  |
|
Hasta Bina Sendromu
Zamanının büyük çoğunluğunu plaza tipi kapalı ortamlarda geçirenlerde ortaya çıkan 'Hasta Bina Sendromu', hayatı çekilmez hale getirebildiği gibi, işteki verimi de olumsuz yönde etkiliyor. Baş ağrısı, baş dönmesi, gözlerde sulanma, kaşınma, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar sağlığı bozmanın yanı sıra başarıyı da gölgeliyor
Plazalarda, büyük şirketlerde ve iş merkezlerinde çalışmak, sağladığı imkânlar sebebiyle lüks gibi görünse de, zaman içinde çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşmak kaçınılmaz oluyor. Tıp literatürüne 'Hasta Bina Sendromu' adıyla giren yeni bir hastalık, çalışanların karşı karşıya kaldığı şikâyetlerin tamamını kapsıyor. Boğaz kuruması, baş ağrısı, burun tıkanması, halsizlik, uyuşukluk, gıcık şeklinde öksürük, nefes alma sıkıntısı, gözlerde sulanma, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar, plaza çalışanlarının günlük hayatını son derece olumsuz etkiliyor. 'Hasta Bina Sendromu' gelişmiş ülkelerde, zamanlarının yüzde 95'inden fazlasını kapalı mekânlarda geçiren insanlar için yeni ve önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Bu durum çalışanların verimini azalttığı için, ekonomik bakımdan da çok önemli sonuçlar doğuruyor. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı'ndan Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, hastalığın kesin tanısı için, bu belirtileri gösteren kişilerde saman nezlesi, astım, faranjit gibi başka bir hastalığın olmaması ve şikâyetlerin, tatil günlerinde ya da binadan uzaklaşıldığında tamamen ortadan kalkması gerektiğini belirtiyor. Prof. Dr. Küçükusta sıklıkla görülen şikâyetleri ise şöyle sıralıyor: "Baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk, yorgunluk hissi, burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, hapşırma, boğazda yanma ve kuruluk hissi, gıcık şeklinde öksürük, gözlerde sulanma, kızarma, kaşınma, kas ağrıları, göğüste sıkışma hissi, cilt kuruluğu, kaşıntılar, burun kanaması, koku ve tat alma bozuklukları, konsantrasyon güçlüğü." Bu belirtilerin hepsi, bir kişide genellikle aynı anda görülmüyor.
SORUN HAVA KİRLİLİĞİ
Hasta Bina Sendromu'nun önceleri çalışma ortamının yarattığı strese bağlı olabileceği ileri sürülmüşse de, sonradan stresle bir ilgisi olmadığı anlaşılmış. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, hastalığın bina havasının kirliliğinden kaynaklandığı görüşünün kabul gördüğünü belirtiyor. Bu kirliliğin ortaya çıkmasında, bina havasını kirleten pek çok faktörün yanında, merkezi ısıtma ve nemlendirme sistemlerinin, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, havanın sadece yüzde 20'sinin değiştirilmesi esasına göre çalışması rol oynuyor.
BİLGİSAYAR YORUYOR
Klimaların, iç ortam havasındaki negatif iyon konsantrasyonunu azaltmalarının da Hasta Bina Sendromu oluşumunda önemli olduğu düşünülüyor. Soluduğumuz havadaki negatif iyonların azalması, vücudumuzda serotonin hormonu salgılanmasına yol açarak; baş ağrısı, migren krizleri, baş dönmesi, halsizlik, uyuşukluk, konsantrasyon azalması gibi belirtilere yol açabiliyor. Araştırmalara göre, Hasta Bina Sendromu kadınlarda veya alt kademe çalışanlarda daha fazla, üst düzey yöneticilerde ise daha az görülüyor. Prof. Dr. Küçükusta, tüm gün bilgisayar başında çalışan kişilerin çok daha fazla risk altında olduğuna değiniyor. Bu durumun, ekranların çevresinde bir elektrostatik alan oluşması ve bu alanda daha fazla kirleticinin toplanmasına bağlı olduğu düşünülüyor. Çalışma masaları yakınlarında fotokopi, lazerli yazıcılar gibi ozon oluşumuna neden olan aletlerin bulunması da, şikâyetlerin fazlalığı ile ilgili bulunmuş. Bina içinde bulunan insan sayısı ne kadar fazla ise, hastalık ihtimali de o kadar artıyor.
ÖNLEM ALINMALI
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta alınabilecek önlemlerle, Hasta Bina Sendromu'nda görülen şikâyetlerin azaltılabileceğini belirtiyor. Önerilerinin arasında ilk sırada; kirlilik kaynağının ortadan kaldırılması ya da modifiye edilmesi var. Yani; ısıtma, havalandırma ve air-condition sistemlerinin rutin bakımlarının düzenli olarak yapılması, binada sigara içiminin kesinlikle yasaklanması, merkezi olarak ısıtılan, havalandırılan binalarda, iç ortam havasının daha fazla oranda değiştirilmesi, havayı temizleyen aletlerden (air-cleaner) yararlanılması, bina içinde çalışan personelin bilinçli bir şekilde eğitimi.
|
