Radar krizi

Azeri Meclis Başkanı'nın "Ortadoğu, Orta Asya ve güney yarımküredeki tüm füze hareketlerini inceleyen Gabala radar istasyonundaki bilgileri Ankara'yla paylaşırız" sözleri, Türkiye'nin Orta Asya'ya girmesinden korkan Moskova'yı karıştırdı
Meclis Başkanı Ömer İzgi'nin Bakü gezisi olaylı başladı. İzgi ile birlikte Cuma günü bir basın toplantısı düzenleyen Azeri Meclisi Başkanı Murtuz Aleskerov'un Gabala radar istasyonu ile ilgili yaptığı açıklamalar Moskova'yı karıştırdı. Aleskerov'un Gabala'nın elde ettiği bilgilerin Ankara'ya iletilebileceği yönündeki yorumu, Ruslar'ı harekete geçirdi. Rus medyasında "Umarız, Azeri Meclis Başkanı'nın açıklamaları, Bakü hükümetini bağlamıyordur" şeklinde üstü kapalı tehditler yayınlandı.

ANKARA ANLAŞMAYI KINADI
Olay basın toplantısı, Cuma günü öğleden sonra düzenlendi. İzgi, Azeriler'le Rus hükümetinin 2 yılda 16 kez Gabala konusunda bir anlaşmaya varılması için toplandığını bildiklerini belirtti ve ekledi: Bu istasyonun 10 yıllığına Ruslar'ın hakimiyeti altına girmesi Türkiye'nin çıkarlarına da ters düşmektedir. Ancak Rusya, bu bölgeye giriyorsa, bölgenin en güçlü ordusuna sahip olan Türkiye'yi de dikkate almalıdır... BBC Televizyonu İzgi'nin bu sözlerini dün internet sitesinde "Türkiye, Bakü-Moskova radar anlaşmasını kınadı" başlığıyla verdi. İzgi'nin ardından Azeri meslektaşı Aleskerov söz aldı:

TÜRKİYE ASKERİ ÜS KURSUN
Gabala'nın Rusya'nın hizmetine verilmesi, Azerbaycan'a mali olarak avantaj kazandırıyor. Moskova ve Bakü, istasyonu ortak kullanacaktır. Ancak Gabala'daki bilgileri Ankara da kullanabilir. Ayrıca Türkiye'nin topraklarımızda askeri üs açmasını bekliyoruz... Gündeme bomba gibi düşen bu açıklama sonrası, Interfax haber ajansı, dün gün boyu Rus askeri istihbarat birimlerinin rahatsızlığını dile getiren haberler geçti. Rus askeri istihbarat yetkilileri, Interfax'a şu sert açıklamayı yaptı:

Bu istasyon bizim için bir istikrar sağlama merkezidir. Rusya, iki ülke arasındaki anlaşma nedeniyle Gabala'daki bilgileri Azerbaycan'a iletmektedir. İstasyon, güney yarımküredeki tüm füze hareketlerini takip etmekte ve Rusya'yı füze fırlatılmadan önce haberdar etmektedir. Bu nedenle umarım, Meclis Başkanı'nın sözleri, Bakü'nün politikası değildir. Azerbaycan topraklarında NATO üyesi bir ülkenin üs açma girişimini, NATO'nun Rus sınırına kadar genişletmesi olarak algılarız...

Orta Asya'nın önemi, 11 Eylül sonrası arttı, Amerika ve Rusya bölgeyi kontrollerine almak için harekete geçti. Ruslar ilk olarak, Gabala için girişimler yaptı. Ancak Moskova, dün radar istasyonu aracılığıyla Türkiye'nin de Orta Asya'da söz sahibi olmasından rahatsız oldu. Karadağ krizi boyunca Ermenistan'ın yanında yer aldığı için Rusya'yı yıllardır eleştiren Türkiye, Gabala'yı Ruslar'ın hizmetine veren Azerbaycan lideri Haydar Aliyev'i de sert dille kınamıştı.

İZGİ: PKK 10 MİLYAR DOLAR ZARAR VERDİ
Azeri gazetecilerin sorularını yanıtlayan Meclis Başkanı Ömer İzgi, Bakü-Ceyhan projesinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği yönündeki soruya "PKK, bölge ülkelerinin ekonomilerine 30 milyar dolar zarar verdi. Örgütün yalnızca bize zararı 10 milyar dolar oldu" diye cevap verdi.

Gabala, Orta Asya'nın en büyük "göz"ü
Gabala istasyonu, 7 bin 200 kilometrelik bir alandaki tüm balistik füze hareketlerini inceliyor. Bu alanın içinde Ortadoğu, Orta Asya, Hint Denizi, Çin ve Avustralya yer alıyor. SSCB'nin dağılmasından sonra çürümeye bırakılan Gabala, 24-25 Ocak tarihlerinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile Rus lider Vladimir Putin arasında imzalanan anlaşmayla 10 yıllığına Moskova-Bakü'nün ortak kullanımına açıldı. Amerika, Körfez Savaşı sırasında da Gabala'dan yararlandı. Gabala sayesinde Irak'taki tüm Scud füzeleriyle rampalarının yerlerini tespit eden SSCB, bu bilgileri Amerikalılar'a göndermişti. Yeniden faaliyete geçecek olan Gabala'da 1500 kişi çalışacak. Anlaşmaya göre bunlardan 500'ü Azeri olacak. Moskova yönetimi, 2010'a kadar Gabala'nın "kirası" için Bakü'ye 101 milyon dolar ödeyecek. Rus yetkililer ayrıca istasyonun elektrik gideri olan 5 milyon dolar ile su giderini karşılayacak olan 10 milyon doları da Bakü'ye tahsis edecek.