Asrın dolandırıcılık davasında Uzanlar'a yargıç Rakoff'tan tokat gibi yanıt: Motorola'nın iddiaları doğru ise yaptığınız dolandırıcılıktır. Telsim'in yüzde 73.5 hissesinin mahkeme gözetimine alınıp alınmayacağına ise Cuma günü karar vereceğim

Uzan Ailesi ve şirketleri aleyhine Amerikan Motorola ve Finli Nokia tarafından açılan ve "asrın dolandırıcılık davası" olarak nitelendirilen davanın ilk duruşması dün Türkiye saati ile 22.10'da Güney New York Eyalet Mahkemesi'nde başladı ve 1 saat 20 dakika sürdü. Davanın beyaz saçlı ve sakallı yargıcı Jed Rakoff, davayı esastan görüşülmeden önce, Telsim'in şu anki sermaye yapısına göre çoğunluk hisselerinin mahkeme gözetimine alınıp alınmayacağına Cuma günü karar vereceğini açıkladı. Mahkemede Motorola ve Nokia'yı Howard Stahl başkanlığında 6, Uzanlar'ı ise 4 avukat temsil etti. Dünyanın en büyük telekomünikasyon şirketlerinden olan davacı iki firmanın avukatları Uzan Ailesi'nin mahkemeye sunduğu savunmanın baştan aşağıya yalan ve yanlışlarla dolu olduğunu savundu.

Motorola avukatları "Savunma tarafı Uzanlar'ın Türkiye'de saygın insanlar olduklarını öne sürüyor. Oysa Uzanlar, Türkiye'de saygıdeğer işadamı değil. Haklarında sayısız kriminal ve ticari dava açılmıştır" yorumunu yaptı.

Uzanlar'ın Motorola ve Nokia'ya toplam 3 milyar dolarlık borcunu ödemediğine dikkat çekilen açıklamada özetle şu görüşlere yer verildi:

* Uzanlar'ın hedefi davanın bir kontrat anlaşmazlığı olarak sunmak. Ancak bu dava Uzanlar'ın karmaşık bir kriminal sistem ile büyük uluslararası şirketleri dolandırma, üç kağıda getirmesinin ortaya çıkarılacağı bir davadır.

* Uzanlar, Telsim'in yüzde 51 hissesinin yabancı bir şirkete geçmesi halinde, GSM lisansını kaybedeceklerini öne sürdü. Bu sayede Motorola ve Nokia'ya teminat olarak verilen yüzde 73.5 hissenin, toplam yüzde 24.5'e düşürülmesi gerçeğini unutturuyorlar.

ANKARA MANTIKLI DAVRANIR
* Uzanlar mahkemeye şu gerçeği söylemeyi unutmuşlar: Ulaştırma Bakanlığı ve Başbakanlık 22 Nisan 1998 tarihinde iki ayrı yazı ile, Telsim'in çoğunluk hisselerinin Motorola tarafından teminat olarak alınmasının yasalara hiçbir şekilde aykırı olmadığını bildirmiştir.

* Biz şu an için, Telsim'in sahiplerinin değişmesini değil, eskiden olduğu gibi yüzde 73.5 oranında hissenin dava sonuçlanana kadar mahkeme gözetimine verilmesini istiyoruz.

* Uzanlar'ın avukatı ise hisselerin üzerinde hiç bir işlem yapılmadan Uzan Ailesi'nin denetiminde kalmasını istedi. Uzanlar "Telsim hisselerine gözetim gelirse Türkiye Telsim'in lisansını iptal eder" dedi. Yargıç Rakoff ise buna "Ne fark var, anlamıyorum. Türk hükümetinin akıldışı davranacağına inanmıyorum. Müvekkilinizin linslarının iptali gündeme gelirse, 1 saattte hisseleri Türkiye'ye iade ederim" diye cevap verdi.

UZANLAR PARAMIZI ÇALDI
Uzanlar'ın avukatı Robert Serio, şirketin borcunun ödeyememe nedenini "Türkiye'deki kriz " olduğunu ileri sürerken, yargıç karşılık olarak "Eğer Motorola'nın iddiaları doğruysa, sizin yaptığınız dolandırıcılıktır" diye konuştu. Motorola'nın avukatı Stahl bir ara, Uzanlar için "Paramızı çaldılar. Bunlar sahtekar" dediği duyuldu. Avukatları dinleyen Yargıç Rakoff, duruşma sonunda Motorola'nın "Telsim şirketinin çoğunluk hissesi dava sonuçlanıncaya kadar mahkeme gözetiminde kalsın" isteğine şu çarpıcı yanıtı verdi: Kararımı hemen şimdi verebilirim. Ama çok haklı nedenlerle bir kaç gün düşüneceğim. Kararımı ve nedenlerini Cuma günü açıklayacağım... Uzanlar adına çete suçlaması ile açılan davaya ise 9 ve 10 Nisan'da bakılacak.

