Merkez Bankası haklı çıktı

Dün açıklanan büyüme rakamları tahminlerin oldukça üzerinde çıktı. Bu rakamların ilk anda hatırlattığı ve düşündürdüklerini toparlamaya çalıştım:
Dünkü rakamlar bundan
1.5 yıl önce "Enflasyondan biraz fedakarlık edip büyümeye öncelik verelim" diyenlerin Türkiye'yi ne kadar gereksiz bir tartışmaya sürüklediklerini gösterdi. Hatırlarsınız, özellikle MUSİAD yetkililerinin başlattığı bu tartışma atmosferinde "Enflasyonun düştüğü ortamda da büyüyebiliriz. Öncelik enflasyonla mücadelede olmalı" diyen Merkez Bankası, bazı yazar ve analistleri saymazsak, büyük ölçüde yalnız bırakılmıştı. O zamanlar "Enflasyon hedefini bırakın, büyümeye odaklanın" diyenlerin şimdi şapkalarını önlerine koyup düşünmeleri gerekiyor. Merkez Bankasının öngörülerinin doğru çıkması da bankanın kredibilitesini artırmış olmalı.
Ekonomideki büyüme Devlet Bakanı Ali Babacan'ın dediği gibi "hormonlu" değil sağlıklı bir büyüme görüntüsü veriyor. Özel sektör yatırım ve harcamalarının kamunun çok üzerinde olması bunun bir işareti. Demek ki insanlar önlerini görünce yatırım yapabiliyorlarmış. Büyümenin kökeninde ekonomideki verimlilik artışının bulunması sağlıklı görünümünü destekliyor.
Hedefte revizyon
İlk çeyrek büyüme rakamları yıl başında açıklanan yüzde 5'lik 2004 hedefinin aşılacağını gösteriyor. Muhafazakâr varsayımlarla yapılan tahminler bile eğer şok bir gelişme olmazsa büyümenin yıl sonunda yüzde
6.5-7 dolayında gerçekleşebileceğine işaret ediyor.
İktisatçılar için önemli ve arzulanır olan büyümenin yüksekliğinden çok sürdürülebilir olmasıdır. Bu nedenle yüksek büyüme sarhoşluğuna kapılmadan "Acaba çok mu hızlı büyüyoruz?" diye sormamızın zamanı olduğunu sanıyorum. Türkiye ekonomisinin mevcut yüksek büyüme düzeyini sürdürmesi çok zor. Bu büyümeyi finanse etmek gittikçe zorlaşıyor. Böylesine yüksek bir büyümenin yol açacağı cari işlemler açığının düzeyi tedirgin edebilir.
Bu durumda yapılması gereken ilk şey hükümetin büyümeyi kışkırtıcı davranmaktan kaçınması olmalı. Eğer gerekirse ekonomiyi soğutucu önlemler de gündeme gelebilir.
Ekonomideki hızlı büyümeye rağmen işsizlik oranı gerilemek bir yana hafif de olsa artıyor. Yani büyüme istihdama yansımıyor. Bu durum büyük ölçüde verimlilik artışı ile açıklanıyor ancak ekonomistler verimlilik artışının arkasındaki bazı faktörlerin hafiflediğini söylüyorlar. Eğer bu görüş doğruysa bundan sonraki büyüme rakamlarının istihdama yansımaya başladığını görebiliriz.
Üretim ve harcama yöntemlerine göre hesaplanan milli gelir rakamları arasındaki fark yaklaşık iki yıldır ciddi bir stok artışı olduğunu gösteriyor. Bu çok uzun bir süre. "Biz ya üretimi olduğundan fazla ya da harcamaları olduğundan düşük gösteriyoruz" diyen ekonomistler var. Akla en yatkın görüneni harcamaların aslında rakamlara yansıyandan daha yüksek olduğu. Irak'a nakit bazlı yapılan ihracatın görünmemesi ya da kayda geçmeyen bazı satışların artmış olması gibi açıklayıcı nedenler olabilir.