|
 |
 |
 |
|
 |
|
  |
|
Ekonomi yok haşhaş var!
Afganistan'da haşhaş üretimi yasak ama uyuşturucudan gelen para milli gelirin yüzde 60'ını oluşturuyor. Üretilen 4 bin 200 ton afyon sakızından 600 ton eroin elde ediliyor.
Afganistan, adı her geçtiğinde savaş ve uyuşturucu ile anılan fakir bir ülke. Afgan hükümetinin haşhaş ekimini yasaklamasına rağmen, uyuşturucudan gelen para milli gelirin yüzde 60'ını oluşturuyor. Ülke haşhaş üretiminde dünyada birinci sırada. Dünya trafiğinde dolaşan uyuşturucunun yüzde 87'sinin kaynağı. BM araştırmasına göre 2005'te Afganistan'da ekilen haşhaştan elde edilen 4 bin 200 ton afyon sakızının tamamı ülkenin sınır bölgelerinde kurulan laboratuarlarda 600 ton beyaz eroine dönüştürülerek, Avrupa'ya sevk edildi. Gazeteci Ramazan Öztürk, TRT'de yayınlanan Kırılma Noktası' isimli program için, Afganistan'ı dolaştı ve izlenimlerini SABAH'a yazdı.
Afganistan topraklarında haşhaş üretimi yıllar öncesine dayanıyor. Eski Sovyetler Birliği'nin ülkeyi işgaliyle başlayan ve 27 yıl devam eden acımasız savaş, aynı zamanda ülkeyi dünyadaki en büyük uyuşturucu üreticisi yaptı. Ülke açlıkla boğuştu. Açlık sınırındaki insan sayısı arttıkça, daha çok toprağa haşhaş ekildi. Ve haşhaş, kısa sürede Afgan köylüsünün tek gelir kaynağı oldu. Her türlü kanunsuzluğun kol gezdiği ülkede, ne yazık ki ayakta kalan ve gittikçe güçlenenler, sadece uyuşturucu tacirleri ile savaş ağaları oldu. Afganlar, sonunda Rusları ülkelerinden kovdu, ama ne uyuşturucudan ne de uyuşturucu tacirlerinden kurtulabildi.
HAŞHAŞ TARLALARI
Taliban güçleriyle onlara muhalif gruplar arasında başlayan savaş ülkeyi ikiye böldü. Taliban, başkent Kabil ve ülkenin Güney bölgesinde yönetimi elinde tuttuğu beş yıl boyunca, düşman ve kafirler' olarak ilan ettiği batıyı zehirleme adına haşhaşa izin verdi. O dönemde Afganistan'daki afyon ekili arazi, 30 bin hektardan 82 bin hektara kadar çıktı. 2000 yılının sonlarına doğru dışarıdan gelen baskılar üzerine Taliban, ani bir kararla haşhaş ekimini yasakladı. 2001'de haşhaş ekimi tarihindeki en düşük noktaya, 8 bin hektara geriledi. Bu kez köylüden kilosu 100 dolardan alınan afyonun fiyatı 700 dolara kadar fırladı. Buna paralel olarak dünya piyasalarındaki fiyatı da fırladı. Neticede Taliban haşhaşı yasakladı ama uyuşturucu tacirlerinin cebine daha çok para girdi. Bir yıl sonra Taliban rejiminin yıkılmasıyla birlikte haşhaş ekimi yine kaldığı yerden devam etti. Afganistan bugün dünyada yasadışı haşhaşın yüzde 87'sini üretiyor. BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi'nden Hakan Demirbüken göre, 2005'te Afganistan'a haşhaş ekili alan 104 bin hektara çıkmış durumda.
40 MİLYAR DOLAR
Uyuşturucuyla Mücadele Bakanı Habibullah Qaderi, afyonla halkın nasıl tanıştığını şöyle anlatıyor: "30 yıl önce de Afganistan'da afyon üretiliyordu. Ancak tamamı tıp alanında tüketiliyordu. Sovyetler Birliği'nin işgaliyle başlayan savaş dönemi boyunca afyon tarımı yapanların sayısında inanılmaz artışlar oldu. Uyuşturucu piyasasındaki payı 3 milyar dolar civarında. Bunun 600 milyon doları çiftçilerin, 2.4 milyar dolar ise Afganistan'daki uyuşturucu kaçakçılarının. Ama bu mal Afganistan dışına çıktığı andan itibaren fiyatı 40 milyar doların üzerine çıkıyor." Oaderi, Afganistan'dan çıkarılan uyuşturucunun Avrupa'ya ulaştığı yol haritasını ise şöyle çiziyor: "Kuzey'de, Tacikistan üzerinden, Doğu'da, Pakistan üzerinden ve bir de Batı bölümünden yani İran üzerinden olmak üzere üç ana rota bulunuyor. Bu üç ülke uyuşturucunun Avrupa'ya ve bütün dünyaya olan yolculuğunun gerçekleştiği kanallardır."
TALİBAN DESTEKLİYOR
BM'nin desteğiyle Afganistan hükümetinin aldığı karar gereği önümüzdeki önümüzdeki 10 yıl içinde haşhaş ekiminin tamamen bitirilmesi hedefleniyor. Ancak hükümetin aldığı yasak kararının aksine, Taliban köylüleri haşhaş ekimine zorluyor. Karşı çıkanlar ise, hükümet yanlısı olmakla suçlanıp, cezalandırılıyor. Çünkü yıllardır savaşan Taliban'ın en önemli finans kaynağı hiç kuşkusuz haşhaş. Ama sonuç olarak, Afganistan Devlet Başkanı Hamit Karzai, Afganistan'da haşhaşı bitirmeye kararlı görünüyor. Karzai, "Ya haşhaş Afganistan'ı, ya da Afganistan haşhaşı bitirecek" diyor.
Ramazan Öztürk
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
