Yeni Türk Lirası'na geçişin başarısı da Kıbrıs'tan geçer

Enflasyonu düşürmede sağlanan başarıdan ve dünyanın en bol sıfırlı parasını teknik açıdan kullanma zorluğundan dolayı TL'den altı sıfır atılacak ve 2005 yılı başından itibaren Yeni Türk Lirası'na geçilecek. Bu konuda kanun çıktı, tarih belli, yapılacakların bir takvimi de çıkarıldı, artık geriye dönüş mümkün değil.
Sıfır atmayla elbette hayatımız değişmeyecek. Ancak tasarruf etme ve bu tasarrufları değerlendirme, alışverişlerde ödeme, mali piyasalarda işlem yapma, çek, senet gibi kıymetli evraklarla ticaret, fiyat etiketleri, bankalardaki bütün hesaplar, hisse senedi değerleri, bütün istatistikler, bütün mal ve fiyat etiketleri Yeni Lira'ya uyarlanacak. Eski TL 2005'te yürürlükte kalacak ve Yeni TL ile birlikte kullanılacak, 2006'dan itibaren 10 yıl süreyle sadece TCMB ve Ziraat Bankası şubelerinde satın alınacak.

Sıfır atma operasyonu- Yeni TL ile Türk parası dünyanın en bol sıfırlı parası olmaktan kurtulacak, enflasyonun düşmesi ve düşük düzeylerde kalmasıyla yeniden para olmanın itibarını ve fonksiyonlarını kazanabilecek. Bir Yeni TL 100 kuruşa eşit olacak. En büyük para 100 Yeni TL olacak. Bu da bugünkü en büyük kupürlü banknot olan 20 milyon liranın 5 katına eşit. Bir anlamda Yeni TL değerli doğacak. Uygulama yerleştikten ve yeni paraya uyum sağlandıktan sonra yeni bir kanunla Yeni TL'nin "Yeni" kelimesi düşürülecek ve böylece Türkiye'nin parası TL olarak yoluna devam edecek. Türkiye parasının adını değiştirmemiş olacak.
Parasal değer ve kayıtlarda genel bir sadeleştirme ve kolaylık sağlayacak sıfır atma operasyonu tam olarak enflasyonun kalıcı biçimde tek haneli rakamlara ineceği bir döneme denk getiriliyor.
İdeal ortam- Bu konuda dün bir basın toplantısı düzenleyen Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, paradan altı sıfır atılmasının en ideal zamana denk getirildiğini söyledi. Tek haneli enflasyona geçişte altı sıfır atmanın geçmişe yönelik fiyatlama davranışlarını değiştireceğini belirten Serdengeçti, uygulamaya mali yıl başında geçilmesinin bir zorunluluk olduğunu kaydetti.

Ancak basın toplantısının yapıldığı gün Türkiye, Kıbrıs sorunun çözümünde en kritik ve en uzun gününü yaşadı. Denktaş'ın vereceği cevap, Annan'ın yaklaşımı, görüşmelerin başlayıp başlamayacağını belirleyecek. Bu da Kıbrıs'ın kaderini olduğu kadar, Türkiye'nin AB ile ilişkilerini, buna bağlı olarak yurtiçinde hükümetin ve ekonominin kaderini de belirleyecek.
Kıbrıs sorununun çözümü halinde Türkiye'nin AB'den aralık ayında müzakere tarihi alma şansı artacak. Bu ekonomik gelişmelere zaten daha önceden olumlu şekilde yansıyacak. Uygulanmakta olan ekonomik yapıyı sağlamlaştıracak. Böyle bir ortamda Türkiye'nin müzakere tarihi almasının hemen ardından 2005 başında Yeni TL'ye geçmesi için çok ideal bir ortam oluşturacak.
Başarısızlığın koşulu- Ancak daha düşük ihtimalle de olsa, tersi gelişmeler söz konusu olabilir. Eğer Kıbrıs sorununu çözemezsek AB'den tarih alma şansımız azalır. Aralık ayındaki zirveden de müzakere tarihi kararı çıkmaması kesinleşirse, bu Türkiye ekonomomisine olumsuz yansır. Ancak nihai kararın çıkmasıyla esecek fırtınalı ortamda Türkiye yeni bir ekonomik krize girerse, Yeni TL'ye geçiş de beklenen sonucu vermez. Kurun arttığı, faizin arttığı, enflasyonun yeniden yükselişe geçeceği bir dönemde altı sıfırı atılan Yeni TL de, hemen eskir.
Kıbrıs görüşmelerinin başlamasının ve sonuçlanmasının bir önemi de burada. Kıbrıs'ta başarısızlık TL'den sıfır atma operasyonu tamamen fos da çıkartabilir. Ama ondan önce Türkiye'de mali piyasalardaki dengeyi ve ekonomiyi de yıkar. Barış masasına oturmak ve anlaşmaya varmak Denktaş için kolay olmayabilir. Ama masaya oturmamanın veya masadan kalkmanın riski, Türkiye, Türkiye ekonomisi ve AKP Hükümeti için çok daha büyük.
Sonuç-"Tavuk başka yerde gıdaklar, başka yerde yumurtlar" Türk Atasözü