Dolar nereye gider?

Son günlerde en çok sorulan soru bu. Yanıtını ben de bilmiyorum. Bir gazetecinin en fazla yapabileceği bu soruyu her gün dolarla yatıp dolarla kalkanlara yani fon yönetimi ile uğraşanlara sormak. Ben de sordum...
Doların yükselişinin dışarıdaki gelişmelerle başladığı ve içerdeki belirsizliklerle körüklendiğini düşünenlere göre kurların istikrara kavuşması için IMF ve faiz dışı fazla gibi konulardaki gereksiz belirsizliklerin ortadan kalkması ve imam hatipler nedeniyle ortaya çıkan gerilimin giderilmesi gerekiyor. Aksi takdirde ABD'nin faiz artırmayı düşündüğü ve cari işlemlerin en azından mevsimsel olarak artış eğiliminde bulunduğu bir dönemde doların yönü hep yukarı olur.

Takas kağıtlarının etkisi
Bir de gelişmelerde Haziran ortasında vadesi gelecek ve TL olarak ödenecek olan iki milyar dolarlık dövize endeksli kağıtların etkisine dikkat çekenler var.
Dövize endeksli olduğu için pozisyon kapatmakta kullanılabilen bu kağıtları elinde tutanlar itfa tarihi geldiğinde ne yapacaklar? Eğer bu kağıtlar, vade tarihinde tekrar döviz cinsi ya da dövize endeksli kağıtla değiştirilirse döviz talebi yaratmaz. Ancak bu olmaz ve önemli bir bölümü TL'de kalırsa bankalar pozisyonlarını ayarlamak için piyasadan döviz almak durumunda kalırlar.
Hiç bir banka böylesine önemli bir karar verdikten sonra bu tür kritik bir işlemi son güne bırakmayacağı için dolar alışları itfa tarihinden önce zamana yayılarak gerçekleşir. Üstelik bu kağıtların bedeli TL olarak belli bir süredeki ortalama kurlar dikkate alınarak hesaplanacağı için bu dönemde doların artması kağıtları ellerinde tutanları olumlu etkileyebilir. Bankalar alışlarını tamamladıktan sonra ise dolardaki yumuşama tekrar başlayabilir. Ancak son çıkış öncesi bul u n d u ğ u m u z 1,300,000 lira dolayları görülür mü? Çok zor. Yeni denge noktası 1,400,000'lerde olabilir ki bu da ekonominin çok arzuladığı düzeltmenin sert iniş çıkışlarla da olsa gerçekleşmiş olduğu anlamına geliyor. Bu bir görüş ve akla yatkın görünüyor. Gerçekleşmesi için bir kaç varsayım gerekiyor. En önemlisi hükümetin siyasi bir kriz çıkartmaktan kaçınacağı. Burada ilk akla gelen ise imam-hatipler. YÖK yasa tasarısı ile ilgili olarak hükümetin geri adım atması gerekiyor.
Doların kaderi konusundaki üçüncü görüş ise yaklaşık 1.5 yıldır süren Türk lirasının güçlenmesi eğiliminin sona erdiğini öne sürüyor. Katı ve erken bir görüş bu. Cari işlemler açığının ciddi bir şekilde genişlemesi, ABD faizlerinin artış eğilimine girmesi TL'den değil dolardan yana olan gelişmeler. Böyle bir ortamda hükümetin beklentileri yanlış yönlendirmesi piyasanın risk algılamasını derinden değiştirdi ve herkese doların kral olduğu eski günleri hatırlattı.
İşte size üç ayrı görüş...
Müdahale olacak mı?
Doların nereye gideceği kadar sıklıkla sorulan bir diğer soru ise Merkez Bankasının dövize doğrudan müdahale edip etmeyeceği. Merkez Bankası başkanı Süreyya Serdengeçti geçen hafta CNBC-e' de "Bugüne kadar müdahale etmememiz bundan sonra etmeyeceğimiz anlamına gelmez" diyerek kapıyı açık bırakmıştı.
Buna rağmen "Merkez bankası müdahale etmez" görüşünün yaygın olduğunu görüyorum. Dün hükümete gelişmeleri ve riskleri anlatan Merkez Bankasının sadece izlemekle yetineceğini düşünmek hata olur. Bence piyasadaki oynaklık önümüzdeki birkaç gün içinde Merkez'i rahatsız edecek boyuta geldiğinde döviz satışı yoluyla doğrudan müdahaleyi görebiliriz.