 |  |
 |
|
Hay 'söylem'inize!
Sahi... Okuyorsunuz, işitiyorsunuz ama 'söylem'in ne demek olduğunu biliyor musunuz?
Mesela ünlü bir köşe yazarı dün şöyle bir cümle kurmuştu: "Ordo ab chao, Latince bir söylem. 'Kaostan çıkan düzen' anlamına geliyor."
O Latince laf için birçok başka kelime kullanılabilir: Deyiş, söz, deyim, motto, düstur, slogan, özlü söz, vecize vs. Ama 'söylem' denebilir mi? Hayır!
***
Hiç unutmam: 'Söylem' kelimesi 1980'lerin sonunda moda oldu. Ama aradan 15 yıl geçti. Türk milleti bu kelimenin ne anlama geldiğini hâlâ öğrenemedi.
TDK sözlüğüne bakarsanız... "1) Söyleyiş, söyleniş, sesletim, telaffuz 2) İfade, kalıplaşmış, klişeleşmiş söz 3) Bir veya birçok cümleden oluşan, başı ve sonu olan bildiri, tez..." yazdığını görürsünüz.
Eee, peki neymiş söylem? Belirsizlik sürüyor, değil mi?
***
Kısaca şöyle:
Kelimelerin sözlük anlamları var. Ama bilimde, siyasette ya da ekonomide bu kelimeler bir araya öyle bir biçimde getiriliyor ki... Kendini diğer 'söz öbekleri'nden ayıran bir bütün oluşuyor.
Mesela bir doktor 'kansız' dediği zaman başka bir şeyi anlarız... Bir ülkücü 'kansız' dediğinde başka bir şeyi...
Peki bu nasıl mümkün oluyor? Çünkü kelimenin ötesinde, o söz öbeğini (tıp, milliyetçilik) biliyoruz.
Yani... 'Söylem' bir cümle, bir slogan, bir kelime değildir. O cümleye, o slogana anlamını veren bütünün adıdır.
Anlaştık mı?
|
