Artık kararınızı verin

Yazarımız Kızılot'un, "Ekonominin canlanması için KDV oranlarını indirin" çağrısına sıcak bakan hükümet, kararı sürüncemede bırakınca piyasalar bir kez daha kilitlendi
Geçtiğimiz hafta hükümete yaptığımız "KDV'yi indirin" çağrısı, ülke genelinde olağanüstü bir ilgi gördü. KDV'nin indirilmesi halinde, ekonominin canlanacağı, yabancı sermayenin akacağı, güven ortamı geleceği, krizin etkisiyle ertelenen harcamaların yapılması sonucu vergi gelirlerinin artışa geçeceği yönündeki açıklamalarımıza her kesimden büyük destek geldi. Kamuoyu bu önerinin etrafında kilitlendi. Ancak, neredeyse herkesin üzerinde birleştiği KDV'nin indirilmesi olayında, hükümetin yavaş hareket etmesi, piyasayı olumsuz yönde etkiledi. KDV oranlarında indirim açıklamaları, büyük sıkıntı yaşanan piyasalardaki cılız talebin tümüyle kesilmesine neden oldu.

KDV indirimi piyasayı kilitlemişken, vergi oranındaki indirim kararının daha fazla bekletilmeyip acele edilmesi gerekiyor. Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, Güngör Mengi'ye "KDV oranlarını indireceğiz" dedi. Bu toplumdaki beklentileri artırdı.

İndirim beklentisinin yoğunlaştığı hafta başından itibaren, beyaz eşya ve otomobil satışları başta olmak üzere, çoğu işyerlerinde satışlar durma noktasına geldi. Hükümetin, işi yavaştan alması nedeniyle piyasalarda ortaya çıkan bu durgunluk zaten zor durumda olan esnaf, tüccar ve sanayicileri daha da zor duruma düşürdü.

Başlangıçta 2 ay olarak planlanan KDV indirimi, gerek IMF'nin kaygıları, gerekse hükümetin "zoraki" tutumu nedeniyle, ancak 45 gün uygulanabilecek gibi gözüküyor. Ancak, KDV indiriminin açıklanmasında acele edilmezse, durgunluk daha çok artacak.

Alınan bilgilere göre, IMF 2001 yılı dengelerinin son şeklini görmeden, gelir kaybı riski olabileceği endişesiyle, KDV indiriminde acele edilmemesini istiyor. Yetkililer ise, piyasaları ateşleyecek olan KDV indiriminin, olumlu yönlerini IMF'ye anlatma ve onları ikna etme yerine, nedeni anlaşılmayan bir beklentiye girdi.

IMF'NİN KAYGISI
Bu aşamada IMF'nin kaygısı da netleşti. 2001 için KDV indirimi kararı alınmasının, "indirim piyasayı canlandırdı. Gelir kaybı olmadı. O halde 2002'de de devam etmeli" baskısı yaratacağından endişe duyan IMF, 2002 yılında programın, vergi indirimine tahammülü olmadığı görüşünde ısrarlı. 2002 yılı bütçesiyle ilgili program üzerinde görüşmeler yapılırken "vergi indirimi" önerilerine sıcak bakmadığını kesin bir dille ortaya koyan ve Türkiye'nin gelecek yıl tüm ağırlığını, "faizlerin ve enflasyonun düşürülmesi, borçların çevrilmesi" politikasına endekslemesini isteyen IMF, Ankara'da liderler düzeyinde vergi indirimi sözü verilince, bu olayın değerlendirilmesi amacıyla bir süre beklenmesini istiyor.

MALİYENİN BAKIŞI
KDV indiriminin net maliyetini hesaplayabilmek için, hangi ürünlerde indirim yoluna gidileceğinin ve indirim oranının kaç puan olacağının belli olması gerekiyor. Şu anda beyaz ve kahverengi eşya ile 1600 cc'ye kadar olan otomobillerdeki KDV oranlarının yüzde 26'dan yüzde 18'e çekilmesi söz konusu. Maliye'nin hesabına göre, vergi indiriminin satış hasılatını arttırmayacağı varsayımıyla gelir kaybı tahminen 100-120 trilyon lira dolayında.

