|
 |
|
Saddam kotuydu Bush daha da kotu
Suriye Basbakani Mustafa Miro 17 yil aradan sonra Turkiye'ye geliyor. Miro'ya gelisen Suriye-Turkiye iliskilerini, Hatay'i ve Apo'yu sordum.
Abdullah Ocalan konusunda artik konusmak istemiyorum. Onumuzde cok onemli bir donem var. Gecmisi unutmaliyiz. Simdilik haritalar degismiyor ama ben, Hatay konusunda uzlasma saglayacagimiza, cozum gelecegine inaniyorum. Turkiye Israil'in yaninda olmak onunla anlasma imzalamak yerine Israil'e Filistin konusunda baski yapmali dusuncesindeyim
Suriye ile Turkiye, iki ulke iliskileri acisindan belki de tarihin en iyi donemini yasiyor ve yasatiyor. Ogul Bessar Esad'in devlet baskani olusuyla birlikte ulke geneline yayilan reform oncelikle yakin komsu Turkiye ile iliskileri iyilestirme olarak bicimleniyor. 17 yil aradan sonra bir Suriye Basbakani Turkiye'ye geliyor. Yarin sabah Turkiye'de olacak ve once Basbakan ardindan Cumhurbaskani ile gorusmelerde bulunacak Suriye Basbakani Mustafa Miro ile Sam'da konustuk. Aslinda sorulacak binlerce soru vardi ama Miro ozellikle gecmiste iki ulke arasinda yasanan olumsuzluklari tekrar dile getirmek istemiyor. Her iki cevaptan birinde "Gelecege bakmaliyiz" diyor. Su sorunu, Hatay problemi, Apo ve Kadek hic onemli degil. Onemli olan birlikte gerceklestirilecek serbest ticaret anlasmalari, ekonomik isbirligi ve Avrupa Birligi. Yaklasik 2000 adet Turk isadami Suriye'de is yapiyor, 11 Eylul saldirisindan sonra Amerika'ya gitmeyen Suriyeliler tatil icin Mersin'i tercih ediyor. Gectigimiz hafta Turkiye'ye gunde tam 300 vize basvurusu oluyor. Suriye'de yasalar degisiyor, ihaleler aciliyor. Basbakan Miro acilan ihalelerde en cok Turk isadamlarini gormek istiyor. Kisacasi Turkiye- Suriye arasindaki flort hizla devam ediyor.
* Suriye deyince yakin zamana kadar aklimiza PKK geliyordu. Gecenlerde Suriye'de KADEK'in bir gosterisi oldu. Turkiye'nin resmen terorist ilan ettigi KADEK'e karsi sizin politikaniz ne olacak?
-Suriye'de hicbir sekilde KADEK ve benzeri teror orgutlerine izin verilmeyecektir. Aslinda bunu herkes biliyor biz destek vermiyoruz. Amerikalilar da bunu biliyorlar. Zaten boyle bir destek olsa once ABD kiyameti koparir. Daha once de dedigim gibi teror orgutlerini asil destekleyen hep Amerika olmustur, hatta bu desteklerin arkasinda Avrupa bile gorulebilir. O yuzden bizim icin teroru destekliyorsunuz diyemezsiniz.
* Bu kani yavas yavas azaliyor zaten ama Turkiye'nin bir baska unutamadigi konu da kuskusuz terorist Abdullah Ocalan'in uzunca bir sure Sam'in gobeginde bir apartmanda ikamet etmesine izin verilmesi.
-Bu olay hakkinda fazla konusmak istemiyorum. Iki ulke olarak Abdullah Ocalan olayina donmemeliyiz artik. Onumuzde onemli bir donem var, cok umutlu olmamasi gereken bir donem, eskiyi unutmaliyiz. Yalniz sunu soylemekte sakinca gormuyorum. Sizin bahsettiginiz donemde PKK'ya karsi bizim hicbir mucadelede bulunmadigimizi soyleyenler yaniliyorlar. Bize haksizlik yapiyorsunuz.
HATAY COZULECEK
* Hic kontrolden kacan olaylar olmadi mi yani?
-Elbette bir takim seyler kontrol disi yapilmistir. Bu sizin ulkenizde de olmustur. Bas edemediginiz teror olaylariyla karsilastiginiz hic olmadi mi yani? Ozellikle 1998 yilinda yapilan guvenlik anlasmasiyla birlikte iki ulke arasinda karsilikli iyi niyetlerin durust bir sekilde ortaya konulmasi gerceklesmistir. Ve nitekim bugun Suriye ile Turkiye arasindaki guvenlik isbirligi baska hicbir ulke arasinda olmayacak ideal boyuta ulasmistir. Bu da her iki tarafin da gecmiste olmasa da gelecekte daha samimi, sicak isbirligine hazir oldugunun bir gostergesidir.
* Hepimizin akillarinda bir de Hatay sorunu var. Hala butun haritalarinizda Hatay sizin topraklarinizda gozukuyor. Bu problem nasil asilacak?