Dolandırıcılık iddiası nedir?
Motorola ve Nokia'nın, Uzan Ailesi'ne yönelik dolandırıcılık davası açmasının en önemli nedeni Telsim'de gerçekleştirilen bir sermaye artırımı. Olayın gelişimi şöyle:

6 milyona yakın aboneye sahip Telsim alt yapı yatırımlarını yapabilmek için özellikle 1998 yılında Motorola ile ilişki kuruyor. Amerikalı Motorola, GSM alt yapısı konusunda uzman. Örneğin bir bölgede cep telefonu ile iletişim kurulması gerekiyorsa, orada GSM alıcıları, baz istasyonları v.s gibi alt yapı yatırımları gerekiyor. Motorola ve Nokia bu alanda en büyük tedarikçi firmalar.

Telsim'in sahibi Uzan Ailesi büyük çapta bir yatırım yapmak için yeterli kaynağı olmadığı için bu firmalar ile özel bir anlaşma yapıyor. İki firma Telsim'e alt yapı cihazlarını alabilmesi için "satıcı finansmanı (vendor financing)" adıyla kredi açmaya karar veriyor.

Ancak söz konusu miktar milyarlarca doları bulacağı için Uzan ailesi Motorola ve Nokia'ya teminat olarak Telsim hisse senetlerini teklif ediyor. Buna göre Motorola 2 milyar dolarlık kredi karşılığında, Uzan Ailesi'nin elinde bulunan Telsim hisselerinin yüzde 66'sını teminat olarak kendi kasasına koyuyor. Varılan ve atılan imzalara göre kredi geri ödenmediğinde Telsim'in yönetimi Uzanlar'dan Motorola'ya geçecek. Benzer anlaşma Nokia için yapılıyor. Nokia, alınan kredi karşılığında Telsim'in yüzde 7.5'ini temsil eden yine Uzan Aile fertlerine ait hisse senetlerini kasasına koyuyor.

Bir süre sonra Telsim vadesi gelen borçlarını ödememeye başlıyor. Uzan Ailesi, deprem ve ekonomik krizi, kredilerin geri ödenmemesinde "force majour" nedenler olarak gösteriyor. Taraflar arasında görüşmeler sürerken, sürpriz bir gelişme ipleri koparıyor: Uzan Ailesi Telsim hissedarları olarak Ankara'da küçük bir ilçede şirketi olağanüstü toplantıya çağırıyor. Genel Kurul'da Telsim'in sermayesi 41 milyar 405 milyon liradan 25 trilyon 777 milyar 165 milyon liraya çıkarılıyor.

Bir şirketin sermaye artışına gidebilmesi için, şirketin hakim hissedarı onay vermesi gerekiyor. Yani Uzan Ailesi'nin fertleri resmi gözlemcilerin bulunduğu toplantıda el kaldırarak şirketin yeni sermaye yapısını onaylıyor. Ancak aynı kişiler, ortaklık oranları kadar şirketin kasasına koymaları gereken sermayeye vermiyor. Bu durumda, yasal prosedüre göre "kullanılmayan rüçhan hakkı" ortaya çıkıyor. Eski sermaye yapısına göre Telsim'de küçük ortaklık payı olan Standart Telekom A.Ş (Bu şirket de Uzan Ailesi'ne ait) adlı şirket, diğer ortakların kullanmadığı hakkı kullanıyor. Yani şirketin küçük ortağı bir anda büyük ortak oluyor. Böylece Telsim'in ortaklık yapısı değişiyor. Standart Telekom yüzde 50'nin üzerinde pay ile Telsim'in en büyük ortağı olurken, Motorola ve Nokia'ya teslim edilen hisse senetlerinin şirketteki oranı küçülüyor.

Bu gelişme sonrasında, 2 milyar dolar kredi veren Motorola'nın teminat olarak tuttuğu hisselerin toplam sermaye içindeki payı da yüzde 22'ye düşüveriyor. Başka bir deyişle Motorola'nın teminat olarak tuttuğu değer küçülüyor. Aynı durum Nokia için de geçerli oluyor. Onların da teminat olarak aldıkları hisselerinin, toplam sermaye içindeki payı yüzde 7.5'dan 2.5'e iniyor.

Motorola ve Nokia bu gelişmenin ardından, ellerinde bulunan hisse senetlerinin haber verilmeden yapılan bir sermaye artışı ile değerinin düşürüldüğünü ve sözleşmenin ruhuna aykırı hareket edilerek, organize bir şekilde dolandırıldıklarını belirterek mahkemeye gitti.