Ev kadınlarının en büyük eğlencesi özel radyolar

Türkiye, radyolu günlere geri döndü. Halkın yüzde 63'ü günde 92 dakika radyo dinliyor. Radyoları en çok dinleyenler ev kadınları. Esprili sohbet programları ise büyük ilgi çekiyor

Radyo dinleyicileri çok sadık. Dinledikleri radyoları kolay kolay değiştirmiyorlar

Yaşları 30'un üzerinde olanlarda radyonun büyük hatırası vardır. Henüz televizyonun olmadığı yıllarda radyo çocuk-yaşlı, kadın- erkek herkes için "her şey" demekti. O tarihlerde radyo, bilgilendirme, eğlendirme ve güldürme görevlerini yerine getiriyordu. "Ajans"tan Türkiye ve dünyada neler olduğu öğrenilir, "Beraber ve solo şarkılar" programında şarkılar dinlenir, "Arkası yarın" larda bir hikayenin içine dalınır, "Radyo tiyatrosu" nda tiyatroya gitmiş gibi olunur, "Çocuk bahçesi" nde çocuklar hem birşeyler öğrenir hem gülerler, "Orhan Boran ve Yuki"siyle hep birlikte eğlenilir, Tarık Gürcan'nın o etkileyici sesinden şiirler dinler ve haftasonları da özellikle erkekler maçlara kilitlenirdi. Radyo evin, kahvehanenin ve işyerlerinin en önemli eşyalarıydı. Radyolara en güzel yerler ayrılır, üzerini örtmek için danteller örülür, çocuklardan uzak tutulmaya çalışılırdı. Ankara'da yayına başlayıp 1970'lerin başında yaygınlaşmaya başlayan TRT televizyonu, TRT radyosunu gözden düşürmeye başladı. TRT televizyonunun yayın saatini gitgide artıp gündüz de yayına başlamasıyla radyo dinleyicilerin sayısı ise iyice düşmüştü. "Ne olacak bu radyonun hali?" diye düşünürken bir de baktık ki TRT'nin radyodaki tekeli kırılmış ve bir özel radyo yayına başlamış. Meğer özel radyolarla ilgili böyle cesur bir adım bekleniyormuş. Sonra özel radyolar öyle bir çoğaldı ki, "yeter" denmeye başladı. Şu anda 36 ulusal, 130 bölgesel ve bin 54 de yerel yayın yapan toplam bin 220 özel radyo var. Peki Türkiye'de radyo ne kadar dinleniyor? Bu soruya üç ay önce net bir cevap vermek mümkün değildi. Çünkü radyoların dinleyicileri oranları ciddi olarak ölçülmüyordu. Bu sorunu gidermek için radyocular ve reklamverenler tarafından Türkiye Radyo İzleme ve Araştırma Kurumu (RİAK) kuruldu. RİAK, HTP Araştırma ve Danışmanlık şirketine radyoları izleme görevini verdi. HTP, düzenli olarak üç aylık dilimler halinde radyoları izleyecek. HTP, ilk çalışmasını ekimkasım- aralık döneminde yaptı ve geçen ay da izleme ve araştırma sonuçlarını RİAK'a verdi.

İLK RADYO REYTİNGLERİ
HTP, Türkiye'nin genelini temsil edebilecek 23 ilde 11 bin 500 kişi üzerinde araştırma yaptı. Tüm dünyada radyo reytinglerini ölçme metodu olan kişilerin günlük tutması yöntemi kullanıldı. Yani 11 bin 500 kişiye soruların olduğu bir kitapçık verildi ve bir hafta boyunca her gün, her saat bu kitapçıktaki soruları cevaplandırmaları istendi. Gelelim sonuçlara; Türkiye'de 12 yaş üzerindekilerin yüzde 63'ü radyo dinliyor. Kişi başına günlük radyo dinleme zamanı ise 92 dakika. Yani 12 yaş üstündeki nüfusumuzun yüzde yüzde 63'ü, günde 92 saatini radyo dinleyerek geçiriyor. Bu oran Avrupa ve özellikle Akdeniz ükeleriyle hemen hemen aynı. Radyo dinlemede Avrupa ile aynı durumdayız.