Bir haftadır tek bir araba,tek bir buzdolabı satamadık
Geçtiğimiz hafta "Satılamayan malın KDV'si olmaz" diyerek reel sektörün sıkıntısını dile getiren Koç Holding Tüketim Grubu Başkanı Cengiz Solakoğlu, hükümetin umut verici açıklamalarından sonra KDV indiriminin bir türlü devreye girmemesini eleştirdi. Solakoğlu, şunları söyledi:

"Bir haftadır tek bir araba, tek bir beyaz eşya satışı yok. Piyasalar tamamiyle durdu. Çünkü, resmi ağızlardan KDV'yi düşüreceğiz diye açıklama yapılıp, bir beklenti getirildi. Sizin elinizde para olsa ve araba almaya niyetlenseniz, bu durumda alır mısınız? Eksik olsun, KDV'yi düşürmesinler. Ama açıklasınlar. Bir türlü reel sektörün hassaslığını kavrayamadılar. Çok yazık. 10 gündür bir karar alınamıyor. Karar alınamayacak bir mevzuu mu? Çıksınlar, her ne için bu karar alınamıyorsa açıklasınlar. 'Teknik olarak mümkün değil. Yapamıyoruz' desinler."

Bu arada yaptığı açıklama nedeniyle arkadaşlarının bile kendisini "piyasayı durduran adam" olarak gördüğünü söyleyen Solakoğlu, şöyle konuştu: "Ben 'Satılmayan malın KDV'si olmaz" derken, piyasayı harekete geçirmek için biran önce birşeyler yapılması gerektiğinin altını çizmiştim. 6 aydır da konuyu milletvekillerine mektuplarla anlatmaya çalıştığımı açıklamıştım. Bu yazıdan sonra kimi "yararlı olur" dedi, kimi "zararlı". Bakın bir senede piyasa sadece beyaz eşyada yüzde 55, otomobilde yüzde 70 geri gitmiş. Diğer sektörlerde de durum aynı. Sen KDV alsan ne olur, almasan ne olur. Bugün Siirt'teki beyaz eşya bayimiz aradı. Adama, 'Abi ne yaptın? Halkın cebinde dolar ve mark dolu. Ama KDV düşecek diye kimse harcamıyor' diyor..."

Çok ağır davranıyorlar
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: "KDV'ler 15 gün sonra indirilirse istenen sonucu getirmeyebilir. Tıpkı Ek Taşıt Alım Vergisi'nde sadece 6 puanlık indirim yapılmasının otomobil satışlarına bir etki yapmaması gibi. Onun için hızlı hareket edilmesi gerek. Ekonominin kanı çekiliyor. Eğer kan belli bir miktarın altına düşerse, bu sefer hastanın yaşama şansı olmaz."

Her gün dibe gidiyoruz
OSD Başkanı Ali İhsan İlkbahar: "BAKANLIĞA, 'Ya KDV indirimini yürürlüğe koyun ya da böyle bir şey yok diye ilan edin' diye mektup yazdım. Piyasa zaten durgundu, indirim beklentisi yüzünden satışlar iyice durdu. Günler geçiyor, ama Ankara'dan ses yok. Her gün piyasalar dibe gidiyor, aceleci davranmak gerekiyor."

Piyasalar kilitlendi
Hyundai Assan Başkanı Ali Kibar: "Vergİlerİn ineceği beklentisi yüzünden piyasalar kilitlendi. Tüketici satın almalarını erteledi. Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz'ın vergilerin ineceği yolundaki sözleri hükümetin tavrını gösteriyor. Ama uygulama yok. Hükümet tavrını net olarak açıklamalı."

YARIN: VERGİ İNDİRİMİNE KARŞI ÇIKANLARA BİRKAÇ AÇIKLAMA...

ŞÜKRÜ KIZILOT