Müteaahhidin elinde arazi var, müşteri yok! Bu arada kurulmuş, para toplamaya başlamış ama proje arayan kooperatifler var. İşte konuttaki durgunluk bu iki kesimi birleştirecek....Müteahhit kooperatiflerin kapısını aşındırmaya başladı bile. A sınıf için konut üretmeyi düşündüğü arazide bu kez B ve altına inecekler. Aslında gerçek talebe inecekler. Bu dalga, olması gereken dönemi erkene çekti.
Türkiye pazarına 1 yıl önce giren ABD'nin en büyük 5 emlak franchise kuruluşundan biri Realty World'ün Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Büyükçetin, kurların yükselmesi, faizlerin bir anda yüzde 2'lere çıkması ve çimento-demir maliyetlerindeki artışla durgunluğa giren inşaat sektörünün bundan sonra izleyeceği yol ile ilgili ilginç saptamalarda bulundu. Büyükçetin, içinde bulunduğumuz durumun sektörün 3-5 yıl içinde katedeceği yolu erkene çektiğini belirterek, "Elinde çok değerli arsalar olan müteahhitler var. Onlar o arsalarda A gelir düzeyine
konut yapmaya hazırlanıyordu. Ama şimdi bundan vazgeçip daha farklı projelere yönelecek; bunu yaparken de hazır kooperatiflerin kapısına gidecekler" diyor.
B VE C SINIFA İNİLECEK * Bize 80'leri hatırlatan kooperatifler şimdi yeniden konuşulmaya başlandı. Ne oldu da yeniden gözde oldu kooperatifler? Bu kriz aslında Türkiye'nin gerçek ihtiyacı olan ve müteahhitlerin birkaç yıl sonra gireceği B ve C sınıfı konutların üretimini öne çekecek. Müteahhitler o sınıfa inmek zorunda; çünkü ellerinde büyük bir arsa stoğu var. Eskiden bu arsalarda lüks konut yapacakken şimdi aynı arsayı sosyal konuta uygun projelerle değerlendirecekler. İşte bu noktada kooperatifler devreye girecek.
* Yeni kooperatifler mi kurulacak? Hayır, mevcut kooperatifler var. Bunlar 1980'lerde kooperatiflerden değil, beyaz yakalıların çalıştığı, şirketlerin genel müdürlerinin de üye olduğu kooperatifler. Gelir seviyesi de B ve B+. Şimdi bu kooperatiflerde 700 kişi, bin 500 üye var. Paralarını ödemeye başlamışlar, ama iyi proje arıyorlar. Müteahhit tek tek ev alacak insanlarla mı uğraşır, yoksa elinde 1000 üye olan kooperatife mi gider? Tabii ki kooperatiflere gidecek. Talep düştü çünkü. Bu kooperatiflerin elinde para olduğu için ciddi pazarlık gücü de var. Bahçeşehir, Sarıyer, Tuzla, Gebze bölgeleri bu kooperatiflere kayacak. Artık müteahhitler yüzde 150 para kazanamayacak, yüzde 25-30 kâr marjıyla bu işlere girecek. Girmezse elindeki arsa kalacak, işgücü atıl olacak. Bu tip olaylar işleri olması gereken yere getiriyor. Çünkü müteahhitlere rakip, elinde 50-60 tane birden daire olan yatırımcılar da var.
ARACILIK YAPIYORUZ * Realty World tam olarak ne yapıyor? Örneğin kooperatiflerle sizin de ilişkiniz var mı? Biz 2-3 konuda çalışıyoruz. Gayrimenkulde Avrupa ve Türkiye'de franchise vererek büyüyoruz. Rusya, Ukrayna ve AB bizim çatımız altında. Biz hem ana lisans hakkı satıyoruz hem de franchise hakkı veriyoruz. Bir yıl içinde Türkiye'de 72 ofisimiz oldu. Bunun dışında büyük projeler için danışmanlık yapıyoruz. Satış ve pazarlama tarafındayız bir yandan. Kooperatiflerle müteahhitleri bir araya getirip danışmanlık yapıyoruz. İlişkide olduğumuz kooperatifler var. Ayrıca Türkiye'ye fon getirmekle uğraşıyoruz. Çünkü bazı insanların projeleri var paraları yok. Alışveriş merkezi, otel, ticaret merkezi gibi yerlerde toplu satışlara yönelik çalışmalar da yapıyoruz. Bir de bu arada elimizde pekçok alışveriş merkezi satışı işi var. Bir tanesi yabancı bir gruba. Satılık birçok alışveriş merkezi var şu anda İstanbul'da.
