|
 |
|
Aralardan kaçarım yaklaşanı yakarım
Trafik cambazı moto-kuryeler, iş yetiştirme telaşıyla hem kendi hayatlarını, hem de başkalarınınkini tehlikeye atıyor.
Kuryelerin bir çoğu kasksız, sigortasız hatta ehliyetsiz çalışıyor. Ayda ortalama 300-500 milyona, günde 16 saat mesai yapan kuryeler, kuralları 'mecburiyetten' hiçe saydıklarını söylüyorlar. Yetkililer ise kuryelerin yarattığı trafik kaosu için 'ciddi önlemler şart' diyor
Trafiğin karıncaları moto-kuryelerin sayısı her geçen gün artıyor. Neredeyse hiçbir standartı olmayan bu meslek, motosiklet firmalarının yüzünü güldürürken, vatandaşlar trafikte tozu dumana katan kuryelerden yaka silkiyor.
Motosiklet kullanmak için A2 sınıfı ehliyet gerekiyor. Bunun içinse 17 yaşını doldurmak ve 'trafik-motor-ilk yardım' gibi teorik derslerin yanı sıra 10 saatlik sürüş dersi almak yeterli. Birçoğu ehliyetsiz olan kuryeler, sigortasız ve kelle koltukta para kazanmaya çalışıyor. Kendi motosikletiyle çalışan kuryeler, evrak başı yüzde 50 prim alırken; firmalara bağlı olarak çalışanlar, hiçbir sosyal güvenceleri olmadan, ayda ortalama 300-500 milyon lira maaşla, yaklaşık 16 saat mesai yapıyorlar.
MECBUREN Ä°HLAL EDÄ°YORUZ
5 Yıldır moto-kuryelik yapan Ä°sa Åenel (26), zamanla yarıştıkları için çoÄŸu zaman trafiÄŸi alt üst eden moto-kuryelerle ilgili yeni düzenlemeler yapılmasını istiyor.
"Yeri geliyor acil evrak, hatta kan taşıyoruz. Bu yüzden zaman çok önemli. Trafiktekiler bize anlayış göstermediÄŸi için kaldırım, ters yön demeden hedefe varmaya çalışıyoruz" diyen Åenel, ekliyor "Ä°ki iÅŸte birden çalışıyorum. Günde 16 saat mesai yapıyorum. Evrak başı yüzde 50 prim alıyoruz. Ayda 500-600 milyon lira için canımızı diÅŸimize takıyoruz. Bu iÅŸ için trafikte yeni düzenlemeler yapılsın." Dört yıldır fast food kuryeliÄŸi yapan Levent Yılmaz (22), iki iÅŸte birden çalışıyor ve günde 14 saat mesai yapıyor. Kuryenin 'mecburen' kural dinlemediÄŸini söyleyen Işık, şöyle konuÅŸuyor "YemeÄŸi teslim etme süresi 30 dakika. Zaten 15 dakika hazırlanması sürüyor. Ä°ÅŸimizden olmamak için ters yola da giriyoruz, kaldırıma da çıkıyoruz. 300-500 milyon maaÅŸla çalışıyoruz. BahÅŸiÅŸler olmasa aç kalırız."
ZAMANLA YARIÅIYORUZ
49 Yaşındaki Mustafa Canbal, eski müteahhit. İflas edince motosiklet ve A2 ehliyet alıp kuryeciliğe başlamış. Canbal, "Sigorta yok, zarf başı yüzde 50 primle çalışıyoruz. Evrağı zamanında teslim etmek için kuralları çiğnediğimiz oluyor. Ayda 500 milyon lira için bütün gün zamanla yarışıyoruz" diyor.
Çalışma koşullarından memnun olmayan kuryelerin, bu koşulları değiştirmek için herhangi bir girişimde bulunmadıklarından yakınan 14 yıllık kurye İbrahim Bender ise şöyle diyor "Dernek kurup bu sorunları halledelim dedik, meslektaşlarımız umursamadı. Geçen ay dört arkadaşımız yollarda can verdi. Biz de memnun değiliz bu şartlardan."
Ä°brahim Pelit (18), ehliyetsiz ve sigortasız çalıştığı halde daha fazla evrak dağıtabilmek için 120, hatta 140 km. hız yaptını söylerken, iki yıldır bir lokantada moto-kuryelik yapan Fatih Küçük (20), günde 13 saatini motosiklet üzerinde geçirdiÄŸini belirtiyor. Sigortasız çalışan Küçük, birkaç kez kaza tehlikesi atlattığını belirtiyor. 11 yıllık kurye Burak Işık (25) da moto-kuryelerin birçoÄŸu gibi uzun süre ehliyetsiz ve sigortasız çalışmış. Işık, "Çok ceza yedim, kaza da yaptım ama yine trafiÄŸe çıktım. Åimdi ehliyetim var. 400 milyon maaÅŸa talim ediyoruz" dedi.
2000 yılında 8 bin 600 motor kazaya karıştı
İstanbul Trafik Bölge Müdürlüğü kayıtlarına göre, İstanbul trafiğinde şu anda 34 bin 815 adet motosiklet var. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre ise Türkiye genelinde bu sayı 1 milyon 51 bin 24. Yemek ya da evrak dağıtım işi için kurye olarak trafikte dolaşan sürücülerin yüzde 90'ı da büyük şehirlerde, özellikle İstanbul'da iş yapıyor.
Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı kayıtlarına göre geçtiğimiz üç yıl içinde ülke genelinde meydana gelen motosiklet kazaları en çok 2000 yılında gerçekleşti. 8 bin 673 motosiklet kazaya karıştı; 156'sı sürücü, toplam 183 kişi hayatını kaybetti. Kazalarda ölen sürücülerin 113 tanesi hatalıydı. 2002 yılında ise 7 bin 659 motosiklet kaza yaptı ve 108'i sürücü olmak üzere toplam 131 kişi hayatını kaybetti. Ölen sürücülerden 83'ü hatalı bulundu. Geçtiğimiz yıl kaza yapıp yaralanan sürücü sayısı ise 6 bin 458. Bunlardan 4 bin 863'ü kazaya sebep oldu.
Motosiklet satıcısı satıştan memnun
Moto-Kuryeler en çok satış yapan firmalardan Kuralkan Holding A.Å. Satış ve Pazarlama Müdürü Mehmet Sait Orhan, talebin yoÄŸun olması nedeniyle müşteriye en az 20 gün sonra sıra verebildiklerini söylüyor. Honda Pazarlama Müdürü SavaÅŸ Balaban ise "Motosiklet pazarının büyük bir kısmı moto-kuryelere hitap ediyor" diye konuÅŸuyor. Firma yetkilileri, moto-kuryeliÄŸin son yıllarda popüler meslekler arasında olduÄŸu konusunda hemfikir "Az sermayeyle iÅŸ sahibi olmak cazip geliyor" diyorlar. Balaban, yıl sonunda Türkiye genelinde her markadan toplam 20 bin civarında motosiklet satışı beklendiÄŸini açıklıyor.
İzmir'de iki motosiklet çarpıştı
İzmir'de kızı ve yeğenini de bindirdiği plakasız motosikletle seyahat eden ehliyetsiz sürücü, tali yoldan aniden ana yola çıkınca faciaya neden oldu. Motosiklete, anayoldan gelen başka bir motosiklet çarptı.
Kazada ehliyetsiz sürücü, kızı ve yeğeni ağır yaralanırken, diğer motosikletin sürücüsü hayatını kaybetti.
Kaza, İzmir'in Urla ilçesinde önceki akşam 20.300 sularında meydana geldi. İskele Mahallesi'nden Urla yönüne giden Erman Karataş (28) yönetimindeki 35 FZ 948 plakalı motosiklet ile tali yoldan ana yola çıkan ehliyetsiz sürücü Bayram Kanyaş'ın (48) kullandığı plakasız motosiklet, Mithatpaşa Caddesi Tekel depoları önünde çarpıştı.
SORUÅTURMA SÃœRÃœYOR
Åiddetli çarpmanın etkisiyle asfalta dağılan motosikletlerde bulunan Erman KarataÅŸ, ilk müdahalesi Urla Devlet Hastanesi'nde yapıldıktan sonra sevk edildiÄŸi Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Hastanesi'nde hayatını kaybetti.
Plakasız motosikletin ehliyetsiz sürücüsü Bayram Kanyaş İzmir Bozyaka SKK Hastanesi'nde, kızı Buse Kanyaş (8) ile yeğeni Yiğit Tınaz (10) da İzmir Yenişehir SSK Hastanesi Çocuk Servisi'nde tedavi altına alındı. Bayram Kanyaş ile Buse Kanyaş'ın hayati tehlikesinin bulunduğu öğrenilirken, soruşturmanın sürdürüldüğü kaydedildi.
NE DEDÄ°LER?
"Ä°ÅŸ akdi fesh edilsin"
* Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Feyzullah Arslan, trafik denetiminde kuralların bütün sürücüler için eşit olduğuna dikkat çekiyor. Bu konuda en büyük görevin, kurye çalıştıran firmalara düştüğünü söyleyen Arslan, "Firma, personelini eğitmek zorunda. Kurallara uymayan personelin iş akdinin fesh edilmesi gerek. Değişiklikler yapılsın, otobüs firmalarında olduğu gibi kaza yapan kuryenin firmasını da deşifre edelim" diyor.
"Bu iÅŸ primle olmaz!"
* Ä°TÃœ UlaÅŸtırma Anabilim Dalı Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Nadir Yayla, kimi zaman trafiÄŸi terörize eden moto-kuryelerin son derece tehlikeli araç kullandıklarına dikkat çekiyor. Prof. Dr. Yayla, A2 ehliyeti ve motosikleti olan herkesin bu iÅŸi yapabildiÄŸini, bunun da çok sakıncalı olduÄŸunu söylüyor ve uygulamadan kurye ÅŸirketlerini sorumlu tutuyor "Kuryelerin zarf başına primle çalıştırılmaları çok büyük hata. Åehir içi trafikte bu uygulama olmaz. Çok hızlı motor kullanıyor, sık sık ÅŸerit deÄŸiÅŸtiriyor ve kaldırıma çıkıyorlar. Ani hareket ettikleri için otomobil sürücüleri, kuryeleri yan aynadan takip edemiyor. Ayrıca polis de bazen bunlara göz yumuyor. Çalıştıran firmalara yasal bir yaptırım ve sıkı denetim uygulanmalı. Çalıştırana da ceza kesilmeli."
"Kaçak firmalar var"
* Kargo İşletmecileri Derneği (KARİD) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Aras trafikte sorun yaratan kuryelerle ilgili çalışma yürüttüklerini söyledi. Aras, "İstanbul'da yaklaşık 60 tane aktif kurye firması var. Derneğimize kayıtlı üye sayısı ise sadece dört. Bazı firmalar ruhsatsız ya da sigortasız kurye çalıştırıyor. Yönetim kurulumuzun ilk gündem maddesinde kuryelerle ilgili sorunları ortadan kaldırmak var. İstanbul'da toplam kaç kurye çalışıyor, ne kadarı resmi prosedüre uygun hareket ediyor, bu konuda yeni bir çalışma başlatıyoruz. Bu keşmekeş ortadan kalkacak" diyor.
Özlem YURTÇU - Kadir KEMALOÄLU
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
