Türk Hava Yolları (THY) yetkililerinin uzun bir süredir filoyu gençleştirmek ve büyütmek için sürdürdükleri çalışmalar, yeni İhale Kanunu sebebiyle gecikecek gibi görünüyor. THY yönetimi daha önceki uçak alımlarını genel müdürün yönetim kurulundan aldığı yetkiyle belirlediği kriterler çerçevesinde, Uçak Alım Komisyonu kurarak gerçekleştiriyordu. İki üreticiden (Boeing ve Airbus) pazarlık usulü yapılan alımlarla THY'nin filosuna en son Airbus 340 ve Boeing 737-800'ler katıldı. Yeni İhale Kanunu'yla pazarlık usulü ortadan kalkarken, Türkiye içindeki alımlar için konulan kurallarla, THY yurtdışından uçak alımı yapacak. Prosedürlerin yerine getirilerek, ihaleyle uçak alımı ise ortalama 6 ay gibi bir zaman diliminde ancak gerçekleşebilecek. Peki ihaleyle uçak nasıl alınır? Tipler, modeller nasıl belirlenir? THY'nin sıkıştığı nokta burası. Alınacak uçağın menzili ve koltuk kapasitesinden hareketle yola çıkılacak. Zaten 100 koltuğun üzerindeki uçaklar için ihaleye sadece Airbus ve Boeing katılabilecek. THY, bu iki firmayı uzun ve orta menzil uçak alımı için yarıştıracak. Uzun menzillerde Boeing 777 ve Airbus 340 ve 330 modelleri yarışacak. Şu an THY filosunda uzun menzil olarak bulunan A 340 modellerinin yanına B 777 alınabilmesi için Boeing'in teklifinin Airbus'tan daha iyi olması gerekiyor ki, personel eğitimleri, teknik bakım ve operasyon maliyetleri avantajlı konuma gelsin. Orta menzilde ise şu an filoda bulunan B 737-800 ve Airbus 320'ler yarışacak. Airbus'ın da bu tipte uçakları THY'ye pazarlayabilmesi için asgari 30 uçaklık bir teklifle ve daha cazip şartlarla yarışa katılması gerekiyor. Aksi takdirde 30 uçağın altındaki orta menzilde farklı bir tipin THY filosuna katılması maliyet detayları sebebiyle mümkün görünmüyor. Kısa menzil ya da bölgesel taşımacılık için pervaneli uçakları düşünmeyen THY yönetimi, bunun yerine yine jet motorlu ama 100 koltuktan az kapasiteli uçaklar almayı planlıyor. Bu konseptte ise Kanadalı Bombardier ve Brezilyalı Embraer var. Bazı meydanların coğrafi durumu ve meydan yapısından dolayı kısa menzil sınıfında ihaleye Boeing ve Airbus'ın uçaklarının ihaleye katılma şansı yok. THY yönetimi büyümeyi ve gelişmeyi düşünürken mevcut İhale Kanunu özellikle yurtdışından yapılacak alımlarda büyük bir engel olarak karşısına çıkmaktadır. Bu durumda kokpit, kabin ve teknik personelin eğitiminin uçak alım trendine uygun düşmemektedir. Bu sebeple, THY'nin yeni alacağı uçakların yaz sezonuna yetişememesi gibi bir tablo ortaya çıkmaktadır. Şimdi, bazı yazarların uçak alımlarıyla ilgili değerlendirmelerine gelelim. 'THY'nin bu kadar uçağa ihtiyacı var mı?' şeklinde gündeme getirilen konuya gelince, analistlerin anlattığının tersine bu coğrafyada Türkiye gibi bir ülkenin çok daha fazla uçağa ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz. Boeing ve diğer uçak üreticileri önümüzdeki 10 yıl içinde Türkiye'de uçak sayısının 250 çıkacağına işaret ediyorlar. Bazı firmalar ise çok daha fazla uçağın yakın bir gelecekte Türkiye'nin ihtiyaç duyacağını rapor ediyor. İngiltere'de bir araştırma enstitüsünün de bu yönde (bölgesel ve iç hat) çalışması bulunuyor. Yakın bir zaman içinde uçak bilet fiyatlarının makul seviyeye inmesiyle uçak sayısı sadece THY filosunda değil, diğer havayollarının bünyesinde de kendiliğinden artacaktır. Sabredip göreceğiz.
