Uluslararası Para Fonu (IMF) Türk hükümetine güvenmediğini çok net biçimde ortaya koymuş durumda. Önceki dönemlerde fazla sorun edilmeyen konular bile şimdi IMF'in olmazsa olmaz koşulu haline geliyor.
IMF Başkanı Horst Köhler'in Başbakan Bülent Ecevit'le yaptığı telefon görüşmesi ve önceki günkü, Türkiye toplantısının ertelendiğine ilişkin resmi açıklama, Fon'un bundan böyle Türkiye'ye karşı en küçük bir toleransı olmayacağını gösteriyor. Niyet mektubundaki koşullar tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmedikçe kredi dilimlerinin serbest bırakılmayacağı vurgulanıyor.
Uygulanan para, bütçe ve maliye politikalarına en ufak bir eleştirisi yok IMF'in. Ama Köhler, Ecevit'le telefon görüşmesinde dört temel eksiklik sayıyor. Birincisi, Emlak Bankası'nın hâlâ kapatılmamış olması. İkincisi, Türk Ticaret Bankası tasfiyesinin yargı engeline takılması...
Türk demokrasisinin işleyişi, Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkileri, hukuk sistemi, yargı bağımsızlığı için "bunlar sizin sorununuz, aşın" diyor IMF.
Aslında İcra Direktörleri toplantısının gündeminden Türkiye'nin çıkarıldığına ilişkin resmi açıklamanın yapıldığı saatlerde Cumhurbaşkanı Sezer Emlakbank'ın tasfiyesine ilişkin yasayı onaylamıştı. Bu sorun aşıldı. Türk Ticaret Bankası ile ilgili sorun da muhtemelen Hazine'nin yapacağı bir genel kurul toplantısıyla bu bankanın kendi kendini tasfiye karar almasıyla aşılabilecek.
Geriye iki sorun kalıyor ki, onların aşılması zor. İlki, mali bünyeleri bozulan özel ticari bankaların sermaye artırımlarıyla ilgili. Niyet mektubu gereğince bu bankaların sahiplerinden gerçekçi sermaye taahhüdü alınması gerekiyordu. Bu konu, programın belki de en hassas yönünü oluşturuyor. Bugün Türk bankalarının bütün ticari sırları, uluslararası memurların elinde. Hangi bankanın, hangi durumda olduğundan, en ince ayrıntısına kadar bilgi sahibi IMF uzmanları. Hangi bankanın ne kadar sermaye eksiği olduğu, bankanın hakim hissedarının BDDK'ya verdiği ek sermaye taahhüdü ve bunu gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceği de yine IMF uzmanlarının yakın izlemesinde. Şu anda bazı orta ölçekli bankaların yeterli sermaye taahhüdünde bulunamamaları ve bulunsalar dahi hakim hissedarların bu sermayeyi bankaya koyamayacakları anlaşıldığı halde faaliyetlerine devam ettirilmesini pek hoş karşılamıyor IMF.
IMF'in takıldığı bir diğer sorun da Telekom yönetimi. Atanan yeni yönetim kurulunun niyet mektubunda yer alan "profesyonel yönetim kurulu" taahhüdünü karşılamadığı görüşünde IMF. En azından genel müdürlüğün itibarlı bir profesyonel yöneticiye bırakılmasında ısrar ediyor. Hükümetin bulduğu son çözüm, genel müdür yardımcılarının yetkilerinin yükseltilmesi ve bunların piyasada kendini kanıtlamış profesyoneller arasından seçilmesi biçiminde.
Hükümet bu şekilde IMF'i ikna ederek kredi dilimlerini serbest bıraktırmaya, program uygulamasını kazasız biçimde sürdürmeye gayret ediyor.
Dün akşam saatlerinde Washington'a geçen Devlet Bakanı Kemal Derviş'ten gelecek hayırlı haberi bekliyor Başbakan Ecevit şimdi.
Ancak yaşanan son gelişmeler, hükümette ve hatta ekonomi bürokrasisinde, "acaba IMF Türkiye'nin sorumluluğunu üstünden atmak için bahane mi arıyor" türünden bazı soru işaretlerinin oluşmaya başlamasına neden olmuş durumda. Ancak IMF taahhütlere harfiyen uyulmasını istiyor ve işi sıkı tutacağını, oldukça sert bir üslupla Türkiye ve dünyaya duyuruyor. İşte bu nedenle, yüksek sesle telaffuz edilmese de, "IMF"siz bir program" senaryolarının ihmal edilmemesi gerektiği düşüncesi, hükümet ve ekonomi bürokrasisinin bazı kesimlerinde hakim olmaya başlıyor. IMF'siz program, tabii ki arzu edilmeyen bir sonuç. Bunun tam anlamıyla bir cehennem senaryosu olduğunun herkes de farkında. Ama ya mecbur kalınırsa?
Magazin
