  |
|
Yemek yemeğe zaman ayıran daha zor kilo alır
Beslenme piramitleri, en çok ve en az hangi gıdaların tüketilmesi gerektiğini gözler önüne seriyor. Ancak şu bir gerçek ki; yemeğe iyi zaman ayırmayan ve spor yapmayanlar kilosunu koruyamıyor, hatta diyete karşın daha da çok kilo alıyor.
Geo dergisinin ocak sayısında ele alınan 'Diyetler Neden Şişmanlatır' konulu dosya habere göre, diyetle ilgili son dönemlerin en çok konuşulan yöntemlerinden biri; beslenme piramitleri. Piramitler, hangi gıda maddelerinin hangi miktarlarda alınırsa sağlığa uygun olduğunu kamuoyuna basit bir tasvirle açıklamaktan sorumlu. Buna göre piramidin en altındakiler büyük miktarlarda, tepesindekiler ise ancak belli ölçüde tüketilebiliyor. Ancak, belirtmekte yarar var; piramitler diyet programları olmaktan çok; değişik yönelimlerin beslenme felsefesini gözler önüne serer. Örneğin Atkins Piramidi'nin yanı sıra, bir de zayıflatmayı hedefleyen Atkins Diyeti vardır. Yağ ve karbonhidratlar; et, makarna, ekmek ya da patates gibi besin maddelerinin farklı piramitlerde farklı konumlandırılmasıyla belgelenir.
HERKES ATKINS'E KARŞI
Geniş ölçüde tanınan ilk gıda piramidi 1992'de ABD Tarım Bakanlığı tarafından yayımlandı. Patates o zamanlar sağlıklı bir beslenmenin temeli sayılıyordu, bu nedenle piramidin en altında karşımıza çıkıyor. Oysa Harvard profesörü David Ludwig'in Logi Piramit'inde (Düşük Glisemik Endeks), Walter C. Willett'in Willet Piramit'inde ve Dr. Robert Atkins'in Atkins Piramit'inde patates tepede yer alır. Bu da şu demektir: Dikkat! Patates genel olarak sağlıksız değildir. Hatta özellikle kabuğuyla pişirilirse, bolca potasyum, B ve C vitamini içerir. Bununla birlikte, yeni piramitlerde patates kötü puan alıyor, çünkü glisemik endeksi (GI) yüksek. Ancak, pişmiş patatesi ertesi gün tekrar ısıtan, pankreasını korumuş olur, çünkü ikinci ısıtma GI'yi düşürür. Glisemik endeks, aslında bir beslenme piramidinde yer alamayacak kadar karmaşıktır. Bu içinden çıkılmaz durum karşısında Robert Atkins'in tavsiyesi çok basit görünüyor: "İstediğiniz kadar yağ ve et yiyin, bir yandan da zayıflayın!" Diğer diyetlerde yasak olan her şey Atkins'te serbest. Fındık, ekşi krema, peynir, jambonlu yumurta, soslu koca bir biftek... Diğer yandan nişastalı sebzeler; ya da kavun, karpuz, ananas gibi tatlı meyveler yasak! Atkins, işte bu kurallarıyla kitlelerin yaşam  tarzı gurusu haline gelirken birçok hekimin düşmanı oldu. Özellikle Amerikalı sağlık uzmanları arasındaki nüfuzlu vejetaryen grup, bu beslenme öğretisinin yaratacağı korkunç sağlık sorunlarına karşı uyarıyor... Ancak bütün bu eleştirilere karşın, sadece Amerika'da 26 milyon kişi Dr. Robert Atkins'in destekçisi...
MEYVE-SEBZE VAZGEÇİLMEZ!
Atkins; diyetinin etkisini, vücuttaki yağ ve proteinlerin metabolizma tarafından karbonhidratlar kadar kolay işlenmemesiyle açıklıyordu. İşte bu yüzden de Amerika'da 'Low Carb' (düşük karbonhidrat) etiketiyle satılan bin 500'ü aşkın ürün, büyük talep görüyor. Aralarında alkolsüz bira, patates cipsi, hatta 'karbonhidratsız Bacardi' bile var... Düşük karbonhidrat kullanımını öneren Atkins Diyeti'nin sağlık açısından çeşitli dezavantajları görülüyor. Lifli gıdaların az olması potasyum, magnezyum, folik asit ve C vitamini gibi önemli maddelerin eksikliğine yol açıyor. Bu nedenle kalp ritim bozukluklarına, osteoporoza ya da safrakesesi iltihaplarına neden olabiliyor. Peki sonuç olarak varılan nokta nedir? l Diyetler çoğunlukla sürekli incelik sağlamaz, hatta sıklıkla şişmanlatır. İnce olmak sağlıklıdır ama hızlı zayıflamak yalnız belli tıbbi vakalara tavsiye edilebilir. l Önerilenlerin tümü içinde iyi not alan ve şişmanlamadan sınırsız yenebilen tek gıda maddesi grubu; meyve ve sebzelerdir. Tam tahıllı ürünler de olumlu bulunuyor. Yalnızca Logi Piramidi'nin savunucuları, glisemik endekslerinden ötürü onlara iyi gözle bakmıyor. l Yemeğe zaman ayıran, daha zor kilo alıyor: Yetişkinler gibi çocuklar da, kahvaltı etmezlerse, istatistiksel olarak şişmanlama riski altında. l Birkaç kap yemekten oluşan bir öğün ile mide daha çok doluyor ve toplamda koca bir porsiyon makarnadan daha az kalori alınmasına yol açıyor. l Spor olmadan kilo sürekli olarak korunamaz. ABD Sağlık Dairesi'nin Ocak 2005'te yayımladığı beslenme önerileri de bunu doğruluyor: Sağlıklı kalmak isteyen, sebze-meyve porsiyonlarını artırmakla yetinmemeli, sürekli zayıflamak isteyen, buna ek olarak günde 60 ila 90 dakika spor yapmaya kendini hazırlamalı.
|
