Tarihe geçmiş 'kartal göz'ler

KAYA GENÇ

02.10.2008

* Kimse yılın en parlak filmlerinin bu hafta gösterime girdiğini lütfen söylemesin. Bayram tatili bitiyor diye mutsuzsanız, Cinnet'le rahatlayın veya bayram boyunca yaptıklarınız birer hatıraya dönüşürken Gölgeler'in oynadığı salona girin. Ya da iyi bir sinefilin yapacağı gibi, kendinizi lüzumsuz görünen bilgilere bırakın. Kartal Göz ismi nereden geliyor? Kartalların gözlerinin özelliği nedir? Tarihte 'kartal göz' ismiyle neler yapılmıştır?

* Romalı kartal, Lazio'nun; sarı fon üzerinde kanatlarını açmış bir kara kartal, Yunanistan'ın AEK takımının ve elbette asıl kara kartal BJK'nin sembolü. Bu kartalların kaynağı Bizans İmparatorluğu ve Konstantinopolis.

* Kartalların görme yeteneği insanlarınkinden dört kat daha kuvvetli. Bunun sebebi de kartalların anatomik özellikleri. Kartalların çok büyük gözleri var; retinaları da oldukça geniş. Kartallar kafalarını tam 270 derece döndürmek suretiyle incelemek istedikleri kişi veya nesneye bakabiliyorlar. Ayrıca, şeffaf bir göz kapağı sayesinde kartallar gözlerini kötü niyetli başka hayvanlardan koruyabiliyor.

* Kasım ayındaki seçimlerde iktidarı 'Burak' Obama'ya kaptırmamaya çaresizce çalışan Cumhuriyetçiler, 1960'lı yıllarda Arizona'da 'beyaz Anglo-sakson Protestan' olmayan Amerikalılara karşı 'kartal gözü' isimli bir girişimde bulunmuş. O günlerde yalnızca okuma yazma bilen kişiler oy kullanabiliyormuş; Cumhuriyetçiler de yasaların getirdiği ayrımcı özgürlükleri sonuna kadar kullanmış. Arizona'da yapılan sözlü sınavlarda potansiyel seçmenlere nereden geldikleri, geçmişleri sorulmuş, siyahiler bir güzel aşağılanmış. Yıllar yıllar sonra, 1999'da Kosova Savaşı devam ederken bu ülkenin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin ateşkesin sürmesini zorunlu kılan 1199 numaralı kararına uyup uymadığını kontrol etmek için oluşturulan operasyonun da adı, 'kartal gözü'ymüş.

* 17 Ekim 1998'de NATO, silahsız bir 'gözlem uçağı' aracılığıyla ateşkesin sürüp sürmediğini denetledi. 24 Mart'a kadar süren operasyon kapsamında bölgedeki insan hakkı ihlalleri NATO'nun kartal gözlü teknolojisiyle tespit edildi.

* Kartal Göz hakkında Los Angeles Times'dan Michael Phillips diyor ki: "Bu gerilim filmini ancak bir küresel konumlandırma sistemi sevebilirdi. Eğer adına harita denilen o yerel konumlandırma sistemlerini kullanmaya hâlâ devam ediyor olmasaydım, Google'ın harita programındaki gibi veya uzaydan görüldüğü şekliyle dünyayı gösteren o manyak-süper-siber-tekno ve gösterişçi sekanslara daha çok ilgi duyabilirdim. Filmin merkezinde, hükümetin güvenlik paranoyasının iyiden iyiye arttığı ve sıradan bir insanın hayatındaki her şeyin cep telefonları, güvenlik kameraları, GPS ve ATM cihazları aracılığıyla dijital olarak incelenebileceği, dinlenebileceği, manipüle edilebileceği var." Belki de mahalle ve aile baskısı karışık bayram ziyaretlerinden sonra asıl baskıcı büyük birader hakkındaki bu filmi görmek o kadar da kötü bir fikir değildir.

* Cinnet, yönetmeni Tony Giglio'nun ilk filmi. Gölgeler'in yönetmeni Milcho Manchevski, Venedik Film Festivali'nde 1994 yılında Altın Arslan ödülü kazanan ünlü Makedon filmi Yağmurdan Önce'nin yönetmen ve senaristi. Kendisi ayrıca The Wire dizisinin ilk sezonunda, dokuzuncu bölümün ('Game Day') yönetmenliğini yapmış.

Yayın tarihi: 3 Ekim 2008, Cuma
Web adresi: http://www.sabah.com.tr/2008/10/03/cm/haber,792DB963E46046A7BF7A4DF596D59BCA.html
Tüm hakları saklıdır.