Benzinde kantarın topuzunu kaçırdılar
Benzinde doların artışını bahane gösterip sürekli olarak zam yapan hükümet, şimdi vergiyi artırarak doların düşüşünü görmezlikten geliyor
Otomobili olan yandı. Çünkü akaryakıt fiyatları artmaya devam ediyor. Türkiye'de son 4 ayda doların yüzde 20 oranında değer kaybetmesine karşın benzin fiyatları yükseliyor. Akaryakıt ürünlerine dün gelen yüzde 0.43 ile yüzde 1.99 arasındaki zamla birlikte, İstanbul Anadolu yakasında bir litre süper benzinin fiyatı 1 milyon 288 bin liraya çıktı. Kurşunsuz benzinin litresi ise 1 milyon 286 bin liraya yükseldi.
Dolar bazında 98 cent gibi yüksek bir seviyeye çıkan süper benzinin fiyatı, geçtiğimiz yıl doların 1 milyon 640 bin lirayı gördüğü 11 Ekim 2001 tarihinde bile 73 centi aşmamıştı. Durum böyle olunca yeni zamla birlikte tüketicilerin aklında soru işaretleri oluştu: "Dolar 1 milyon 300 bin liraya geriledi ancak benzin fiyatları hala neden yükseliyor?"
MASRAFLAR KATLANDI
Doların değer kaybetmesinin yanı sıra dünyadaki petrol fiyatları da düşüyor. Varil başına petrol fiyatı 20 dolar seviyesinde. Eylül 2001'de petrol fiyatı 40 dolara yaklaşırken, benzin 89 centten satılıyordu. Yani petrol varil fiyatlarının düşmesi, Türkiye'deki akaryakıt ürünlerinin ucuzlamasına etkisi olmadı.
17 Ocak 2002'de dünyadaki petrol fiyatlarının ve doların düşüşünü neden gösteren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, akaryakıt fiyatlarını yüzde 1.79 oranında düşürmüştü. Ancak şimdi araçlarının depolarını full'lemeye hasret kalan vatandaş yeni zamma alışmaya çalışıyor. Nasıl şoka girmesin ki? Günde ortalama 30 kilometre yol kateden bir vatandaşın aylık yol masrafı tam 62 milyon liraya çıktı.
Fiyat kazığı devam edecek
Uygulanan istikrar politikasının temelini "devletin ayağını yorganına göre uzatması" oluşturuyor. Bunun için kamu harcamaların mümkün olduğu kadar azaltmak, gelirleri ise mümkün olduğu kadar artırmak amaçlanıyor. Hazırlanan 2002 yılı bütçesinde gelir kalemleri incelendiğinde, devletin vergi gelirlerinde bir alan hariç, reel olarak artış yok gibi... Tahmin edileceği gibi, reel olarak artışın gerçekleşeceği yer Akaryakıt Tüketim Vergileri (ATV).
Maliye Bakanlığı verilerine göre 2001 yılında 5.5 katrilyon liralık ATV elde edilmiş. 2002 yılı için öngörülen miktar ise 10.5 katrilyon lira. Diğer vergi kalemlerindeki artış yüzde 50 civarında kalırken, buradan elde edilecek gelir yüzde 100'e yakın artacak. 2001 yılında ATV'nin toplam gelirler içindeki payı yaklaşık yüzde 9.5 oldu. 2002 yılında ise ATV'nin toplam gelirler içindeki payı yüzde 24'e çıkacak. Dolayısıyla benzin fiyatlarının yüksek tutulması bilinçli bir politika.
En son örneği de ATV'nin yüzde 10 oranında artırılması oldu. Süper benzinin litresinden 681 bin lira ATV alan devlet şimdi tam 750 bin 300 lira alıyor. Yüzde 18'lik KDV oranı ve kesilen çeşitli fonlarla birlikte bu rakam 979 bin 462 liraya çıktı. Böylece Avrupa yakasından otomobiline 30 litre benzin alan vatandaşın, benzin istasyonuna ödediği 39 milyon liranın, 30 milyon lirası devletin cebine gidiyor.
Litresi 1 dolara yaklaştı
| Litre |
| fiyatı |
| Tarih | (cent) | TL |
| 04.01.2001 | 89 | 602.900 |
| 28.02.2001 | 72 | 671.500 |
| 15.03.2001 | 69 | 698.900 |
| 24.03.2001 | 72 | 713.800 |
| 04.04.2001 | 65 | 862.800 |
| 13.04.2001 | 75 | 957.000 |
| 04.05.2001 | 88 | 1.008.000 |
| 15.05.2001 | 88 | 1.017.000 |
| 04.06.2001 | 91 | 1.050.000 |
| 04.07.2001 | 83 | 1.067.000 |
| 20.07.2001 | 82 | 1.083.000 |
| 28.07.2001 | 80 | 1.071.000 |
| 04.08.2001 | 81 | 1.091.000 |
| 08.08.2001 | 80 | 1.107.000 |
| 17.08.2001 | 80 | 1.146.000 |
| 04.09.2001 | 81 | 1.168.000 |
| 15.09.2001 | 80 | 1.199.000 |
| 27.09.2001 | 76 | 1.178.000 |
| 04.10.2001 | 76 | 1.213.000 |
| 04.11.2001 | 79 | 1.242.000 |
| 21.11.2001 | 82 | 1.229.000 |
| 04.12.2001 | 88 | 1.251.000 |
| 03.01.2002 | 89 | 1.286.000 |
| 17.01.2002 | 92 | 1.263.000 |
| 04.02.2002 | 98 | 1.288.000 |
Devalüasyondan sonra süper benzine yapılan zamların dökümü.
Mete TANSUt
|
