Koalisyon zor zanaat

Koalisyon idaresi kolay değildir... Kurmak zordur... Devam ettirmek ise daha zor... Açıkçası, koalisyon "narin bir çiçektir", itina ister.

Türkiye, koalisyon ile 1961'de tanıştı.

O tarihten bugüne tam "13 koalisyonumuz" oldu.

En uzun ömürlüsü, Demirel'in kurduğu ve "Birinci MC" diye bilinen "dörtlü" koalisyon... 27 ay sürdü... Bu bir rekor.

Sonra yine Demirel'in, Erdal İnönü ile kurduğu koalisyon... 18 ay.

Diğer koalisyonların "ömrü" daha kısa.

Koalisyonlarımızın yedisi "bir yıl bile" yaşamamış.

Açıkçası...

Koalisyon "zor zanaat."

***

Dün Meclis'te Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli ile konuştuk:

- Koalisyonun bir yıl önceki havası... Fiyakası... Uyumu... Büyüsü yok gibi... Ne dersiniz?

- Son soruşturma komisyonları konusu üzerinde yapılan tartışmalarda, koalisyon ortakları, birbirlerini tam anlayamadıkları için, farklı değerlendirmelere girdiler... Bu farklılığın getirdiği bir burukluk söz konusu olabilir.

- Nasıl giderilir?

- Zaman içinde giderilir.

- Bu koalisyon, Türkiye'nin "on üçüncü" koalisyonu... Koalisyonların ömrü uzun olmuyor... Ya şimdikinin ömrü?

- Koalisyonun uzun ömürlü olabilmesinin ön şartı, protokol ve hükümet programı çerçevesinde hareket etmek. Bu çerçeve dışındaki ani siyasal ve sosyal olaylar... Gelişmeler... Koalisyonu sarsmamalı.

- Ama bir sarsıntı var.

- Konu ortaklık hukuku açısından değerlendirilmeli... Orada da iki tane temel var... Protokol ve program.

- Devlet Bey, bu işin "önünde, arkasında" ne var?

- Konuyu, suni olarak tırmandırma gayretleri var... Krize taşımak isteyen çevreler var.

- Meclis içinden mi, dışından mı?

- Hem içerden, hem de dışardan... Ve işin faturasını MHP'ye çıkarmak istiyorlar... İşin çirkin yönü de bu.

***

Meclis'te, Mesut Yılmaz'a sorduk:

- Koalisyonun geçen yılki cakası... Uyumu... Rüzgarı yok... Ne diyorsunuz?

- Hiçbir şey söylemiyorum.

- Mesut Bey... Koalisyonların ortalama ömrü pek uzun değil... Ya bu koalisyonun ömrü?

Yılmaz sustu.

Birlikte yürüdük... Asansörle ikinci kata çıktık... Hâlâ suskun.

- Efendim "susma hakkınızı" mı kullanıyorsunuz?

- Hayır... Cevap vereceğim.

Yine bir süre sustu...

Ve sonra dedi ki:

- Bu koalisyonu zehirleyecek tek şey, ortağının sırtından prim yapma hevesidir.

***

Süleyman Demirel "bu işlerin eski ustası."

- Sayın Demirel... Koalisyon?

- Koalisyon idaresi zordur... Ama, sandıktan tek parti iktidarı çıkmıyorsa... Mecburiyettir... Onun için dünya bu konularda çare arıyor.

- Nedir çare?

- Demişler ki... Birini seçelim, hükümeti o kursun... Bunun adı başkanlık... İsrail, başka bir model geliştirdi... Dedi ki... Başbakan'ı halk seçsin... Kara Avrupası, çok parçalı... İtalya'da 50 yılda 48 hükümet... Tabii onların bünyesi farklı... Kaldırıyor.

- Siz bir defasında 27 ay... Diğerinde 18 ay götürdünüz... Nasıl oldu?

- İnönü ile 18 ay, evet... Daha ne kadar gidebilirdi, bilmiyorum. Gayet iyiydi... Üstelik de, birbiri ile kırk yıl mücadele etmiş iki siyasi hareket.

- Ya şimdiki koalisyon?

- 18 Nisan seçimlerinden sonra çıkan ilk imkandı...

Şu ana kadar gelebildiler.

- Şimdiden sonra?

- Gönül ister ki götürebilsinler.

***

Koalisyonumuz "nezle" oldu.

İlacı "uzlaşma."

Hastanın tamamen iyileşmesi ise "zanaatkara bağlı."