Depremle ilgili bağışlar vergiden düşülür mü?
Ulusça hepimizi sarsan deprem felaketinin, yaralarını sarmak için sadece devletin değil, kişi ve kuruluşların da, maddi destek vermesi ve bazı fedakârlıklarda bulunması gerekiyor. İlk günden itibaren, Türkiye'nin ve dünyanın dört bir yanından gelen ve giderek artan bağış ve yardımlar, bu konudaki duyarlılığın olumlu bir göstergesi...

Bu arada, merak edilen konulardan biri de, deprem felaketi nedeniyle, yapılan bağış ve yardımların vergiden düşülüp düşülemeyeceğiyle ilgili.

Hemen belirtelim, vergi yasalarımızda deprem ya da başka bir nedenle yapılan bağış ve yardımların "vergiden düşülmesi" diye bir düzenleme yok. Yapılan bağış ve yardımın bazı koşullara bağlı olarak, "kazançtan düşülmesi" sözkonusu. Halk arasında, sık sık kullanılan "vergiden düşme" deyimi hatalı bir deyimdir. Vergiden değil, gelir vergisi mükelleflerinde "beyan edilecek gelirden" kurumlar vergisi mükelleflerinde ise "kurum kazancından" düşme sözkonusu.

Yasalarda bağış ve yardımlar
Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi yasalarında, bağış ve yardımlarla ilgili özel maddeler var. (GVK Md. 89/2 ve KVK Md. 14/6). Her iki yasa maddesine göre de; genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idareleri ve belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu menfaatine yararlı derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme ve faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara "makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımlar" o yıla ait beyan edilecek gelirin (kurumlar vergisi mükelleflerinde kurum kazancının) "yüzde 5'ini aşmayacak şekilde" indirim konusu yapılabilir.

Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal ve hakkın "maliyet bedeli" ya da "mukayet değeri" (yani muhasebe kayıtlarında gösterilen değeri), bu değerde mevcut değilse, Vergi Usul Yasası hükümleri çerçevesinde, takdir komisyonlarınca belirlenecek değeri esas alınır.

Görüldüğü gibi, vergi yasalarında adı belirtilen yerlere yapılan bağış ve yardımlarda, yüzde 5'lik bir indirim sınırlaması var. Ancak 7269 sayılı yasaya göre yapılan nakit para şeklindeki yardımlarda, böyle bir sınırlama yok.

7269 sayılı yasaya göre bağışlar
Deprem, yangın, su baskını gibi doğal afetlerle ilgili 7269 Sayılı "özel bir yasa" var. Bu yasanın 45. maddesine göre, afetleden zarar görenlere yardımda bulunmak üzere kurulan "milli yardım komiteleri" ile "mahalli yardım komitelerine", MAKBUZ KARŞILIĞI yapılacak bağış ve yardımlar, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, vergi matrahından indirilebilecektir. Aynı indirim, Kızılay'a, doğal afetler nedeniyle yapılacak bağış ve yardımlar için de sözkonusudur. (7269 Sayılı Yasa Md. 7,33 ve 44)b

7269 sayılı yasaya göre yapılan "nakit para" şeklindeki yardımlar özellik taşıyor. Bu yardımların herhangi bir sınırlama olmaksızın, "tamamı" vergi matrahından indirilebilmektedir.

Deprem olayı çok yeni olduğu için, milli ve mahalli nitelikteki yardım komiteleri henüz oluşturulmamıştır. Bu komitelerin biran önce oluşturulması, deprem nedeniyle yapılacak yardımları hızlandıracaktır. Yardım yapacak olanların bir kısmı, 7269 sayılı yasaya göre yapacakları yardımların tamamını, gelir ya da kurumlar vergisi matrahından indirebileceklerini farkettiklerinde, yardımın tutarı da artacaktır.