EN ÇOK KADINLAR DİNLİYOR
Cinsiyete göre duruma baktığımızda kadınların (Yüzde 68) erkeklerden (Yüzde 58) daha fazla radyo dinlediği ortaya çıkıyor. Yaş gruplarına göre bakıldığında ise en çok gençlerin dinlediğini görüyoruz. Dinleyicilerin öğretim durumuna göre dağılımı da, eğitimsiz ve yüksek öğretim görenlere göre orta öğretim eğitimi alanların oranı daha yüksek (Yüzde 66). Mesleklerde ise durum şöyle: En çok öğren öğrenciler (Yüzde 68) dinliyor ve ikinci sırada da ev kadınları (Yüzde 67) yer alıyor. Daha çok şehirlerde mi, yoksa kırsal kesimde mi radyo dinlendiğine bakıldığında küçük şehirlerde ve ilçelerde dinlenme oranının çok yüksek olduğu gözleniyor. Örneğin, İstanbul'da yüzde 60, İzmir'de yüzde 62, Ankara'da yüzde 70, Erzurum'da ise yüzde 88 dinleme oranları karşımıza çıkıyor. Nüfusu 20 bin ve üzerinde olan ilçelerde bu oran yüzde 67'ye kadar çıkıyor. Şimdi de radyoların en çok hangi saatler arasında dinlendiğine bir göz atalım. En çok saat 11.00 ile 13.00 arasında radyo dinleniyor. Dinleme oranı sabah 07.00'de artmaya başlıyor 11.00-13.00 arasında zirve yapıyor, az bir düşüşle 19.00'a kadar devam ediyor ve sonrasında ise dinleme oranı iyice düşüyor. Radyolar en çok evlerde (Yüzde 55) dinleniyor. Sonra arabalar (Yüzde 15) ve işyerleri (Yüzde 12) geliyor.

ARABESKTEN VAZGEÇEMİYORUZ
Türkiye'de en çok arabesk şarkılar çalan radyolar dinleniyor. Onu Türkçe pop şarkıları çalan radyolar izliyor. Yabancı müzik kanalları da oldukça fazla dinleniyor. TRT FM ne durumda diye baktığımızda en çok dinlenen üçüncü radyo olduğunu görüyoruz. Radyoların dinleyicileri çok sadık. Dinledikleri radyoları pek değiştirmiyorlar. HTP Araştırma ve Danışmanlık'ın yöneticisi Haluk Ağabeyoğlu, "Her radyonun kendine özel dinleyicisi var. Dinleyiciler çok sadıklar ve radyolarını kolay kolay değiştirmiyorlar" diyor. Anlayacağınız, eskisi kadar olmasa da Türkiye'de büyük bir çoğunluk radyo dinliyor. TRT radyoları gibi fazla eğitici ve bilgilendirici olmasa da özel radyolar eğlendirme misyonuyla milyonlarca dinleyiciye ulaşmış durumdalar.

Özel radyoların en ünlüleri
Cem Ceminay ile Kadir Çöpdemir en ünlü ve en eski radyocular arasında.

Televizyona geçenler var
Radyolar kendi yıldızlarını yaratmış durumdalar. Her radyonun çok sevilen, çok dinlenen DJ'leri var. Örneğin Best FM'de Nihat Sırdar, Alem FM'- de Okan Karacan, Radyo Klas'- da Cem Arslan, Show Radyo'da DJ Şah, Radyo D'de Kadir Çöpdemir, Power FM'de Geveze, Power Türk'te Şafak Karaman, Number One'da Cem Ceminay, Radyo Mydonose'da Didem gibi programcılar büyük dinleyici kitlelerine sahipler. Çok sevilen radyocuların ortak özellikleri dinleyicileriyle aralarında yakın bir bağ oluşması. Çünkü hemen hemen hepsi canlı telefon bağlantıları yapıp dinleyicilerle sohbet ediyor. Bir başka ortak özellikleri ise esprili olmaları. Programlarında güldürü unsurunu çok kullanıyorlar. Gündemdeki konuları mizahi bir dille işliyorlar. Bazıları da programına konuk alıyor. Konuklarıyla yine esprili sohbetler yapıyorlar. Radyoculardan televizyona transfer olan, reklamlarda oynayan, dolayısıyla daha geniş kitleler tarafından tanınanlar da var. Bazen de şöhretler radyolarda programlar yapıyor.