|
 |
|
Savaş içinde savaş
"Lübnanlaşma" sözcüğü ya da kavramı, 1975-1990 yılları arasında Lübnan'ı kan gölüne çeviren iç savaşın ürünü. Sözcüğü Lübnanlı gazeteciler türetti, kısa sürede uluslararası literatüre girdi.
"Balkanlaşma" ile eş anlamlı olan "Lübnanlaşma", sınırları yapay, yönetimi güçsüz, dini ve etnik açıdan çok parçalı, her grubu ayrı bir yabancı gücün desteklediği, bölünme riski taşıyan devlet anlamına geliyor.
Böyle bir devlette ya tüm grupların güçleri oranında temsil edildiği bir yönetim oluşturuluyor. İç savaş öncesi ve sonrası Lübnan'da olduğu gibi. Ya da her dini veya etnik grup, dayandığı yabancı gücü kullanarak diğerlerini sindirip yönetimi tümüyle ele geçirmeye kalkışıyor. Veya ayrılmaya. Yine Lübnan'da, iç savaş döneminde olduğu gibi.
19 Ağustos'ta Bağdat'ta BM binasını, önceki gün de Necef'te Şii dini lider Ayetullah Muhammed Bekir El-Hekim'i hedef alan bombalı saldırılardan sonra Irak'ın da iç savaş anlamında "Lübnanlaşma sürecine girdiği" yorumları iyice arttı.
Doğru mu? Irak'ta böyle bir tehlike gerçekten söz konusu mu? Cevabımız; evet.
Lübnan'dan farksız
Çünkü Irak, "Lübnanlaşma"nın yukarıda belirttiğimiz tüm koşullarını bünyesinde barındırıyor. Sayalım
Sınırları yapay Birinci Dünya Savaşı'nın en civcivli günlerinde, 1916'da, İngiltere ve Fransa, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ortadoğu mirasını paylaşırken bu sınırları çizdiler. Hem de cetvelle. Bölgede hiçbir araştırma yapmadan.
Nüfusu etnik ve dini birçok gruptan oluşuyor Sünni, Şii, Kürt, Türkmen, Asuri, irili-ufaklı diğer Hıristiyan cemaatler...
Her büyük grubun arkasında bir güç var Kürtler, ABD'ye yaslandı. Şiiler'in hamisi İran (ABD ile de araları düzeliyor), Türkmenler'in ise Türkiye. Peki, Sünniler'in ağabeyi kim? Hiç kimse.
ABD, ülkede yeni bir diktatörlüğün doğmasını önlemek için "Lübnanlaşma" modelinin ilk versiyonunu uygulamak, yani tüm grupların güçleri ölçüsünde temsil edilecekleri bir yapı oluşturmak istedi. Irak Geçici Yönetim Konseyi ve önümüzdeki hafta açıklanacak 25 üyeli Bakanlar Kurulu bu modele dayanıyor 13 Şii, 5 Kürt, 5 Sünni, 1 Türkmen, 1 Asuri temsilci...
Ancak bu yeni yapı, sadece Saddam döneminde değil, 1920'lerden beri iktidara tek başına sahip olan Sünniler'in, özellikle de Baas rejiminin ihya ettiği Felluce-Er Rumadı-Barkuba üçgenindeki aşiretlerin işine gelmedi. Onlar "Lübnanlaşma"nın ikinci versiyonunu denemek için, kullanabilecekleri bir güç arayışına girdiler. Buldular da El-Kaide!
Sünniler'in hedefi
Bu "şer ittifakı" iki tarafın da işine geliyordu Sünniler, El-Kaide'nin imkanlarıyla yapılacak saldırılarla ABD'yi Irak'tan çekilmeye zorlayacaklarını hesaplıyorlardı. Tıpkı 23 Ekim 1983'te Beyrut'ta 241 deniz piyadesinin öldüğü saldırıdan sonra apar-topar Lübnan'ı terketmesi gibi. Aşiret reislerinin Türkiye'ye "Gelmeyin, ABD'yi batağa gömeceğiz" uyarısıyla kastettikleri bu.
El-Kaide ise ABD'ye karşı global savaşında Afganistan'dan sonra Irak'ta ikinci cephe açacak, hele koalisyon güçlerini çekilmeye zorlarsa, karargahını Irak'a taşıyacaktı.
Bağdat ve Necef'teki bombalı saldırılar işte bu işbirliği ve stratejinin sonucu. (Kaderin cilvesine bakın; kitle imha silahlarını bir türlü bulamayan ABD, savaş nedenleri arasında saydığı El Kaide bağlantısını, Saddam sonrası dönemde de olsa kanıtlamış oldu!)
"Lübnanlaşma"nın ikinci versiyonu gerçekleşir, iç savaş çıkarsa, Irak, öyle Lübnan gibi zorla da olsa yeniden birleştirilemez. Kesin üç devlete bölünür. Üç bağımsız devlete...
Ortadoğu'da bütün taşları yerinden oynatacak, dengeleri alt-üst edecek ve kıyamete kadar sürecek savaşların tohumunu ekecek böyle bir sonuç Türkiye'nin işine gelir mi?
Irak'a Türk askeri gönderilmesine destek verenler de, karşı çıkanlar da, her şeyden önce bu soruyu yanıtlamalı...
Mesajlarınız için:
esafak@sabah.com.tr
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
