Sigara içmeye devam edersen bir daha bana gelme!
* KOAH hastasıyım. Yıllardır nefes darlığıma bir çare bulamadım. Altı ay önce bir doktoru önerdiler. Kendisine başvurdum. Benimle çok ilgilendi. Tedavimi düzenledi ve sigarayı bırakmamı istedi. Ancak sigarayı bir türlü bırakamadım. Her kontrolümde sigarayı bırakmam gerektiğini tekrarladı ve son gidişimde 'sigarayı bırakmazsam bir daha kendisine gelmememi, gelsem de kabul etmeyeceğini' söyledi.
Bu olayı hekim hakları bağlamında ele almak gerekiyor. İlkesel olarak, hekimlerin 'hasta kabul etmeme' hakları vardır. Bir hekim, hastasına yeterince yararlı olamayacağına inanmışsa ya da başka bir meslektaşının daha yararlı olabileceğini düşünüyorsa, hastayı geri çevirebilir. Ancak, bunu yapabilmesi bazı koşullara bağlıdır. Öncelikle hastanın yaşamını tehlikeye atan ve acilen müdahale gerektiren bir durumun olmaması gerekir. İkinci olarak hastanın kolayca ulaşabileceği bir başka hekim, o yörede bulunmalıdır. Üçüncüsü, hekim kamuda çalışıyorsa ve o gün, örneğin poliklinikte görevli tek hekim ise hastayı geri çeviremez. Aktarılan somut olaya gelince; KOAH sigara kullanımına bağlı olarak gelişen bir hastalık olup, asıl tedavisi de sigarayı bırakmaktır. Sigara bırakılmadığı taktirde, diğer ilaç ve tedaviler pek işe yaramaz. Hastalık ilerlemeye devam eder. Söz konusu hekimin, hastasına sigarayı bırakma konusundaki ısrarı, bu bakımdan yerindedir. Hastaya 'sigaraya devam ederse bir daha kabul etmeyeceğini' söylemesi ise, sigarayı bırakma konusunda onu zorlama amacıyla olabilir. Hekimin bu hastayı geri çevirdiğini varsayarsak, davranışı şu şekillerde yorumlanabilir: 'Sigara kullanmaya devam ettiğin sürece, seni iyileştirebilmem mümkün değil. Bu durumda tedavi sonucu hem seni mutlu etmeyecek hem de benim tedavim başarısız olacak' veya 'Bir taraftan tedavi olmak istiyorsun, diğer taraftan da tedaviyi etkisiz bırakacak olan sigaradan vazgeçmiyorsun. Bu durumda tedaviye devam etmenin hiçbir anlamı yok.' Bu yaklaşım tartışmaya açıktır. Çünkü nikotin bağımlılığı geliştikten sonra sigara kullanmak istem dışıdır. Kişinin kendisi de sigarayı bırakmayı ister, ancak bunu bir türlü başaramaz. Bu konumdaki bir kişiyi, adeta cezalandırmanın hekimlik misyonuyla pek uyumlu olmayacağını öne sürenler vardır. Aslında, sadece 'sigarayı bırak' demekle kalınmamalı; sigarayı bırakma konusunda hastaya tıbbi tedavi ve destek verilmelidir. Ülkemizde, birçok merkezde sigara bırakma poliklinikleri var. Sigara kullanmanın, sıradan bir davranış değil, tedavi edilmesi gereken bir hastalık, bağımlılık olduğunu hekimlerimiz kabullenmelidir. Sanırım sorun burada. Ben, okuyucumuza 'hekimine tekrar başvurmasını ve kendisinden memnun olduğunu; sigarayı bırakmayı gerçekten istediğini, ama bunu başaramadığını ve ondan bu konuda da yardım beklediğini' söylemesini öneriyorum.
|