-Iki ulke arasindaki ticari, sanayii ve tarim konusundaki isbirliklerinden sonra haritalarin ne anlama gelecegini sizin degerlendirmenize birakiyorum. Eger iki halk butun sinir boyunca birlikte calisiyor ve uretiyorsak ve hep beraber gelecekte bir yerlere gideceksek var olan olumsuzluklari degil olumlulari konusmaliyiz. Sunu dostlukla soyluyorum ki iliskilerimizi devam ettirme konusundaki azimli kararliligimiz bizi Hatay konusunu cozmeye de itecektir.
TARIHI UNUTALIM
* Yani simdilik haritalar degismiyor, oyle mi?
-Bakin eger biz Turkiye'yi dusman olarak goruyorsak niye sinira bir tek asker bile yerlestirmiyoruz? Gecmiste de yoktu, simdi de yok, sinirimiz size emanet. Dolayisiyla olaya daha farkli bakiyoruz. Belki haritalar simdilik degismiyor ama Turkiye daha stratejik bir dost, kardes ulke oluyor. Aramizda hicbir olumsuz konu gormek istemiyoruz. Herseyi cozecegimize inaniyoruz.
* Bir donem Suriye Turkiye ile Israil yakinlasmasini kendisine yonelik bir tehdit olarak algiliyordu. Hatta bu yuzden Taha yasin ile ortak bir guvenlik anlasmasi bile imzalamistiniz. Hala boyle bir endiseniz var mi?
-Turkiye'nin alacagi kararlara karisamayiz tabii ama sizin haktan yana oldugunuzu cok iyi biliyoruz. Uluslararasi hukuka ve BM'ye saygili oldugunuzu da biliyoruz. O anlamda biz Turkiye'nin Israil konusundaki davranislarini buyuk hassasiyetle izlemekteyiz, cok haklisiniz. Dolayisiyla bizce Turkiye Israil'in yaninda olmak ve onunla anlasma imzalamak yerine Israil'e Filistin konusunda baski yapmali. Turkiye bolgede onemli bir ulke. Filistin'in ve Arap halklarinin yaninda olmasi gerekir diye dusunuyoruz.
* Sizden once Enformasyon bakaninizla gorusme firsatimiz oldu. Kendisi "Biz Suriye'deki reformla birlikte ikili iliskilerimizi de gozden geciriyoruz dedi. Hatta sozu Sevr Anlasmasi'na getirerek, "Biz galiba hep batinin gozuyle problemleri cozmeye calistik" diye ekledi. Tarihe yonelik bir pismanlik mi sozkonusu?
-Bu dediginiz konu cok onemli cunku sonucta her iki ulus da yaklasik 400 yil birlikte yasamisiz. Aramizda hicbir sey olmamis. Olamaz da cunku inanclar ayni, beklentiler ayni gelecege bakis ayni. Gecmise yonelik degerlendirmelere gelince hangi kosullarda neler nasil gelisti biz de siz de biliyoruz aslinda. Dolayisiyla tarihte siz bunu yaptiniz biz bunu yaptik demek yanlis. Ne Araplar ne Osmanlilar, ardindan Turkler hicbir zaman soven olmamistir. Olsalardi Osmanlilar bunca sure bu bolgeye ve Avrupa'ya hakim olamazlardi. Dolayisiyla Araplar ve Turkler olarak tekrar birlikte olmamamiz icin hicbir neden yoktur. Gecmise ragmen butun bu saydigim olumluluklari bizden baska hicbir ulkeyle yasayamazsiniz. Birbirimize cok benziyoruz.
Amerika teroru destekledi
* Son yillarda icinde bulundugumuz bolgede hep sicak olaylar yasadik. Son Irak savasi icin Turk meclisinin aldigi karari nasil degerlendiriyorsunuz?
-Turkiye'nin genel imaji bu karardan sonra bolgede ve ozelikle Suriye'de cok daha fazla olumlu oldu. Meclisin "Hayir" demesi sadece sizin degil bizim de cikarimiza oldu. Sunu unutmamak gerekir ki ilerde Turkiye'nin cikari Suriye'nin cikari dolayisiyla bolgenin cikari olacaktir.
BIRLIKTE HAREKET EDILMELI
* Meclisin bu kararinin bedelleri de var tabii. Ornegin en son Suleymaniye'de yasanan olaylar.
-Amerika'nin Irak'a yonelik isgalinin genel mantigina baktigimizda uluslararasi hukuka ve mesrutiyete saygili olmadiklarini zaten goruyoruz. Uluslararasi kamuoyunu ve hukuku hice sayan bir ulkenin Turkiye ya da Suriye'nin haklarini koruyacagini dusunebilir misiniz? Acikcasi biz bu yasadiginiz olaya pek sasirmadik, bekleniyordu zaten. Ayni sekilde olaylar Suriye ya da Iran icin de olabilir. Amerika sadece kendi cikarini dusunuyor. Dolayisiyla bence Turkiye, Suriye, Iran ve diger ulkelerin daha fazla birlikte hareket etmeleri gerekiyor. Cunku tek basimiza kaldigimizda Irak'a yapilanlarin yapilmasi cok daha kolay olur.
