Faiz gelirleri de ayakta kalmaya yetmeyince son bir ayda 5 aracı kurumun sahibi SPK'ya başvurup faaliyetlerinin durdurulmasını istedi.
EKONOMİK krizin ardından bankacılık sektöründe yaşanan birleşme ve devralma yoluyla küçülme operasyonu sermaye piyasalarında faaliyet gösteren aracı kurumlara da sıçradı. Borsanın yeni yeni hareket kazanmasına karşın son 2 yıldır faaliyet dışı gelirlerle ayakta kalan pek çok küçük aracı kurum son dönemde birer birer kapısına kilit vurmaya başladı. Kimi büyük banka aracıları, başarılı küçük aracı kurumları satın almak için görüşmeler yürütürken, kimi küçük aracı kurum patronları da yola devam etmekten vazgeçip piyasadan çekildi. Kasımdan bu yana Sermaye Piyasası Kurulu'na başvurup aracılık faaliyetlerinin iptalini isteyen kurum sayısı 5'e çıktı. Son olarak Tekfen Menkul aracılık faaliyetlerine son vermek istedikten sonra geçen hafta da Tariş Menkul Değerler ve Aktif Menkul Değerler'in de kendi istekleri üzerine aracılık faaliyetleri durduruldu.
YASA TEDİRGİNLİĞİ Aracı kurumları tedirgin eden son gelişme ise bazı sermaye piyasası suçlarını kara para tanımı kapsamında soruşturmaya konu eden yeni bankacılık yasasındaki değişiklikler oldu. Marbaş Menkul Değerler'in sahibi Bedii Ensari, yasanını sektörde iş yapmayı zorlaştıracağını söyleyerek bir süre önce tek subeden işlemlerini sürdüren kurumunu kapatmaya karar verdiğini açıkladı. Sektörün duayen isimleri de bu hareketin ilerleyen dönemde de sürebileceğini kaydettiler. Peki sektörün bu noktaya gelmesinin ardındaki sebebler neler?
* Krizle birlikte bir çok aracı kurumun özsermayelerindeki erime sermayedarları tarafından yerine konamadı.
* Komisyon oranlarının serbest bırakılmasını isteyen aracıların bu isteği SPK tarafından kabul görmedi.
* Aracı kurumlar faaliyetlerini çeşitlendiremedi. Örneğin yeni halka arzların yapılamaması sektörde kurumsal faaliyetlerin durulmasına neden oldu.
* Kurumlar borsa aracılığından değil de faiz gelirlerinden kazanmaya başladı.
ZARAR 1.4 TRİLYON Aracı Kurumlar Birliği'nin sektörün 9 aylık mali durumunu yansıtan verilerine göre kâr yoğunlaşması özellikle büyüklerde toplandı. Büyük aracılar geçen yılın ilk 9 ayında 68 trilyon liralık kârlarını 83'e çıkarınken, küçük aracılar zararlarını büyüttü. Sektördeki 31 küçük aracı kurumun toplam zararı söz konusu dönemlerde sırasıyla 1.2 trilyon ve 1.4 trilyon lira olarak gerçekleşti. Sektörün gelir kalemlerine bakıldığında ise küçük aracı kurumların toplam faaliyet gelirlerinden aldığı payın yüzde 4.3'e düştüğü gözlendi. Geçen yıl bu oran yüzde 10'a varıyordu. Küçüklerin aracılık komisyonlarından aldığı pay da yüzde 15'lerden yüzde 6.8'e geriledi. Sektörün işlem hacmindeki dağılım küçük aracı kurumların geldiği noktayı ortaya çıkardı. 2002'nin ilk 9 ayında yapılan işlemlerin yüzde 17.6'sı küçüklere aitken bu oran bu yıl aynı dönemde yüzde 7.5'e indi. Dolayısıyla küçük kurumların sektördeki etkinliği son 2 yılda oldukça azaldı.
