S A B A H O N L I N E 14.06.1999

Şu an 14 Haziran 1999 - Pazartesi tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

14.06.1999

Anasayfa

Win-Turkce US-Ascii

Türkiye'nin lehine olacak
Amerika'nın yeni AB Temsilcisi Morningstar, Bakü-Ceyhan hattını değerlendirdi.

ABD Başkanı Bill Clinton ve Dışişleri Bakanı Madelenine Albright'ın, Hazar Bölgesi Enerji Diplomasisi Özel Danışmanlığı'nı yürüten Büyükelçi Richard Morningstar, yeni görevine atanması ile ilgili olarak Senato Dışilişkiler Komitesi'nde konuştu.

Morningstar'ın Haziran sonuna doğru Türkiye ve Hazar bölgesine son bir gezi yapması ve AB büyükelçiliğinin Senato tarafından onaylanmasının ardından Brüksel'de görevine başlaması bekleniyor.

Hem yönetim hem de Kongre, Morningstar'ın Hazar bölgesi ülkeleri arasında kurmaya çalıştığı yapıcı diyaloğun ardından, Amerika ve Avrupa Birliği arasındaki ticari ve politik birçok konuda da başarılı bir koordinasyon gerçekleştireceğine inanıyor.

Türkiye'ye Bakü-Ceyhan ve Trans-Hazar doğalgaz projelerinde büyük destek veren Morningstar'ın AB'de görev yapacak olması büyük fırsat olarak değerlendiriliyor. Avrupa Birliği'nin NATO'ya paralel olarak geliştirmeye çalıştığı yeni savunma girişiminde Türkiye, güvenilir bir NATO üyesi olarak iki organizasyon arasında köprü oluşturabilir. Özellikle Kosova'da Türkiye'nin politikası ile Yunanistan'ın tavrı karşılaştırılacak olursa, Avrupa'nın uzun vadelik bir savunma modeli oluşturması sürecinde Türkiye önemli bir rol alabilir.

Güneydoğu atağı
Morningstar, Kosova savaşının bitmesinin ardından Güneydoğu Avrupa'ya büyük miktarda yardım akacağını, kendisinin büyükelçiliğinin de onaylanması durumunda bölgenin yeniden yapılanmasına ağırlık vereceğini belirtti. Ancak bölgeye yüklü miktarda yatırım, bir anlamda Bakü-Ceyhan Petrol Boru Hattı'na alternatif olarak görülen Balkan hattı için de gerekli finansmanın çıkması anlamına gelebilir. Morningstar, Bakü-Ceyhan projesinde daha hızlı hareket edilmesi gerektiğini vurguladıkça, petrol şirketleri Batılı devletlerin mali desteğinden yararlanabilecek bu alternatife daha sıcak bakabilirler.

Bakü-Ceyhan ve Trans-Hazar
Büyükelçi Morningstar, SABAH'a petrol ve doğalgaz projelerinde gelinen son noktayı şöyle değerlendirdi:

"Bakü-Ceyhan projesinde Türkiye'nin Azerbaycan Konsorsiyumu'na iki hafta önce sunduğu dökümanın ardından, boru hattının maliyeti ve bitirme garantisi konusunda Türkiye ve şirketlerin İstanbul protokolünde anlaştıkları gibi görüşmeler devam etmektedir. Bakü-Ceyhan'ın maliyeti 2.4 milyar değil de daha fazla olacak ise ve Türkiye bu miktarı şirketlere kabul ettirebilirse, bu Türkiye'nin çıkarınadır. Çünkü bu, Türkiye'nin mali yükümlülüğünü azaltacaktır. Trans-Hazar doğalgaz boru hattı ticari açıdan yapılabilir, ancak bu projenin başarılı olabilmesi için Azerbaycan ve Türkmenistan devlet başkanları Aliyev ve Niyazov'un konuşup, iki ülkenin de işbirliği ile kazançlı çıkacakları bir formül konusunda görüş birliğine varmaları gerekiyor. Azerbaycan'ın ilerde dışa satma durumunda olacağı büyük miktarda doğalgazı olacağı için Trans-Hazar hattından geçecek Azeri ve Türkmen gaz miktarı karşılıklı görüşmeler sonucu tesbit edilmelidir. Rus gazını Karadeniz'in altından Türkiye'ye taşıyacak 'mavi akım projesi', Trans-Hazar hattı için gerekli finansmanı olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, Karadeniz'de 2 bin metre derinlikte inşa edilecek bu boru hattının doğaya herhangi bir zarar vermemesi için de giderilmesi gerekli teknik sorunlar vardır. Karadeniz'deki hidrojen sülfit gazının çevreye tehlike unsuru olup olmayacağı konusunda da çalışmalar yapmak gereklidir."

Zeyno BARAN