* Saddam sizin icin iyi bir komsu degildi. Peki ya Amerika?
-Saddamli Irak ile 30 yili askin bir suredir cok kotu iliskilerimiz var. Saddam'in yaptiklarini, kim oldugunu en iyi biz biliyoruz. Saddam'in en cok ucu bize dokunuyordu. Yine de 1980 yilinda savasa karsi cikan yine biz olduk. Savasin bolge halkina Irak ve Iran'a yarar getirmeyecegini gorduk. 8 yil savastan sonra herkes hakliligimizi gordu. Savas bittikten sonra da Saddam'in isgaline karsi ciktik. 91 savasina da karsi ciktik. Yine istedigimiz olmadi. Dolayisiyla Irak'in isgali ve Amerika'nin bize komsu olup olmamasi bu baglamda Irak halki acisindan Suriye icin cok onemlidir.
AMERIKA KOTU BIR KOMSU
* Yani Amerika Suriye icin daha mi kotu bir komsu?
-Irak halkinin butunlugu, halkin dogal kaynaklarinin halka verilmesi, demokrasinin gelmesi, Irak halkinin ozgur iradesiyle kendi yonetimini secmesi acisindan bakarsak Amerika en az Saddam kadar kotu bir komsu. Hepimizin ortak dilegi, sizinki de o yondedir diye dusunuyorum, Irak isgalinin bir an once bitmesi ve Amerika'nin bir an once bolgeyi terk etmesi. Amerika ne size ne de bize komsu olmamali diye dusunuyorum. Ornegin savas oncesi gerekcelerinin hicbirinin gercek olmadigi ortaya cikti. Soyledikleri butun yalanlar bugun tek tek kanitlaniyor.
* Dunyanin hemen her yerinden yukselen seslere ragmen Amerika saldirgan tutumunu surdurdu ve savas gerceklesti. Yanlis bilmiyorsam Suriye hala Amerika'nin terorist listesinde. Bolgeye bakis acilari hakkinda ne dusunuyorsunuz? Yeni bir ortadogu duzeni kurma cabasi mi?
-Amerika'nin yeni bir ortadogu duzeni kurmaya yonelik politikasi sizin de soylediginiz gibi butun dunyaca biliniyor. Buna karsilik yapilacak tek sey beraber hareket etmektir. Teke tek hareket ettigimiz zaman biraz once soyledigim gibi Amerika herkesi avlayabilir. Ama birlesirsek bu gerceklesmez cunku buna gucleri yetmez. Amerikalilar kendi bildiklerini okuyorlar.
* Suriye Amerika'nin terorist ulkeler listesinde mi?
-Ben buna da anlam veremiyorum. Teror olaylarina baktigimizda, biz cok cektigimiz donemlerde Amerikalilar radikal islamcilari destekliyorlardi. Biz o yillarda gittik "Gelin terorun tanimini yapalim" dedik, BM'ye basvurduk. Ama istemediler cunku cikarlarina daha uygundu. Simdi terorist dediklerini o zaman destekliyorlardi. Bugun Amerika'yi vuran teroristleri zamaninda onlar destekledi. Ondan sonra tutup da bizi terorist ulkeler arasina koyuyorlar. Kendileri teroru durdurmak adina hicbir sey yapmadi. Ne Turkiye'nin ne Suriye'nin teror konusundaki iddialarina, aciklamalarina kulak asmadilar.
Tayyip Erdogan'in buradaki imaji cok iyi
* 17 yil aradan sonra ilk kez bir Suriye Basbakani Turkiye'ye geliyor. Gezinizin icerigi nedir?
- Bu gezi ikili iliskilerin gelistirilmesine yonelik bir onem tasiyor. Iki ulke arasinda onemli ticari anlasmalara imza atacagiz. Degerli dostum ve kardesim Basbakan Recep Tayyip Erdogan ve Cumhurbaskani Sezer ile gorusucegim.
* Turkiye'nin yeni hukumetini siz nasil goruyorsunuz?
- Ak Parti hukumetinin en onemli ozelligi halkin ozgur iradesiyle, demokratik bir secimle basa gelmesidir. Gordugum kadariyla halkin ve devletin beklentilerini karsilayacak bir yapiya sahipler. Erdogan'in Arap ulkelerine yonelik ilgisi de tabii ki cok sicak karsilaniyor. Kendisi sadece Turkiye'nin cikarina yonelik degil ayni zamanda tum bolgenin cikarina, barisina katkida bulunuyor. Hukumetinizin imaji bizde cok iyi.
* Suriye'de cok Turk isadami var mi?
- Son uc yildan beri iliskilerimiz son derece hizli gelisiyor. Ziyaretimin onemli bir amaci da iki ulkenin ekonomik ve ticari iliskilerini daha da saglamlastirmak. Cok daha fazla Turk isadami ulkemize gelsin ve is yapsin istiyoruz. Bu yuzden hukumetinizle ikili anlasmalar imzalayacagiz.
Balcicek PAMIR
Haberleri gazete sayfasi goruntusunde okumak icin
SABAH e-Medya"ya
tiklayin
|
|
|
|
