve satış üzerinden alınan katma değer vergisinden oluşuyor. EPFK üzerinden hesaplanan vergi alt sınır haline getiriliyor ve herhangi bir ürünün vergisinin bu alt sınırın altında olmasına izin verilmiyor. Böylece hem vergi kaybı önleniyor hem de caydırıcılık devam ettiriliyor. Böylelikle üreticiler de fiyatı pazar payı savaşı veya rekabetinde çok sık kullanamıyor.
EN UCUZ SİGARA TÜRKİYE'DE Üstelik Türkiye halen dünyada sigaranın en ucuza satıldığı ülkelerden biri konumunda bulunuyor. Bugün Türkiye'de ortalama sigara fiyatı 1.5-1,75 Euro seviyesinde bulunuyor. Sigara fiyatı, İngiltere'de bu fiyat 8.32, İskandinav ülkelerinde ise 10,3 Euro'ya kadar çıkıyor. Türkiye en son şubat ayında uygulamaya geçen maktu vergi ile kümülatif vergi oranında ortalama yüzde 76 ile sigaradan en çok vergi alan ülkelerden biriyse de, verginin büyük bölümü oransal olduğu için indirime imkan tanıyor. AB ülkelerinde sigaradan en yüksek vergiyi yüzde 80 ile Fransa alıyor. Fransa'yı yüzde 79 ile İngiltere izliyor.
İNDİRİMİN ÜÇ ZARARI Bir sigara firmasının üst düzey yetkilisi, sigara fiyatlarındaki indirimin, 3 olumsuz etkisinin görülebileceğine dikkat çekiyor. Yetkili, sigaranın özendirilmesine bağlı sosyal sorumluluk açısından indirimin olumsuz etki yarattığını belirtiyor. Maliye'nin vergi kaybının ülkenin makro ekonomik hedefleri açısından bir diğer olumsuz etkiyi yarattığına dikkat çeken yetkili üçüncü büyük olumsuzluğun ise tütün üreticileri açısından olacağının altını çizdi. Yetkili şöyle konuştu:'Eğer yabancı sigara devleri fiyatı indirirlerse, bu Tekel'in Türk tütünü ile ürettiği sigaralara olan talebi azaltabilir."
