Kurban ekonomisi 700 Trilyon

Kurban Bayramı bu yıl 700 trilyonluk bir pazar yaratacak. Uzmanlara göre bu bayram kurban satışı geçen yıldan farklı olmayacak. 3 milyon kurban kesilecek
Türkiye'de bu yıl yaklaşık 500 milyon dolar (683 trilyon lira) değerinde kurbanlık hayvan kesilecek. Uzmanlar kurban sayısının geçen yıl olduğu gibi 3 milyonu bulacağını tahmin ediyor. Türk Hava Kurumu (THK) yetkilileri ise bu yıl da 2 milyon adet kurban derisi toplamayı hedefliyor.

Hesap çok basit... Küçükbaş kurbanlıkların satış fiyatı 100-200 milyon lira arasında, büyükbaş hayvanlar ise 400-900 milyon lira arasında değişiyor. Ortalama kurbanlık fiyatı da 230 milyon lira olarak kabul ediliyor. Sonuçta bu yıl 3 milyon kurban kesileceği varsayılıyor ve bu bayram yaklaşık 683 trilyon liralık bir pazar yaratılması bekleniyor.

THK Genel Sekreteri Bircan Erçakır, 2 milyon kurbanlık derinin 1 milyon 400'ünün koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanlardan; 650 bininin ise büyükbaş hayvanlardan oluşacağını kaydetti. Erçakır'a göre Türkiye'de kırsal alanda 1 milyon kurbanlık hayvanın kontrol dışında kesilmesinin sözkonusu.

DERİLER İHALEYE ÇIKARILDI
Erçakır'a göre bu yıl küçükbaş kurban derilerinden 21 trilyon lira gelir bekleniyor. Bu ise yaklaşık 15 milyon dolar tutuyor. Küçükbaş kurbanlık hayvanların derilerinin her biri ortalama 15 milyon lira değerinde. Büyükbaş hayvanlarda ise kurbanlıkların değerleri kiloyla satılıyor. Bir büyükbaş kurbanlık derisinin ortalama 25 kilo ağırlığında olduğu ve kilogram fiyatının 2.5 milyon lira olduğu belirtiliyor. Buna göre Türk Hava Kurumu'nun bu yıl 40 trilyon lirası büyükbaş kurbanlıklardan, 21 trilyonu küçükbaş kurbanlıklardan olmak üzere toplam 61 trilyon liralık kurban derisi toplayacağı hesaplanıyor. Bu rakam toplam 45 milyon dolar tutuyor.

Türk Hava Kurumu, 7 ile 31 Ocak tarihleri arasında 61 ilde kurban derilerinin ihalesini gerçekleştirdi. Kurum, deri müteahitlerine ihalesini yaptığı kurbanlık derilerin paralarını 4 taksitte toplayacak. Dericiler, satın aldıkları kurban deri ücretinin 25'ini bayramdan sonra peşin olarak Türk Hava Kurumu'na ödeyecek. Geriye kalan yüzde 75'lik dilim ise Mayıs Ağustos ve Aralık aylarında toplanacak.

NE ALAN MEMNUN, NE SATAN
700 trilyon umutlarına rağmen kurban satıcıları bu yılki satışlardan umutsuz... Bazıları durgunluk yüzünden siftah bile yapamadıklarını, ellerindeki iyi hayvanları yok pahasına sattıklarını belirtiyor.

Sefa Ak, Amasya'dan bir hafta önce gelmiş. 21 büyükbaş kurbanlığı ile İstanbul Halıcıoğlu'ndaki kurban pazarında satış yapmayı bekliyor. Bugüne kadar 10 adet kurbanlık sattığını söyleyen Ak, "Onlar da zararına... 300, 400 milyona tosun verdik. Fiyatlar çok düştü. Zam yapsak alan olmaz. Geçen yıl ile bu yılki fiyatlar aynı. Karsız satış yapıyoruz. Tadımız tuzumuz kalmadı. Elimde kalan hayvanları köyüme götüreceğim. Kazandığım üç kuruşu da nakliyeciye vereceğim" diyor.

120 koyunuyla Erzurum'dan gelen 60 yaşındaki Hulusi Turan ise henüz siftah yapamamış. İstanbul'a gelmek için 1.5 milyar lira para harcadığını belirten Turan, "Nakliye, veteriner, yem, çadır kirası... Her şey zamlandı ama kurbanlık yerinde sayıyor."

Kurban kesim tarifesi
Beledİyelerin hizmete açtığı kesim merkezleri bayram boyunca açık olacak. Bu merkezler, iki türlü hizmet verecek: Birincisi kurbanınızı kendiniz kesmek istiyorsunuz, size yer gösterecekler, bu yer için belli bir bedel alacaklar. İkincisi kurbanınızı görevli bir kasaba kestirmek istiyorsunuz, bu durumda yer ücreti almayacaklar, ancak kesim için ayrı bir bedel talep edecekler. Bu fiyatlar şehirden şehire, belediyeden belediyeye değişiyor. Örneğin Beşiktaş Belediyesi'ndeki fiyatlandırma şöyle:

1'inci gün
Koyun, keçi vs.: Kendiniz keserseniz 2 milyon lira, kasaba kestirirseniz 15 milyon lira.

Dana, inek vs.: Kendiniz keserseniz 5 milyon lira, kasaba kestirirseniz 50 milyon-70 milyon lira arası.

2'nci ve 3'üncü gün
Koyun, keçi vs.: Kendiniz keserseniz ücretsiz, kasaba kestirirseniz 7.5 milyon lira.

Dana, inek vs.: Kendiniz keserseniz ücretsiz, kasaba kestirirseniz 35 milyon-50 milyon lira arası.

Lunapark gibi kesim yeri!
Burası Bakırköy Belediyesi'nin Ataköy 5. Kısım Sahil Çıkışı'na kurduğu kurban kesim merkezi... 5 dönümlük merkezin içinde dev bir kurban kesim alanı var. 80 kasap, bir doktor, bir hemşire ve bir veteriner hekim bayram boyunca burada görev başında. Bir ambulans hazır bulunurken, sağlık merkezinde ücretsiz şeker, kolesterol, kan taraması yapılacak. Ama hizmetler bu kadarla sınırlı değil... "Babalar kurban kestirirken, çocuklar da eğlensin" diyen belediye yetkilileri merkezin içine bir de Kültür Park kondurmuş. Parkta yok yok; atlı karıncalar, dönme dolaplar, ip cambazı, şekerci, macuncu....

Mert İNAN - Recai KÖMÜR