Hastane hastane gezerken ölen hastalar
Babamın göğsünde ani bir sıkışma oldu. Alelacele, bulunduğumuz ilçenin hastanesine kaldırdık. Fakat acildeki doktor, kardiyoloji uzmanlarının olmadığını söyleyerek bizi; il merkezindeki numune hastanesine gönderdi. Numune acildeki nöbetçi doktor, kardiyoloji uzmanını telefonla aradı. Ancak o, gelip hastayı görmeye bile gerek duymadan, servisinde yer olmadığını ve hastayı tıp fakültesine sevk etmesini söylemiş. Babamı, oradan da tıbba götürdük. Bu arada 4,5 saat geçti. Tıp fakültesi acil servisinde, babama kalp krizi teşhisi kondu. Kalp damarlarındaki pıhtıyı eriten bir tedavi uygulandı. Babam kurtuldu. Fakat, biraz daha geç kalsaymışız bu tedavi yapılamayacakmış. Acil müdahale gerektiren hastaların, bu şekilde hastane hastane dolaştırılması doğru mu? Hastalar yollarda telef olup gidiyor.
Olayın benzerlerini 'Yedi hastane gezdi, sekizincisine yetişemedi' türünden başlıklarla medyada hemen her gün izliyoruz. Acil hastaların boş yatak olmadığı, uzman hekim bulunmadığı veya imkanlar yetersiz olduğu için bir hastaneden diğerine yollanırken yollarda yitip gitmeleri; önemli bir hasta hakkı ihlalidir. Şöyle ki; acil durumdaki bir hastaya, gerekli müdahaleyi yapmak, her hekimin ve her sağlık kurumunun temel görevidir. İster özel, ister kamu hastanesi olsun, hastanın sigortası, sağlık güvencesi, parası bulunsun ya da bulunmasın, hastadan haberdar olan doktor, o sırada görevli olsun veya olmasın; acil durumdaki hasta için gerekeni yapmakla yükümlüdür. Hiçbir hekim veya hastane bundan kaçamaz. Hastanede görevli olması bir tarafa; mesaisi dışında örneğin yolda rastladığı bir hasta veya kazazedeyi görmezlikten gelen, doktor olduğunu söylemeyip ilk yardımı yapmayan hekim bile yasalar karşısında suç işlemiş olur. Hayati tehlikesi bulunan hasta, ilk müdahalesi yapılıp, durumu stabil hale getirildikten sonra, başka bir hekime ya da hastaneye sevk edilebilir. Elbette hastanın durumu, daha ileri düzeyde bir hastanede veya başka bir branştan hekim tarafından tedaviyi gerektirebilir. Ancak bu durumda bile nakil işleminin güvenli bir biçimde yapılmasından, hastayı ilk gören hekim sorumludur. Sevk edilen hastaneye ulaşıncaya kadar, hastanın sağlığından, hastayı sevk eden hekim sorumludur. İlk müdahaleyi yapmadan, gerekli tedbirleri almadan, uygun araç, donanım ve personel desteği sağlanmadan, gönderdiği hastaneyle irtibata geçip hasta için yer olduğunu öğrenmeden; hastayı gönderen hekim veya sağlık kurumu suçlu duruma düşer. Acil servise başvuran her hasta, muhakkak orada görevli olan hekim tarafından muayene edilip, gerekli tetkikleri yapılıp değerlendirilmelidir. Hastalığının ne olduğu, hayati tehlikesinin olup olmadığı anlaşıldıktan ve ilk müdahalesi yapılıp, yaşam desteği sağlandıktan sonra sevk edilebilir. Her hekim, acil durumlarda gereken müdahaleleri yapabilecek eğitim ve donanıma sahiptir. İlk ve acil müdahale için herhangi bir branşta uzman olmak gerekmez. Acil olarak başvurmuş hastalar, kapıdan döndürülemez, muayene edilmeden bir başka merkeze sevk edilemez. Hastanın durumu, güvenli olarak nakline izin vermiyorsa, örneğin aktif bir kanaması varsa, kanama kontrol altına alındıktan sonra sevk edilmeli; gerekiyorsa hekim veya hemşire nezaretinde ve ambulans ile nakli sağlanmalıdır.
Prof. Dr. Tevfik Özlü
|
