Avrupa'yı titreten korku

Türkiye'de kurt ve güvercin tartışmalarıyla La Fontaine'in hayvan masallarını gündemden düşürmüyoruz ama bu arada Avrupa başka korkular ve kaygılarla uğraşıyor.

Son yıllarda Avrupa'da katıldığım her toplantıda tanık olduğum bu kaygı, geçen hafta Versailles Sarayı'nda düzenlenen ve bir "Kültür Davos'u" yaratma amacına yönelen "Dünya Kültür Zirvesi"nde de apaçık ortaya çıkıyordu.

Bu arada bir not:

Toplantının tartışmasız yıldızı Orhan Güvenen'di. Mükemmel Fransızca'sı, fikirleri ve bilimadamı-şair kimliklerini üst üste çakıştırmasıyla inanılmaz bir konuşma yaptı. Sık sık alkışlarla kesilen bu tebliğ sırasında, yanımda oturan Profesör Niyazi Öktem "Daha önceki yıllarda bir Türk bilimadamının, toplantıların yıldızı olmasına alışık değildik" dedi.

Keşke Türkiye, Profesör Güvenen'i Versailles Sarayı'nda izleme olanağı bulsa ve bununla gurur duyabilseydi.

***

Avrupa'nın korkusu; Amerika karşısında ezilmek ve silinmek.

Toplantıya katılan Fransız konuşmacıların hemen hepsi bu konuya değindi.

Dünyayı değiştiren internet "A'dan Z'ye kadar Amerikan'dı."

Avrupa'nın Amerika karşısındaki rekabet koşulları giderek kayboluyordu.

Hatta ABD'de yaşamakta olan bir Fransız bilim kadını, oradaki gündelik yaşamın ne kadar kolaylaştırıldığından örnekler vererek, bu işi daha da ileri noktalara götürdü.

***

Dünyanın en makbul lisanı sayılan ve insanların ortak iletişimini sağlayan kültür diline "lingua franca" demek adet olmuştur.

Eski dünyanın lingua franca'sı, bildiğimiz gibi Fransızca'ydı.

Bugünün lingua franca'sı ise İngiliz dili.

Dünyanın neresinde olursa olsun internet karşısına geçen her çocuk Amerikan İngilizcesi'yle karşılaşıyor.

Hollywood filmlerinin, televizyon dizilerinin, bilgisayar oyunlarının ve pop müziğinin yaygınlaştırdığı Amerikanca, internetle inanılmaz boyutlara taşınıyor ve insanlığın ortak dili oluyor.

Dünyadaki yüz milyonlarca internet kullanıcısının yarısı zaten Amerika'da yaşamakta. Geri kalanının da çoğunlukla erkek, eğitimli ve İngilizce bilir olarak tanımı yapılıyor.

Kullanıcı sayısınıın 2003 yılında bir milyarın üstüne çıkacağı ve bunun üçyüz milyonunun Çinli olacağı hesaplanıyor.

Bu insanların hepsi Amerikanca ile karşı karşıya gelecek.

Bir zamanların lingua franca'sı olan Fransızca ise artık uluslararası toplantılarda konuşulmaz hale geldi.

Merkezi Paris'de bulununa UNESCO gibi kurumlardaki bir çok toplantı ve yazışma İngiliz dilinde yapılıyor.

***

Fransız krallarının kellelerini kaybettiği görkemli Versailles Sarayı, ihtilalden yüzlerce yıl sonra bam başka bir korkuyla sarsılmakta: Amerika korkusu.