Faiz bir süre daha düşer

Merkez Bankası beklendiği gibi faizleri tekrar düşürdü. "Beklendiği gibi" diyorum çünkü 5 Şubat'ta yapılan bir önceki sürpriz faiz indiriminden sonra bugünlerde bir indirim daha yapılması gerekiyordu. Neden mi? Çünkü 2004 enflasyon hedefini tehdit eden belirsizliklerden bir kaçı daha ortadan kalktı. Eğer Merkez Bankası o belirsizliklere rağmen Şubat başında faiz düşürmüşse şimdi hayda hayda düşürmeliydi ve öyle de yaptı.
Merkez Bankası'nı dünkü faiz indirimine iten en önemli gelişme, hükümetin asgari ücret ve emekli maaşlarına yapılan zamların bütçe üzerindeki olumsuz etkisini telafi etmek için hazırladığı paket oldu.
Pakette kamu kesimi zamları ve vergi artışları yerine Merkez Bankası'nın arzuladığı gibi harcama kısıcı tedbirlere ağırlık verilmesi Merkez'i düşüşe ikna etti. Üstelik IMF ile sürdürülen yedinci gözden geçirme çalışmaları gecikmeyle de olsa tamamlandı. Görünen o ki IMF İcra Kurulu, Nisan başında gözden geçirmeyi onaylayarak uygulanan ekonomik politikalara verdiği desteğini sürdürecek.
Bundan sonra ne olur?
Eğer petrol fiyatlarında artış gibi önemli bir dışsal şok olmazsa faiz indirimlerinin önümüzdeki birkaç ay daha devam edeceğini sanıyorum. Faiz indirimlerinin enflasyonu çok fazla etkilemediğini gördük. Bu biraz da bize özel koşullardan kaynaklanıyor galiba.
Aslında faiz düştükçe insanların ve şirketlerin daha fazla tüketime yönelmeleri beklenir ancak Türkiye'de yıllarca süren yüksek faiz dönemleri boyunca insanlar faizleri gelirlerinin bir parçası olarak görmeye alıştılar. Faiz düştüğünde ise önemli bir gelir desteği düştüğü için ilk tepki harcamaları kısmak oluyor. Bu eğilimin daha ne kadar süreceği belli değil ama sonsuza kadar sürmeyecektir.
Talep cephesi
Yine Türkiye'ye özel koşullar nedeniyle faizlerdeki düşüşün kredi kanalıyla iç talebi etkilemesi mekanizması da tam çalışmadı. Çünkü şirket bilançoları kredi vermeye çok müsait değildi, şirketlerden de yoğun kredi talebi gelmiyordu.
Merkez Bankası kendi konumunu şimdilik "koşullu iyimser" olarak tanımlıyor. Onun için önemli olan açıkladığı enflasyon hedefine ulaşılacağı konusunda emin olmak. Şu anda bu yönde Merkez Bankası'nı rahatsız eden bazı noktalar var. Mesela kira, eğitim ve sağlık gibi bazı alanlardaki katılık.
Buna rağmen dış şok olmaması ve hükümetin maliye tarafında hata yapmaması halinde faiz indirimleri devam edecektir. Düşüşün boyutu konusunda ise size dün görüştüğüm ve geçmişteki faiz indirimlerini büyük ölçüde tahmin edebilen piyasa uzmanlarının görüşünü aktarayım. Bu uzmanlar Nisan ayında iki puanlık bir indirim ve ardından izleyen yaz aylarında ise birer puanlık indirimlerin görülebileceğini düşünüyorlar.